Ілгерілеудің барлық алғышарты бар ел
Қазақстан Республикасы – әлемдік қоғамдастықтың сенімді және толыққанды мүшесі. Бүгінгі Қазақстанның келбетінен саясат, экономика, мәдениет және ғылымның іргелі бағыттарында позитивті өзгерістер мен жаңғыруға деген белсенді ұмтылысты көруге болады.
Қазақстан Президенті барлық қазақстандықтардың өмір сүру сапасын жақсарту және тұрмысын көтеру мақсаттарына қатаң және жауапкершілікпен қарайтынын және ең бастысы – алға қойған міндеттерді дәйекті түрде жүзеге асыратындығын көрсетіп келеді. Қазақстан халықаралық экономикалық қатынастардың белсенді орталығы, Батыс пен Шығыс елдерінің арасындағы дәстүрлі көпір болып табылады және әлемдегі ең дамыған отыз елдің қатарына кіру мақсатын ұстанып отыр.
Дүниежүзілік банктің бизнес жүргізу жеңілдігі рейтингінде Қазақстан 190 елдің ішінде 36-орынға көтерілді. Менің ойымша, Қазақстан әлемнің ең дамыған елдерінің қатарына қосылу үшін жеткілікті алғышарттарға ие.
Бұл Жолдауда мектепке дейінгі білімнен бастап, жоғары оқу орындарына дейінгі білім беру жүйесінің даму перспективаларына және оның барлық деңгейлеріне ерекше көңіл бөлінген. Онда маңызды орын мына аспектілерге жатады: «Педагог мәртебесі туралы» заңды қабылдау, Назарбаев зияткерлік мектептерінің тәжірибесін бүкіл республика бойынша тарату, Назарбаев Университеттің үлгісімен өңірлік жаңа жоғары оқу орнын құру, білім беру ісінде 4К моделіне: креативтілікті, сыни ойлауды, коммуникативтілікті дамытуға жəне командада жұмыс істей білуге басты назар аудару.
Кәсіби даярлығы жоғары кадрлар мен қазіргі заманғы оқу орындарында білім алған мамандар ғана Елбасы Жолдауынан туындайтын міндеттерді толық орындай алады.
Жүздеген мың этностық өзбектер тұратын Қазақстанмен қатынасты дамыта түсу Өзбекстан үшін аса маңызды. Екі ел арасында тығыз тарихи, мәдени, лингвистикалық, конфессиялық байланыстар қалыптасқан. Жалпы, Өзбекстан тарапы Қазақстанмен дәстүрлі достыққа, тұрақты байланыстарға негізделген ынтымақтастықтың нығаюын қалайды.
Сонымен қатар Қазақстан Президентінің көптеген жоспарлары, стратегиясы мен идеялары қазіргі уақытта Өзбекстанда белсенді іске асырылып жатқан реформалармен үйлеседі. Сондықтан біздің елдеріміздің достық қатынастарды дамыта отырып, көптеген салаларда өзара тәжірибе алмасуларына әбден болады.
Шынайы дос ретінде, мен Қазақстанның болашаққа арналған жоспарларының сәтті жүзеге асуын тілеймін.
Равшан НАЗАРОВ,
Өзбекстан Ғылым академиясы Тарих институты бөлімі меңгерушісінің орынбасары, «Қазақстан халқы Ассамблеясына – 20 жыл» медалінің иегері
Ел дамуының жүйелі жоспары
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың биылғы 5 қазанда жариялаған Жолдауымен үлкен қызығушылықпен танысып шықтым. Онда көтерілген мәселелердің барлығы өзекті.
Жалпы, Қазақстан Президенті өз халқының әл-ауқатын арттыру мақсатында көптеген жұмыстарды жүзеге асырып келеді. Бұл жетістіктерге тиімді құрылымдық, конституциялық және саяси реформалардың арқасында қол жеткізілуде.
