Кеңеске қатысушылар алдымен оқушылардың техникалық шығармашылығы мен білім саласындағы Сыр өңірінің жетістіктеріне арналған көрмені аралады. Осыдан кейін жиында өткен оқу жылының қорытындысымен қатар саладағы жаңалықтар жөнінде жан-жақты айтылды.
– Ұрпақ тәрбиесінде өз елінің тарихын, мәдениеті мен салт-дәстүрін қадір тұта отырып, оны жаңаша байыту – бізде ежелден қалыптасқан дәстүр. Елбасы сол игі дәстүрге жаңа бағыт, тың серпін беріп, бүкілхалықтық қозғалысқа айналдырды. Бұл баршамыздың көптен күткен көкейдегі мұратымыз болатын. Сондықтан, мен сіздерді осы істе саяси сауаттылық, азаматтық белсенділік, кәсіптік біліктілік, ең бастысы, туған жер мен елге, Отанға деген шынайы сүйіспеншілік танытуға шақырамын, – деді облыс әкімі Қ. Көшербаев.
Қоғамдық сананы жаңғырту Қазақстанның ел ретінде жаңғырып жетілудің мүлде жаңа, мазмұндық және сапалық тұрғыдан бұрынғыдан бөлек, әлдеқайда биік сатысына талпынысы. Көп кешікпей-ақ қоғам осы игі бастаманың алғашқы нәтижесін сезіне бастайды. Бұл сонымен бірге, өзімізбен қатарлас басқа бірде-бір елде жоқ, ерекше «әлеуметтік инжиниринг» жобасы.
Рухани жаңғырудың мектеп және ұстаздар үшін аса маңызды болуының бірнеше себебі бар. Мемлекет пен қоғамды ішінен жаңартып, адамның санасын өзгерту арқылы елге жаңа сапа беруді көздеген бағдарлама жеке тұлғалық сананың өзгеруі негізінде іске асады. Сондықтан да, бұл бағдарламаның әр қадамы жаңа тұрпатты тұлға тәрбиелеу, азамат өсіру, маман даярлау жұмысымен қатар жүреді.
– Бұл ретте рухани жаңғырудың басты тірегі – ұстаздар, ал оның іске асырылатын негізгі алаңы біздің оқу орындарымыз болмақ. Сондықтан да биылғы тамыз кеңесін «Қазақстанның үшінші жаңғыруына білімнің үлесі» тақырыбында ұйымдастырғанды жөн көрдік. Елбасы биылғы Жолдауына арқау еткен үшінші жаңғыру әдеттегіше, негізінен, экономикалық қуатты үстемелеумен шектелмейді, – деді Қырымбек Елеуұлы.
Жалпы, рухани жаңғырудың негізі – білім һәм бәсекеге қабілеттілік. Сондықтан да Елбасы белгілеп берген осы басымдықты жүзеге асыруда мектеп пен ұстаздың алар орны айрықша. Бірақ қоғамдағы қозғаушы күшке айналуы үшін әрбір мұғалім алдымен өзі рухани жаңаруға бекінген, бағдарлама идеясына қана сусындаған маман болуы шарт. Сонда ғана алға қойған мақсат аясындағы жұмыс жандана түспек.
Әр азаматтың, сол арқылы тұтас ұлттың ХХІ ғасырға лайықты білім мен дағдыларға, жаңа заманға қажетті ұлттық мінез бен қасиеттерге ие болуы рухани жаңғырудың өзегіне айналған бәсекелік қабілеттің басты шарты. Соның ішінде компьютерлік сауаттылық, шет тілдерін білу, жаңа білім мен мәдени құндылықтарға ашық болу сияқты факторлар қоғамның алға басуын жеделдетеді.
Бұл ретте жастарды етекбасты ескіліктен арылуға, ысырапшылдық пен астамшылыққа, даңғойлық пен кердеңдікке жол бермеуге үндеу аса маңызды. Ел жастары алға қойған мақсатқа жету үшін білім алудың, саламатты өмір салтын ұстанудың аса қажеттілігін сезініп өсуі тиіс.
Бірақ, жаңғыру дегеніміз өзіндік келбеттен, төл белгіден, ерекшеліктен айырылу еместігін де естен шығармауымыз керек. Керісінше, тек сол ерекшеліктер арқылы ғана бәсекеге қауқарлы боламыз. Сондықтан әр ел, әрбір мемлекет өзінің дербес, дара даму үлгісін қалыптастыруда.
– Яғни, ұлттық салт-дәстүрлеріміз, тіліміз бен музыкамыз, әдебиетіміз, бір сөзбен айтқанда, ұлттық рухымыз бойымызда мәңгі қалуы тиіс. Осындай даралықты сақтап, ұлттық бірегейліктің негізін күшейтуде қаймағы бұзылмаған қазақы мәдениеттің қасиетті ордасы – Сыр елінің орны бөлек,– деген облыс басшысының лебізі кеңеске жиналған көптен қызу қолдау тапты.
Бүгінгі жиынға облыс әкімі ғана емес, Мемлекет басшысы бастамашы болған «Рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асыру жөніндегі Ұлттық комиссияның мүшесі және осы бағдарламаның әр тарауы мен әр қадамын шын жүректен жақтаушы, жанашыр азамат ретінде келіп тұрғанын айтып өткен өңір жетекшісі жастарымыз басымдық беретін құндылықтардың қатарында білім әрдайым бірінші орында тұруы қажеттігін жеткізді. Елбасы ұсынған жаңару қағидасын ой елегінен өткізіп, қорытынды жасау жалпы қоғамның, соның ішінде білім беру жүйесінің өте маңызды дүниетанымдық, әдістемелік және рухани міндетінің бір бөлігі екендігі жайлы пайымды пікір білдірді. «Рухани жаңғыру» бағдарламасын іске асыру тетіктері ретінде Мемлекет басшысы 6 арнайы жоба ұсынғанын айтып өтті.
