Исламдық қаржыландыру бойынша жаһандық GIFA сыйлығын тапсыру рәсімі биыл Қазақстан астанасында өтіп отыр. Шараны «Астана» халықаралық қаржы орталығы ұйымдастырды. Бұл – исламдық қаржы индустриясындағы ең негізгі сыйлықтардың бірі. Бұған дейін мұндай шара Оман, Малайзия, БАӘ, Бахрейн, Индонезия елдерінде өткен. Осымен жетінші мәрте ұйымдастырылып отырған жаһандық деңгейдегі сыйлықты тапсыру рәсімі 2011 жылдан басталды. GIFA сыйлығы 2014 жылы Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевқа «Ислам қаржыландыруы бойынша жаһандық көшбасшы» категориясы бойынша берілген. Айта кетсек, GIFA сыйлығының ең жоғары екі категориясы бар, оның бірі – «Ислам қаржыландыруы бойынша көшбасшы-мемлекет», бірі – «Ислам қаржыландыруы бойынша жаһандық көшбасшы» деп аталады. Биылғы жылдың осындай сыйлығын Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Джибути Республикасының президенті Исмаил Омар Геллеге тапсырды.
Елбасы Джибути Республикасының президентін мәртебелі сыйлығымен құттықтай отырып, еліміздің осындай ислам әлеміндегі жаһандық сыйлықты тапсыратын орынға айналуы кездейсоқ еместігін, өйткені Қазақстан ТМД, Орталық Азия елдері арасында исламдық қаржыландыруды заңдық тұрғыда енгізіп отырған көшбасшы ел екендігін атап өтті.
Қазақстан Президенті исламдық қаржы әлемдік қаржы жүйесінің жылдам өсіп келе жатқан индустриясының біріне айналғанына тоқталды.
– Исламдық қаржының әлемдегі жылдық айналымы 2 триллион доллардан асып, соңғы 10 жыл ішінде 3 есе өскенін көрсетті. 2020 жылы бұл көрсеткіш 3 триллион долларға жетеді деп болжануда, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.
Мемлекет басшысы бүгінде исламдық қаржы институттарының қызметі мұсылман әлемі елдерімен ғана шектелмейтінін айтты.
– Исламдық қаржы институттарының қызметі Аустралия, Ұлыбритания, Үндістан, АҚШ, Франция және Жапония елдерінде де кеңінен қанат жайып келеді. Әлемнің үздік 100 банкінің бірқатары өз құрылымдарында ислам бөлімшелерін ашты. Қазақстан 2009 жылдан бері исламдық қаржыландыруды енгізу жөнінен ТМД мен Орталық Азияда көшбасшы саналады, – деді Қазақстан Президенті.
Сонымен бірге, Нұрсұлтан Назарбаев «Рейтер» агенттігінің мәліметіне сәйкес, Қазақстан 2015 жылы ислам инвестициясы үшін қолайлылығы жағынан 5-орынға ие болғанын атап өтті.
– Бұл рейтингте Ислам ынтымақтастығы ұйымына мүше 57 ел бар. «Бостон консалтинг групп» компаниясының зерттеу нәтижелеріне сәйкес исламдық қаржыландыру активтерінің Қазақстандағы әлеуетті көлемі 2025 жылға қарай 23 миллиард долларға жетуі мүмкін. Осыған байланысты, ислам банктері активтерінің көлемі барлық банк секторының 10 пайызын құрауы мүмкін, – деді Мемлекет басшысы.
Қазақстан Президенті қазір елімізде банкинг, сақтандыру, лизинг салаларында бірнеше исламдық қаржы институттарының жұмыс істеп жатқанына назар аударды.
– Менің бастамаммен 2010 жылы Қазақстанда тұңғыш ислам банкі – «Әл-Хилал» банкі құрылды. 2012 жылы Қазақстанның даму банкі алғаш рет «Сукук» ислам облигацияларын шығарды. Қазіргі уақытта жалпы сомасы 240 миллион Малайзия рингитін құрайтын облигациялар сәтті өтелді. 2018 жылы 300 миллион долларға дейінгі мемлекеттік исламдық құнды қағаздар (тәуелсіз сукук) шығару жоспарланып отыр, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.
