Халыққа Жолдауда «тұрғындардың әл-ауқатын көтеру», «қызмет көрсету сапасын жақсарту», «өмір сүру деңгейін арттыру», «халықтың қалауындағы мемлекет құрылымы», «тиімді сыртқы саясат», «қазақстандықтардың елдегі өзгерістерге ілесуі» секілді бағыттар қамтылды. Сондықтан бұл бағдарлама адам капиталын дамытуды көздейді деп айтуға толық негіз бар. Қысқаша айтқанда, Н.Назарбаев Қазақстандағы «әлеуметтік мемлекет» құрылымын нығайтуға күш салады. Мемлекеттің басты міндеті – халқына қызмет ету. Осы орайда, Елбасы Н.Назарбаевтың мақсаты Қазақстан халқын әлемдегі бәсекеге қабілетті ұлт ретінде қалыптастыру. Оны жүзеге асыру адамдардың денсаулығына, біліміне, мәдениетіне және кәсіпкерлігіне тікелей байланысты.
Елбасы халыққа Жолдауында орта және жоғары білімге маңыз берді. Осы орайда, «4К» ретінде танылған «креативті» (creativity), «сындарлы ойлау» (critical thinking), «коммуникативтік» (communicativeness) және «топтық ұстаным» (command) бағыттарына Қазақстанның заманауи білім жүйесінде басымдық беріледі. Ұзын сөздің қысқасы, Н.Назарбаев Қазақстанды әлемдегі ең дамыған мемлекеттердің қатарына қосуды көздейді.
Назарбаевтың Қазақстанның тек үлкен қалалары ғана емес, әр аймағының дамуына жағдай жасауы – сарабдал саяси ұстанымның айқын көрінісі.
Осы орайда Қазақстан көшбасшысының Түркістан облысын туризм өлкесіне айналдыру мақсатында жасаған бастамасына оң баға берген жөн. Жаһандану дәуірінде халықтың үлкен қалаларға көшуі әдеттегі жағдай және оны Назарбаев түсініп отыр. Сондықтан Қазақстан секілді жер көлемі жөнінен әлемде 9-орынды алатын елде ауылдық, аймақтық жерлерге назар аудару, инвестиция тарту – расымен стратегиялық ұтымды жағдай.
Түркия тарапынан алғанда бірқатар мәселеге назар аудару қажет. Ең бірінші, 2017 жылдан жүзеге аса бастаған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мемлекеттік бағдарламасы аясында жасалу Анкара үшін маңызға ие. Қазақстанның ауылшаруашылық және мәдени байланысында тарихи тамырымызға мән берілуі сөз жүзінде қалып қойған жоқ. Бұл – Түркістан облысы мен түркі әлемінің байланысын жандандыру жолындағы қадам. Қазақстан ұлттық тұрғыда күшейген сайын, Түркі әлемі де сол секілді нығая түседі. Қазақстанның халықаралық саясаттағы беделі артуы түркі – ислам әлемінің байланысы берік болуына әсер етеді. Халыққа Жолдауында Н.Назарбаевтың Түркияны сыртқы саясаттағы маңызды әріптес санауы түркі әлемінің ынтымақтастығы жалғаса беретінін көрсетеді.
Назарбаевтың халыққа Жолдауында білім беру жүйесі мен мұғалімдер тақырыбына басымдық беруі, сонымен қатар 2019 жылды «жастар жылы» деп жариялауы – Қазақстан үшін де, түркі әлемі үшін де маңызды қадам. Бұл – қазақ жастарының өсуі мен әлемдегі жоғарғы деңгейдегі бәсекелестікке сай болуы үшін жасалған инвестиция. Түркияға оқуға келген қазақ жастары аса қабілетті екенін атап айтуға болады. Сондай-ақ жастардың көпшілігінің Қазақстанның үлкен қалаларынан емес, ауылдық жерлерінен келуі – назар аударарлық жайт. Ендеше, Н.Назарбаевтың «Ауыл – ел бесігі» сынды бағдарламасы және ауылдық жерлердің дамуына маңыз беруінің стратегиялық астары тереңде жатыр.
Тұтастай алғанда, Н.Назарбаевтың халыққа Жолдауы «Аш адамды тойдырып, киімсізді киіндірдім» деп, «әлеуметтік мемлекет» түсінігін қолдаған Көк түркілер мемлекетінің басқарушысы Білге қағанды есімізге салды. Бағдарламада айтылған мақсаттарға жету жолында Қазақстанның жаңғыруы барысында жаңа серпіліс жүзеге аспақ. Қазақстан – сыртқы саясаттағы бейбітшілікті қолдауы, спорттағы, әсіресе, халықаралық олимпиадалардағы жеңістері мен экономикалық дамуы, білім жүйесі арқылы түрік-ислам әлемінің орталығы болуға үміткер. Шындығында, былтыр Астанада Ислам ынтымақтастығы бірінші білім және ғылым саммитінің өтуі кездейсоқтық емес.
Мехмет Сейфеттин ЭРОЛ,
Анкара дағдарыс және саясат зерттеу орталығының профессоры
Мақаланы аударған
Светлана ҒАЛЫМЖАНҚЫЗЫ,
«Егемен Қазақстан»
