Заң жобасы жөнінде бірінші кезекте баяндама жасаған Ұлттық экономика министрі Т.Сүлейменов «2017 жылға арналған номиналды ішкі жалпы өнім іс жүзінде 53,1 трлн теңге көлемінде қалыптасты», деді. Министр сондай-ақ 2017 жылғы нақтыланған базаны ескере отырып, 2018 жылы номиналды ішкі жалпы өнім 58,2 трлн теңге көлемінде болжанып отырғанын атап өтті. Бұл сәуір айындағы нақтыланған көрсеткіштен 1,0 трлн теңгеге жоғары.
Бұдан бөлек, Т.Сүлейменов нақты ішкі жалпы өнім өсімі 3,8% деңгейінде, негізгі салалардың өсу қарқыны бұрынғы деңгейде сақталатынын, инфляция бекітілген 5,0-7,0% деңгейінде күтілетінін, 2018 жылға арналған кірістер (трансферттерді есептемегенде) 5 718,2 трлн теңге бекітілген жоспар деңгейінде сақталатынын, Шымкент қаласына республикалық маңызы бар қала мәртебесі берілуіне байланысты 2018 жылға арналған республикалық бюджетке Түркістан облысының бюджетінен одан әрі Шымкент қаласының бюджетіне аудару үшін 15,1 млрд теңге көлемінде трансферттердің түсуі көзделіп отырғанын, республикалық бюджеттің шығыстары бұрын бекітілген көлемге қарағанда 12,6 млрд теңгеге ұлғаюмен, 9 655,6 трлн теңге көлемінде болжанатынын, бюджет тапшылығы бұрын бекітілген 883,3 млрд теңге мөлшерінде сақталатынын баяндады. Сондай-ақ ол Ұлттық қорға мұнай секторынан түсетін түсімдер 3 121,4 трлн теңгені құрайтынын мәлімдеді.
Заң жобасы бойынша кезекті баяндаманы Қаржы министрі Ә.Смайылов жасады. Ол бірінші кезекте бұл қаралып отырған заң жобасы Шымкент қаласы мен Түркістан облысының әкімшілік мәртебелерін өзгерту туралы Мемлекет басшысының Жарлығын іске асыру мақсатында әзірленгенін айтты.
Осыған байланысты заң жобасында облыстан республикалық бюджетке кері трансферт аудару және оларды трансферттермен Шымкент қаласына қайта жіберу жолымен облыстың субвенциялар көлемін бөлу көзделеді. Осы орайда министр: «Тиісінше, республикалық бюджет параметрлері аталған бөлуді ескере отырып қана өзгереді. Түсімдер 8 772,3 млрд теңгені құрайды, ол бұрын нақтыланған жоспардан 12,6 млрд теңгеге жоғары. Шығыстар да 12,6 млрд теңгеге ұлғая отырып, 9 655,6 млрд теңгені құрады», деді.
Баяндамада айтылып өткендей, бюджеттің шығыс бөлігінің ішкі өзгерістері үш бағыт бойынша жүзеге асырылған. Атап айтар болсақ, біріншіден, Шымкент қаласы мен Түркістан облысының әкімшілік мәртебелерін өзгерту туралы Елбасы тапсырмаларын іске асыру, оған қосымша 29,7 млрд теңге бағыттау ұсынылады.
Екіншіден, 83,9 млрд теңге сомасында қосымша қаржыландыруы бар Мемлекет басшысының жыл сайынғы жолдауларында берілген тапсырмаларды іске асыру көзделеді. Аталған қаражат шеңберінде агроөнеркәсіптік кешен әлеуетін іске асыру мақсатында 18,8 млрд теңге, оның ішінде кейіннен ауыл шаруашылығы техникалары мен жабдықтарын сатып алуды кредиттеу үшін «ҚазАгро» ұлттық басқару холдингі» акционерлік қоғамының жарғылық капиталын ұлғайтуға 15 млрд теңге бағыттау, сапалы және қолжетімді тұрғын үй ұсыну шеңберінде салымшыларға алдын ала және аралық тұрғын үй қарыздарын беру үшін «Қазақстан тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ-ты бюджеттік кредиттеуге 15,0 млрд теңге жұмсау ұсынылады.
Үшіншіден, нақтыланған бюджет жобасында «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасы шеңберінде инвестициялық жобаларды іске асыру үшін берілетін екінші деңгейдегі банктердің кредиттері бойынша сыйақы мөлшерлемесі бөлігінде субсидиялау түрінде мемлекеттік қолдау көрсетуге 5,6 млрд теңге көзделіп отыр.
Аталған құжат жөніндегі үшінші баяндаманы жасаған Ұлттық банк төрағасы Д.Ақышев 2018-2020 жылдарға арналған республикалық бюджеттегі өзгерістердің параметрлері Ұлттық банктің келісімі бойынша осы жылғы жеке макроэкономикалық көрсеткіштерді қайта қарауға негізделгенін жеткізді. Оның айтуынша, болашақта инфляцияның өсуіне жол бермеу үшін Ұлттық банк 15 қазанда базалық ставканы 9%-дан 9,25%-ға дейін көтеру туралы шешім қабылдаған. Базалық ставканың жаңа деңгейі теңге активтеріне сұранысты арттырады және қолайлы ақша-кредит жағдайларын сақтауға мүмкіндік береді.
Баяндамада айтылып өткендей, жылдың басынан бастап 16 қазанға дейін валюта нарығында теңге бағамы 10,4%-ға әлсіреген. Теңгенің әлсіреуі сыртқы факторларға байланысты болған.
Сонымен аталған заң жобасы депутаттар тарапынан бірауыздан мақұлданды.
Отырыс барысында Мәжіліс Төрағасы 2018 жылғы республикалық бюджетке түзетулер бойынша заң жобасының маңыздылығын айта келіп: «Осы түзетулер – Елбасымыздың төртінші сессияның ашылуында және биылғы Жолдауда берген тапсырмаларды қаржыландыруға алғашқы нақты қадам жасауға мүмкіндік береді. Сондықтан енді жыл соңына дейін, Үкіметтің, жергілікті органдардың осы қаржыларды тиімді пайдалануы өте маңызды болып табылады», деді. Сонымен қатар Н.Нығматулин тек осы жылға «Бизнестің жол картасы» бағдарламасы бойынша кәсіпкерлікті қолдау үшін 5,6 млрд, агроөнеркәсіпті дамытуға 19 млрд және халықты қолжетімді әрі сапалы тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін 15 млрд теңге қаржы бөлінгеніне тоқталды. Сондай-ақ жалпы Елбасы тапсырмаларын жүзеге асыру және Жолдауда айтылған мақсаттар үшін тек осы жыл бойынша 84 млрд теңге қаржы қарастырылғанын және жаңа Түркістан облысы мен мемлекеттік маңызды Шымкент қаласын нығайтуға 30 млрд теңге бөлінгенін айтты.
Отырыс соңында Мәжіліс Төрағасы 2018 жылдың 18-27 қазан аралығында депутаттардың халықпен кездесу үшін аймақтарға баратынын айтты.
Жолдыбай БАЗАР,
«Егемен Қазақстан»
