Жетістікті санамалап, кемшілікті саралады
Облыс активі мен жұртшылық өкілдерімен кездесуде Қ.Тоқаев Мемлекет басшысының «Қазақстандықтардың әл-ауқатының өсуі: табыс пен тұрмыс сапасын арттыру» атты Жолдауын іске асырудағы басты міндеттерге тоқталды.
«Президент алға қойған міндеттердің мүлтіксіз орындалуы мен нақты көрсеткіштерге қол жеткізу – біздің басты мақсатымыз», деді Сенат Төрағасы. Ол ең төменгі еңбекақыны 1,5 есеге көбейту туралы Мемлекет басшысы тапсырмасының зор маңызын атап өтті. Бұл шара 1 миллион 300 мың адамға тікелей әсер етеді, 275 мың азаматтық сала қызметкерінің еңбекақысы орташа алғанда 35 пайызға өсетін болады.
Төрағаның сөзінде еліміздің индустриялық дамуының көшбасшысы – Қарағанды облысының әлеуетіне экономикалық талдау жасалды. Сенат басшысының айтуынша, бұл аймақ Индустриялық-инновациялық даму жөніндегі мемлекеттік бағдарламаның алдыңғы сапында келеді. Мұнда 84 жоба іске асып, инвестицияның жалпы сомасы 252 миллиард теңгеден асты, 6,4 мың жаңа жұмыс орны ашылды. Жаңа өндірістерде 700 миллиард теңгеден астам өнеркәсіп өнімдері шығарылды. Сонымен бірге Қ.Тоқаев пайдалануға берілген нысандардың бос тұрып қалуы немесе толық күшінде жұмыс істемеуіне байланысты өткір мәселелерді атап көрсетті. Экономикалық тиімсіздігіне, банкрот болу және басқа да себептерге байланысты кейбір жобаларды іске асырудан толықтай бас тарту туралы деректер бар. Қарағанды облысында осындай проблемасы бар 10 жоба бар. Төраға ретсіз шығындарға апарып соғатын әрі мемлекеттік саясатқа кері әсер ететін мұндай мәселелерге жол беруге болмайтынын қадап айтты.
Қ.Тоқаев елімізді аумақтық тұрғыда дамытуға байланысты жаңа әдістер енгізу қажеттігін атап өтті. «Әкімдер аймақтардағы ең өткір мәселелерді шешуге баса назар аударуы керек, ол үшін қажетті қаржы ресурстары бар», деді ол.
Сенат Төрағасы аймақтарды дамыту бағдарламаларын тиімді әрі ойласып қалыптастыруға шақырды. «Негізгі қаржы әлеуметтік маңызы бар жобаларды іске асыруға бағытталуы тиіс. Қаржыны үнемдеуге ерекше назар аударылып отыр. Мойындауымыз керек, біз осы кезге дейін шамамызға қарамадық. Енді бізге өмір көрсетіп отырған жаңа жағдайға бейімделу керек. Қымбат қызмет көліктері, жоғары лауазымды шенеуніктердің атшаптырым кабинеттері мен басқа да үстемдік көрсеткіштері көненің көзі секілді тарих қойнауына кететін кезі алыс емес деп ойлаймын».
Қ.Тоқаев азаматтар тыныс-тіршілігінің сапасын арттырудағы бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін де еске алды. Оның пікірінше, ол ең алдымен «АрселорМиттал Теміртау» секілді аймақтағы жүйе құраушы кәсіпорындарға қатысты болып отыр. «Еңбек жағдайын жақсарту мен қауіпсіздігі, қызметкерлер еңбегін лайықты жалақымен қамтамасыз ету ірі бизнестің күн тәртібінен түспеуі тиіс», деді Төраға.
Төраға сөзінде Жолдаудағы тұрғын үймен қамтамасыз ету, жұмыспен қамту, денсаулық сақтау, білім беру, азаматтар қауіпсіздігін арттыру секілді салалар бойынша міндеттерді іске асыру мәселелері де қамтылды.
Қ.Тоқаев алғашқы дәрігерлік-санитарлық көмек сапасын сынға алды. «Қазір дәрігерлер есеп беруден қолдары босамайтынын мойындау керек. Олардың пациенттермен айналысуға уақыттары қалмай барады. Компьютерге телмірген дәрігер мен ешкімге керегі болмай қалған емделушінің көрінісі қазір жиі кездеседі», деді Төраға.