Бүгінде Қазақстан дипломатиялық және геосаяси рөлі жоғары, жауапкершілігі мол, сенімді әріптес, әлемдік және аймақтық сын-қатерлерге қарсы лайықты іс-қимылы бар ел ретінде танылып отыр. Халқының өмір сүру ұзақтығының ұлғаюы, экономикалық дамуы, соңғы 20 жылда 300 миллиард АҚШ доллары көлеміндегі тікелей шетелдік инвестицияларды тартуы, сондай-ақ елді жаңғыртуға бағытталған түрлі экономикалық және саяси бастамалар Қазақстанның қазіргі жарқын келбетін айғақтайды.
Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан азаматтарының әл-ауқатын арттыру мемлекеттің басым бағыты болып қала беретінін атап көрсетті. Осы орайда тұрғындардың табысын молайту маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Сондықтан ең төменгі жалақыны көтеру, жаңа, жақсы төленетін жұмыс орындарын құру сияқты бірқатар іс-шаралар қолға алынбақ. Бұл жұмыстар «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасын 2025 жылға дейін ұзарту арқылы ілгерілейтін болады. Бұған қоса, тарифтерді төмендету үшін коммуналдық қызметтер арасындағы бәсекелестікті ынталандыру, халықты заңсыз әкімшілік қысым мен қылмыстық қудалаудың қауіп-қатерлерінен қорғау, цифрлы дәуірге бейімделген инновацияларды қолдау және жаңа технологиялық трансформация, ұзақ мерзімді макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету сынды шаралар жүзеге асырылады.
Сондай-ақ Жолдауда алдағы 5 жыл ішінде білім, ғылым, денсаулық сақтау салаларына барлық көздерден жұмсалатын қаражатты ішкі жалпы өнімнің 10 пайызына дейін жеткізу көзделген. Бұдан бөлек, медициналық жүйені трансформациялау, спорт және дене шынықтыру қызметін дамыту, халықты жоғары сапалы өнімдермен қамтамасыз ету бағытындағы жұмыстар қолға алынады.
Жолдауда халықтың жайлы өмір сүруін қамтамасыз ету үшін жоғары сапалы және қолжетімді баспана мәселесін шешу, елдің аумақтық дамуына жаңа көзқарастарды қалыптастыру, қауіпсіздік құрылымдарын жаңғырту және бейімдеу, сот төрелігі жүйесін жаңғырту шараларын жүзеге асыру ісі қамтылған.
Осы арада мемлекеттік мекемелерді азаматтарға бағдарланған құрылымдарға айналдыру жөніндегі бастаманы ерекше атап өткім келеді. Бұл мемлекеттік институттардың тиімділігін арттыруға, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес пен реформаларды бақылау механизмін күшейтуге мүмкіндік береді.
Президент Н.Назарбаевтың Жолдауында айтылғандай, Қазақстан өзінің сыртқы саясаттағы іс-қимылын белсенді түрде жалғастыра береді. Қазақстанның Ресей Федерациясымен қарым-қатынасы мемлекетаралық байланыстардың эталоны болып саналады. ЕО-мен Қазақстан ірі сауда және инвестициялық әріптестер ретінде өзара қарқынды ынтымақтастықты одан әрі дамыта береді. Сондай-ақ Қазақстан үшін Еуразиялық экономикалық одақ, ТМД, Орталық Азия елдерімен, Қытаймен, АҚШ-пен, Түркия, Иран, Араб және Азия мемлекеттерімен өзара тиімді екіжақты қарым-қатынастарды өрістету, БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне табысты мүше болу және Астананың Сириядағы үдерісін жүзеге асыру басым бағыттар болып қала береді.
Жолдау соңында Президент Н.Назарбаев әрбір қазақстандық жүргізіліп жатқан реформалардың мəнін жете түсінуі тиіс екенін айта келіп, «Бүгінгі кезеңнің де талабы оңай емес. Бірлігіміз мызғымаса, ынтымағымыз ыдырамаса, біз үшін алынбайтын асу, бағынбайтын белес болмайды», деді. Біздің де бұл сөзге алып қосарымыз жоқ.
