Бұл жоба Түркияның ғылыми әлеуетін таныта отырып, бауырлас елдің ғалымдары және мамандарының өзара ынтымақтастығын арттыру мақсатында жүргізіліп отыр. Ал қазіргі таңда кез келген дамыған ел ғарыш саласын бейбіт мақсатта игеруге көп көңіл бөледі. Бұлардың қатарында Түркия мемлекеті де бар. Түрік елінде әлемнің ең үздік университеттерінің ғарышқа қатысты зерттеу жұмыстарына атсалысып жүрген көптеген жас мамандар мен ғалымдар бар. Солардың бірі – Массачусетс технологиялық институты (MIT) мен Оксфорд сияқты әлемнің ең үздік университеттерінде білім алған жас профессор, Швециядағы Еуропалық ядролық зерттеулер орталығы CERN-дегі Түркияның өкілі Білге Демиркөз. Ол Юнус Эмре институтының қолдауымен 2017 жылы Белоруссияда жарияланған «Білім жылы» шарасы аясында ғалымдармен кездесіп, конференция өткізген болатын. Профессор осы жылы Қазақстанның үш қаласында ғалымдар және студенттермен кездесуді жоспарлап отыр.
Аталған шара аясында Білге Демиркөз Астанадағы Юнус Эмре атындағы түрік мәдениет орталығының ұйымдастыруымен кеше Назарбаев Университетте студенттер мен ғалымдарға арнап конференция өткізді. Конференцияның тақырыбы «Түркияда ғарыштық радиация тестерін жасау жобасы: CERN-мен ынтымақтастық».
«Біз қазіргі уақытта ғарыштық радиацияның зияндарын зерттеп жатырмыз. Сонымен қатар адам баласының осы радиацияға төзімділігі қаншалықты, оны қалай күшейтуіміз керек сол жағынан біршама жұмыс атқарудамыз. Конференциялар үшін мен Қазақстанды таңдауым бекер емес. Өйткені Қазақстан – ғарышқа жол салған, ғарыш индустриясы дамып келе жатқан ел. Қазақстан 1993 жылғы ақпан айындағы Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығына сәйкес ғарыш саласын дамытуға арналған өкілетті орган «Қазғарыш» ордалы бір ұйымға айналып үлгерді. Және де мен өзімнің көптеген шәкірттерім арқылы Қазақстан жайлы ақпараттарға қанық болдым», деді ол.
Таяу Шығыс техникалық университетінің профессоры бұған дейін бірнеше лауазымдық қызметтерді атқарып, өз саласының білікті маманына айналған. Дәлірек айтқанда, 2013-2014 жылдары Түркияның ғылыми-технологиялық зерттеу ұйымының (TÜBİTAK) Космос институтында кеңесші, 2014-2015 жылдары аралығында Түркия Республикасы Энергия және пайдалы қазбалар министрінің кеңесшісі, 2015 жылдан бастап Таяу Шығыс техникалық университеті Қоғам мен білім орталығында басқарма мүшесі, 2013 жылы TÜBİTAK Білім кеңесі және тағы да басқа жауапты жұмыстарды абыроймен атқарып, 2018 жылы ROKETSAN (Ракета өндірісі индустриясы) кеңесшісі болып тағайындалған.
Білге Демиркөз ғалымдар және студенттерге арналған конференциясын алдағы уақытта Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінде және Алматыдағы Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетіне қарасты Еуразиялық зерттеу институтында жалғастырады.
Рауан ҚАЙДАР,
«Егемен Қазақстан»