Зауыттың жобалауы мен құрылысын «Caravan Resources» тобына кіретін қазақстандық компания мамандары іске асырды. Бүгінде өндірістік үдеріс сынамалы режімде іске қосылып, дайын өнімнің сынақ партиясы алынды.
– 2016 жылы жобаны геологиялық барлау жасаудан бастаған едік, сонан соң технологияны зерттеуге кірістік. Сонымен қатар бір мезгілде жобалаумен айналыстық, – дейді «Sary-ArkaCopperProcessing» ЖШС-на кіретін «Caravan Resources» компаниялар тобы директорлар кеңесінің төрағасы Қайрат Сатылғанов. – Екі жылда ауқымды жұмыстар атқарылып, бүгінде жобамыздың құрылысын аяқтадық. Жоба жылына 9 мың тонна катодты мыс өндіруге мүмкіндік береді. Өнім түгелдей экспортталатын болады.
Жаңа зауыт халықаралық стандарттарға сай заманауи үлгіде салынып, жабдықталған. Атап айтқанда, кәсіпорын цехтарында «OUTOTEC» (Финляндия), «BatemanAdvancedTechnologies LTD» (Израиль, Италия), «TELESTACK Ltd» (Ұлыбритания), «DYNAPOWER LLC» (АҚШ), Metso тобы (Финляндия) секілді осы саладағы көшбасшы компаниялардың озық үлгідегі технологиялық құрылғылары орнатылған.
Ерекше атап өтерлігі, өндіріс толығымен автоматтандырылған және «Индустрия 4.0» бағдарламасының талаптарына сай келеді. Автоматтандыру Outotec фин компаниясы жасап шығарған Proscon технологиялық үдерістерді басқару жүйесі негізінде құралған.
Бүгінде зауытта 550 адам жұмыс істейді. Олар негізінен жақын маңдағы аудандардың тұрғындары. Жұмыскерлер үшін барлық жағдай жасалған. Кәсіпорын базасында тұруға арналған бес корпус бар, жеке асхана жұмыс істейді.
Зауыт құрылысы облыс әкімдігі мен Инвестициялар және даму министрлігінің белсенді қолдауымен жүргізілді. Компания Қарағанды облысының кәсіпкерлікті қолдау картасының субъектісі болып саналады. Соның арқасында оған салықтық жеңілдіктер жасалған. Сонымен қатар компанияға қаржылық институттар үлкен қолдау көрсетті. Нақты айтар болсақ, «Цеснабанк» 60 млн АҚШ долларынан астам сомаға несиелік ресурс ұсынған.
Атап өтерлік тағы бір жайт, катодты мысты өндіру енді шетелдік мамандардың қатысуынсыз жүзеге асырылады.
– Зауытты өз күшімізбен салдық. Дәлірек айтқанда бұл ауқымды істі түгелдей қазақстандық мамандар жүзеге асырды. Енді міне, облыс әкімінің, Инвестициялар және даму министрлігінің және «Цеснабанктің» қолдауымен зауыт өзінің жұмысын сынамалы режімде бастап отыр, – деді Қайрат Сатылғанов қуанышын жасыра алмай.
Жаңа кәсіпорын сынамалы режімде өз жұмысын бастаған күні Қарағанды облысының әкімі Ерлан Қошанов «Sary-ArkaCopperProcessing» ЖШС-ында болып, кәсіпорынның тыныс-тіршілігімен танысты. Өңір басшысына мыс кен орны, үгіту-сұрыптау кешені, шоғырлы сілтісіздендіру учаскесі мен өндірістік ғимараттар – экстракция және электролиз цехтары көрсетілді.
Әкім әңгіме барысында кәсіпорынның қоршаған ортаға тигізер залалы бар-жоқтығына баса мән берді.
– Бұл өндіріс экологиялық тұрғыдан қаншалықты қауіпсіз? Қазіргі бар қор қаншаға жетеді? – деп сұрады Ерлан Қошанов компания директорынан.
– Бірінші саты – минералды шикізатты қайта өңдеу. Үгіту кешені үш үгіту кезеңінен және екі жолақтан құралып салынған. Мұнда дайын өнім үгітілген кен.Оны шоғырлы сілтісіздендіру учаскесіне жібереді. Онда 60 бірліктен құралған қойма кешені орналасқан. Цикл толығымен тұйықталған, яғни экологиялық жағынан қауіпсіз. Бірінші экстракция цехына түсетін ерітінді бір литрге 45 грамға дейін байытылады. Цех жарылғыш жағынан қауіпсіз болғандықтан қорғау деңгейі өте жоғары, арнайы өткізгіштік режім және автоматты түрде өрт сөндіру жүйесі бар. Біз өндірістегі қауіпсіздікке қатты мән береміз. Ең соңында біз екінші электролиз цехына жіберілетін электролит аламыз. Технологиялар бойынша айтарым, дайын өнім – катодты мыс алуға болатын минералды шикізатты металлургиялық қайта өңдеудің толық циклы. Кен қоры 15-20 жылға жетеді, – деп мәлімдеді «Sary-ArkaCopperProcessing» ЖШС директоры Рустам Дүсіпов.
«Sary-ArkaCopperProcessing» ЖШС-ға кіретін «Caravan Resources» компаниялар тобы директорлар кеңесінің төрағасы Қайрат Сатылғановтың айтуынша, шілденің соңында дайын өнімнің бірінші топтамасы алынды. Кәсіпорын қазірдің өзінде ірі халықаралық трейдерлердің бірі – Trafigura компаниясымен өнімдерін экспорттау жөнінде ірі келісімшарт жасасқан екен.
– Бүгінде әлемдік нарықта мысқа сұраныс өте жоғары. Сондықтан экспорт және сатуға қатысты мәселелер туындамауы тиіс деп ойлаймыз. Қазір катодты мыс өндірумен қоса жобамызды кеңейту мүмкіндіктерін қарастырып жатырмыз, – деп Қайрат Сатылғанов алдағы жоспарларымен бөлісіп.
Сарыарқаның төсінде сынамалы режімде катодты мыс өндіріп жатқан жаңа кәсіпорын жоспар бойынша жыл соңына дейін толық жұмыс істей бастайды.
Қайрат ӘБІЛДА,
«Егемен Қазақстан»