Қорыта айтқанда, Қазақстан Республикасы Президенті өз Жолдауы арқылы ел дамуының жоспарын жүйелеп, нақты мақсат-міндеттерді айқындап, өзекті мәселелерді шешу жолдарын көрсетіп берген.
Флорин ЛУКА,
Николае Титулеску атындағы Құқық негіздері және халықаралық қатынастар қорының бас хатшысы (Румыния)
Ұстаздардың мерейін өсірген Жолдау
Мен ұзақ жыл бойы Қазақстанның білім-ғылым саласында қызмет еттім. Ұстаздық еткен адам тұрғысынан алғанда, Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың ұстаздардың кәсіби мерекесі қарсаңында жариялаған биылғы Жолдауын өте ыстық, жаныма жақын, ерекше қабылдағанымды жасыра алмаймын. Себебі кезекті Жолдауда Қазақстанның болашағы болып табылатын жастарымыздың балабақшадан жоғары оқу ордаларында білім алғанға дейінгі аралықта оларға барынша жағдай жасап, мемлекет қорғауына, қолдауына алуы мені қатты қуантты. Ұстаз үшін елінің сапалы әрі саналы азаматын оқытып, қатарға қосудан асқан бақыт жоқ. Ол үшін алдымен жағдай жасалуы керек.
Әсіресе бұл салаға бөлінетін қаржының еселенуі бұрын-соңды болмаған жағдай. Бұл – саланың кедергісіз дамуына жасалып отырған керемет мүмкіндік. Жалпы, менің ойымша білім саласына маңыз берген ел – болашағын ойлайтын мемлекет. Тағы бір айта кетер нәрсе, ұстаздардың бұрыннан күтіп жүрген үлкен жаңалығы – ұстаз мәртебесі туралы арнайы заң қабылдануы. Қазақстандық қоғам үшін жалақының артуы, әлеуметтік мәселелердің қордаланбай, ретімен шешілуге ерекше мән берілуі Елбасымыздың көрегенділігі дер едім. Бұл Жолдаумен бірге барлық қазақстандықтың жарқын келешекке деген үміті еселеніп, көңілдеріне қуаныш ұялағанына сенімдімін.
Әсима БИМЕНДИНА,
«Кәсіпқор» холдингі басқарма төрағасының орынбасары
Болашағын ойлаған ел білімге мән береді
Биылғы Жолдау да көңіліміздегі көп ойларға жауап тауып берді. Нұрсұлтан Әбішұлы «Қазақстандықтардың әл-ауқаты, ең алдымен, табыстарының тұрақты өсімі мен тұрмыс сапасына байланысты», дей отырып, осы бағытта жасалатын жұмыстармен таныстырды. Соғыс ардагері, қарапайым ауыл тұрғыны ретінде Елбасының әр сөзін қуана құптап отырдым. Әсіресе адам капиталын дамытуға қатысты айтылған жайттар, берілген тапсырмалар болашаққа деген сенімімізді нығайта түсті. Білім беру, денсаулық сақтау салаларын жаңа деңгейге көтеру арқылы адам капиталын жоғарылатудың алғышарттарын белгілеу – ұтымды шешім. Қаншама әлеуметтік бағдарлама жүзеге асырылып келеді, ел солардың игілігін көріп отыр. Ауылдарда кәсіпкерлік дамып, бизнеске бет бұрған азаматтар саны көбейіп келеді.
Болашағын ойлаған ел білімге мән береді. Жолдауда білім беру саласына қатысты жақсы ойлар айтылды. Елбасы «Мектепке дейінгі білім беру сапасын түбегейлі жақсарту керек», деп атап өтті. Үш ауысымда оқытатын, апатты жағдайдағы мектептері бар өңірлерге қосымша қаражат қаралатын болды. Тағы бір жақсы жаңалық – «Педагог мәртебесі туралы» заң қабылданатындығы еді. Жоғары оқу орындарына маман дайындау сапасына қатысты талаптар да күшейтіледі екен. Мұның бәрі жақсылық, түптеп келгенде, келешегіміздің кемел болашағы жолында жасалып жатқан ізгілік деп түсінеміз.