Мемлекет басшысы исламдық қаржының маңызды бағыты ретінде әлеуметтік жобаларды, білім беру және ағарту шараларын қаржыландыруды атап өтті.
– Қазақстан үшін Ислам даму банкімен жұмыс істеудің маңызы зор. Ол исламдық қаржы мен банкингі индустриясын дамыту ісінде Қазақстанның басты әрі стратегиялық серіктесінің бірі саналады. Бүгінде Банк тобы тартқан займдар есебінен жалпы құны 500 миллион долларға жуық 23 жоба іске асырылды. 900 миллион долларды құрайтын жаңа 12 жобаны іске асыру жоспарланып отыр, – деді Қазақстан Президенті.
Сондай-ақ, Мемлекет басшысы Астанада ЭКСПО-2017 көрмесінің базасында халықаралық қаржы орталығы құрылатынын атап өтті.
– Онда Нью-Йорк, Лондон, Сингапур және Дубай қаржы орталықтарының үздік тәжірибелері қолданылады. Оның қызметін реттеу шетелдік сот корпусын тарту арқылы ағылшын құқығына негізделетін болады. «Астана» қаржы орталығында құрылатын биржа акционерлерінің бірі – Шанхай биржа қоры (25% үлесі бар). Американың NASDAQ биржасымен бірге мейлінше көп қолданылатын әлемдік сауда платформасын енгізу жоспарланып отыр. «Астана» халықаралық қаржы орталығының ресми тілі – ағылшын тілі болады, – деді Қазақстан Президенті.
Сонымен қатар, Нұрсұлтан Назарбаев «Астана» халықаралық қаржы орталығына халықаралық деңгейдегі қатысушыларды тарту үшін салық жеңілдіктері, сондай-ақ жеңілдетілген виза мен еңбек режімдері ұсынылатынын айтты. Мемлекет басшысы «Астана» халықаралық қаржы орталығы шетелдік әріптестеріміздің әл-ауқатын арттыра түсуіне мүмкіндік беретініне сенім білдірді.
– Барлық қатысушыларды біздің жобаларымызға белсенді түрде атсалысуға шақырамын. Жалпы, Қазақстанның алдында әлемнің озық дамыған 30 елінің қатарына қосылу жөніндегі биік мақсат тұр. Түбегейлі институттық реформалар іске асырылып жатыр. Биыл жаңа технологиялар мен инновацияларды жедел енгізу арқылы экономикамызды үшінші жаңғырту ісіне кірістік, – деді Қазақстан Президенті.
Мемлекет басшысы еліміздің әрдайым шетелдік инвесторларға қолдау көрсетуге және олармен тығыз ынтымақтасуға әзір екенін айтты.
– Басты қаржы нарықтарының жаһандық қатысушыларының басын қосатын ауқымды іс-шаралар өткізу халықаралық экономикалық ынтымақтастықтың тиімді құралының бірі болып саналады. Исламдық қаржы саласындағы жаһандық сыйлықты тапсыру рәсімі исламдық қаржыландырудың түрлі саласындағы көшбасшыларды іздеп табуға бағытталған. Ол исламдық қаржы институттарының қызметін одан әрі дамытуға септігін тигізеді, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.
Қазақстан Президенті Жаһандық сыйлықтың атқарушы органына бұл рәсімді біздің елімізде ұйымдастырғаны үшін ризашылық білдірді.
GIFA аясында 50 категория бойынша сыйлық берілді. Оның ішінде, «Үздік банкир», «Үздік ислам банкі», «Үздік ислам қаржыландыру компаниясы», «Ислам қаржыландыруы бойынша үздік заң компаниясы», «Ислам қаржыландыруы бойынша үздік инновациялық өнім» және тағы басқа да аталымдар бар. Биылғы марапаттау рәсімі аясында аймақтық деңгейде исламдық қаржыландыруды дамытқаны үшін Қазақстанның Қаржы министрі Бақыт Сұлтановқа, Татарстан президенті Рустам Минниxановқа, Ресей Орталық банктің төрайымы Эльвира Набиуллинаға да арнайы сыйлықтар табысталды.
Динара БІТІК,
«Егемен Қазақстан»
Суреттер
Президенттің баспасөз қызметінен алынды