Сол 6 жобаның мазмұны мен міндеттерін білу және терең түсіну ұстаздар ортасы үшін өте маңызды. Өйткені, алдағы жылдары еліміздің қоғамдық саяси және білім беру мен тәрбие жұмысының өзегі «Рухани жаңғыру» бағдарламасы болады, деді облыс басшысы.
Кеңесте облыстағы білім саласының жаңалығы мен жетістігі, жүзеге асуы тиіс жұмыстар жайлы да айтылды.
Бүгінде облыста мемлекет-жекеменшік әріптестігі аясындағы жұмыстардың дені осы білім саласына қатысты болып отыр. Осының арқасында қазір Елбасы бастамасымен қолға алынған 3-6 жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі тәрбие және біліммен қамту бағдарламасы аймақта толық орындалды. Облыс, аудан орталықтарымен қатар ауылдарда да балабақша қатары көбейіп, керісінше сәбиін орналастыру кезегін сарыла күткендер азайды.
Тағы бір айта кетерлігі, биылдан бастап аймақта апатты мектеп деген ұғым атымен жойылды. Өткен оқу жылы 13 мектеп жаңадан пайдалануға беріліп, ел мәре-сәре болған еді. Ал жаңа оқу жылының қарсаңында Арал, Қазалы, Қармақшы аудандарындағы апатты жағдайдағы 11 мектеп жергілікті бюджет есебінен, Жаңақорған ауданындағы 300 орындық 2 мектеп «Нұрлы жол» бағдарламасы аясында қайта салынды. Сонымен қатар, бүгінгі күні республикалық бюджет есебінен 300 орындық 5 мектептің құрылысы жүргізіліп жатыр. Олар келесі жылы қолданысқа берілмек. 2018 жылы тағы 5 мектептің құрылысын бастау жоспарланған.
Білімнің қай кезде де бәсі биік. Сондықтан да, оған бөлінетін қаражат үлесі жөнінен әлемдегі ең алдыңғы қатарлы елдердің санатында тұр. Ал аймақтар арасында бұл көрсеткіштен Қызылорда облысы көш бастап келеді. Мысалы, 2015 жылы 63,9 млрд теңге болған сала бюджеті былтыр 70 млрд-ға жетті. Ал биыл 89,3 млрд теңге бөлініп отыр. Бұл облыс ұстаздарының ұлттық салт-санаға жаңа сапа берудің, өскелең ұрпақты жаңаша тәрбиелеудің тұжырымдамалық тұғыры саналатын рухани жаңғыру аясында атқарар жұмыстарына тың серпін бермек.
Елбасы жаңа құндылықтар санатындағы сананың ашықтығы да білім беру жүйесі арқылы қалыптасатынын айтты. Демек, барымызбен базар болып, бұйығы тартуға болмайды. Біздің қоғам да әлемнің қарқынды өзгерісіне ілесетіндей сергек, өзгеріске бейім болуы тиіс. «Көп білген көптен озады» демекші, осы өзгерістерге кең өріс ашатын басты құрал ағылшын тілі болмақшы. Кеңесте мектепте ағылшын тілін оқытуды жүйелеу туралы да жан-жақты айтылды.
Соңғы үш жылда облыс түлектері ҰБТ қорытындысы бойынша жоғары балл жинап, республикадағы үздік бестікке еніп отыр. Мәселен, былтырғы оқу жылында мектеп бітірген 6 564 түлектің 95 пайызы колледждер мен университеттерде мемлекеттік білім гранты және ақылы негізде білімдерін жалғастыруға қол жеткізді. Биыл 6 196 түлектің 4 123-і жаңа форматтағы ҰБТ сынағынан өтіп, орташа 82,4 балмен республика бойынша білім деңгейлерінің жоғары екендігін тағы бір дәлелдеді.
Жоғары оқу орындарына жолдама алған түлектердің үлесі жөнінен Сырдария, Қазалы, Жалағаш аудандары үздіктер қатарынан көрінді. Ендігі міндет – қалған бітірушілерді түгелдей колледждерде білім гранты негізінде, университеттерде ақылы негізде оқуға тарту. Бұл бағытта да бітірушілерге көп мүмкіндік жасалған.
Рухани жаңғыруды өзек еткен конференцияда Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының вице-президенті М.Мұқатаева 2017-2018 оқу жылында білім беруді ұйымдастырудағы жаңалықтар туралы айтты, «Назарбаев зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымының Білім беру бағдарламалары орталығының директоры Жанар Әбділдина 2, 5, 7-сыныптарда жаңартылған білім беру мазмұнын енгізудің ерекшеліктеріне кеңінен тоқталды.
Конференция қорытындысында бірқатар ұстаз «Ы.Алтынсарин», «Білім беру ісінің құрметті қызметкері» төсбелгілерімен, министрліктің Құрмет грамотасымен, облыс әкімінің Алғыс хатымен марапатталды. Ал Қызылорда қаласындағы С.Толыбаев атындағы №3 мектеп-лицей «Үздік орта білім ұйымы» атағын иеленіп, облыс әкімі Қ.Көшербаев ұжым басшысы Меруерт Әбдіхалықоваға 17 млн теңге сыйақы сертификатын табыстады.
Ұлы мұрат – рухани жаңғыру жолындағы білімнің салтанат құруында Сыр өңірінің ұстаздар қауымы отандастарымыздың алдында өнеге көрсетіп, алдыңғы қатардан табылуы тиіс.
Конференция түйіні осы болды.
Ержан БАЙТІЛЕС,
«Егемен Қазақстан»
Қызылорда облысы