Әр адамның өсіп-өнетін, өнеге алатын шаңырағы зор маңызға ие. «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» дейтін халықпыз. Осы орайда Елбасы тапсырмасымен қолға алынған «Мерейлі отбасы» ұлттық байқауының республикалық кезеңіне қатысқанымызды мақтанышпен айтамын. Бақыт ұялаған, береке қонақтаған еліміздің алар асулары биік болғай. Елбасы Жолдауы елдің мәртебесін биіктетіп, еңсесін көтере берсін.
Сүндет ТАСҚАРИН,
соғыс ардагері, Индер ауданының құрметті азаматы
Тың бастамалардың қайнар көзі
Міне, Елбасы тағы да өзінің кезекті Жолдауын жариялап, мемлекетіміздің әлеуметтік салаға қатысты басым міндеттерін нақтылады. Бұл стратегиялық құжатта халықтың көкейінде жүрген көптеген сауалға нақты жауап берілді. Нақтылай айтқанда, Жолдауда тұрғындардың тұрмыс-тіршілігін жақсарту, жұмыс істеуге қабілетті барлық азаматтарды өздерінің кәсібіне, мамандығына, біліміне сай лайықты жұмыспен қамтамасыз ету қажеттігі баса айтылды. Елбасының, әсіресе ең төменгі жалақыны 1,5 есеге көбейтіп, 28 мыңнан 42 мың теңгеге дейін көтеру туралы тапсырмасы халықтың көңілінен шықты деп ойлаймын. Бұл бастама жалақысы төмен азаматтарға жақсы қолдау болары анық.
Тағы бір айта кетер жайт, мемлекеттің алдағы бес жыл көлемінде ішкі жалпы өнімнің 10 пайызын білім, ғылым және денсаулық сақтау саласына бағыттайтыны белгілі болды. Бұл – түсіне білсек, үлкен қолдау. Өз кезегінде миллиондаған адамның әл-ауқатын арттыруға, халыққа аса қажетті салалардағы көптеген мәселелерді уақыт талабына сай оңтайлы шешуге мүмкіндік бермек.
Мен өзім университетте оқытушы болып жұмыс істейтіндіктен, Елбасының қоғамымыздағы мұғалімдердің мәртебесін көтеру ісін күн тәртібіне шығарғанын зор ықыласпен қабылдадым. Президент ұстаздардың қоғамдағы қадірі мен бағасын жоғарылату үшін бірқатар ауқымды міндеттер жүктеді. Осы орайда біріншіден, «Педагог мәртебесі туралы» заң қабылданатын болды. Бұл заң арқылы мұғалімдердің құқығы жоғары деңгейде қорғалатынына, олардың мақсат-міндеттері уақыт талабына сай белгіленетініне сенеміз.
Жалпы, Елбасы мұғалімнің тікелей өзінің кәсіби ісімен айналысуына, яғни балаға білім беру және тәрбиелеу ісімен ғана шұғылдануына жағдай жасауды баса айтты. Бұл жерде қоғамдағы ащы шындық қозғалды. Елбасының осы тұрғыда қадап айтқан сөздерін халық жылы қабылдады. Бұл Елбасының халықтың арман-тілегін, нені қалайтынын жүрегімен сезіне білетінін ұқтырса керек.
Қорыта айтқанда, Мемлекет басшысы жұртшылықты толғандырып жүрген мәселелер мен шешімін күткен жағдайларды нақтылай отырып, ел игілігі үшін атқарылуы тиіс жұмыстардың жоспарын түзіп берді. Енді барша қазақстандық ауызбіршілік таныта отырып, көрсетілген мақсат-міндеттерді еңсеруі керек.
Жанар БАЙДАЛЫҚЫЗЫ,
Қ.А.Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті дайындық факультетінің оқытушысы
Түркістан облысы