Сенат Төрағасы тұрғын үйді несиеге беруге арналған «7-20-25» бағдарламасының орындалуы мен жеңілдігі бар ипотеканың бастапқы жарналарын жергілікті бюджеттен ішінара субсидиялау мәселесін ойластыру жөніндегі Президенттің тапсырмасына жан-жақты тоқталды. «Тұрғын үй мәселесі жедел әрі жылдам шешілуі керек, өкінішке қарай бізде олай болмай отыр. Қарапайым жандар жазып отырғандай, әуре-сарсаңға түсіретін кездері көп. Ұлттық банк пен Үкімет бұл бағытта бірыңғай жұмыс істей алмай, бағдарламаға сенімді жойып, адамдардың көңілін қалдыруда», деді Сенат басшысы.
Кездесу соңында Сенат Төрағасы өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына қосқан үлесі үшін облыстық мәслихат депутаттары Ғ.Жарылғапов пен Т.Тілемісовке, Абай аудандық мәслихатының хатшысы Б.Цайға, Қарағанды мемлекеттік медициналық университетінің кафедра меңгерушісі Қ.Шәкеевке және №38 гимназияның қазақ тілі және әдебиеті пәнінің мұғалімі Е.Келмағамбетоваға құрмет грамоталарын табыс етті.
Ойластырылмаған реформа орға жығады
Академик Е.Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университетінің оқытушыларымен және студенттерімен кездесуде Мемлекет басшысының Жолдауында айтылған идеялар әңгіме арқауына айналды. Қ.Тоқаев өз сөзінде Елбасының отандық білім беру жүйесінің алдына қойған жаңа міндеттерге жан-жақты талдау жасады.
Атап айтқанда цифрландыру, Назарбаев зияткерлік мектептерінің әдістемелерін енгізу, білім беру ортасының сапасын арттыру, жайлы әрі қауіпсіз оқытуға арналған жағдайды қамтамасыз ету туралы айтылды. «Барлық мектептер мен балалар бақшалары бейнебақылау жүйесімен қамтамасыз етіледі, мектеп психологтарының жұмысы күшейтіледі. Салалық министрліктер мен әкімдіктер осы маңызды жұмыстарға кірісуі тиіс», деді Төраға.
Жоғары оқу орны түлектерінің жұмысқа орналасуы оқу ордасының білім сапасын бағалаудың басты талабы ретінде енгізу туралы Президенттің тапсырмасы туралы айта келіп, Қ.Тоқаев еңбек нарығына мұқият мониторинг жүргізу және сұранысты зерделеу қажеттігін атап өтті. «Болашағы бар кәсіптер мен нарықтың сұраныстарын зерделеу жөніндегі жүйелі жұмыстарды қалыптастырып алу, одан кейін ол мәліметтерді әрбір түлекке жеткізу маңызды болып отыр», деді Сенат Төрағасы.
Қазіргі жағдайға қатысты алғанда, бүгінгі таңда, Қ.Тоқаев айтқандай, көптеген қазақстандық жоғары оқу орны уақыт талабы қойып отырған ауқымды міндеттерді шеше алмай отыр. «Біздің университеттер ғылым мен технологиядағы, өмірдің әр саласындағы болып жатқан жаһандық өзгерістерге сай жаңаруға дайын емес. Отандық жоғары оқу орындары шетелдік оқу мекемелерімен бәсекеге төтеп бере алмайды». Мектеп түлектерінің едәуір бөлігінің көрші мемлекеттердегі жоғары оқу орындарына кету көріністері тоқталмай отырғаны дабыл қақтырады. Сенат Төрағасы соңы ауыр зардаптарға соқтыратын бұл өзекті мәселелерге Үкімет пен әкімдіктерді нақты шешім және іс-әрекетпен анық жауап беруге шақырды.
Қ.Тоқаев білім беру саласындағы реформаларға атқарушы органдар да баса назар аударуы қажет деп санайды. «Мұндай эксперименттер аз болған жоқ, білім беру жүйесі реформалардың шырмауынан шыға алар емес. Сондықтан реформалар қажет, бірақ олар мұқият ойластырылып жасалуы тиіс, әйтпесе олар тек зиянын тигізуі мүмкін деген қатаң пікірдемін», деді Төраға.
Білім беру жүйесі, Төраға сөзінде айтылғандай, адам ресурстарын даярлауда және дамытуда басты құрал болып табылады, ол ұлттық құрылыс пен экономикалық жаңғыруда аса маңызды рөл атқарады. Осыған байланысты Қ. Тоқаев қазіргі замандағы мемлекет құрылысын қалыптастыру мен экономикалық өркендеуге жол ашатын, білім беру саласында жаңалық ретінде табысқа қол жеткізген шетелдік тәжірибелерді зерделеуге шақырды. «Жапонияның, Оңтүстік Кореяның, Сингапурдың тарихы көрсетіп отырғандай, бүкіл еңбек жолында білімі мен кәсіби дамуын үзбей шыңдап отыруға дайын болатын белсенді, патриоттық сезімі жоғары азаматтарды дайындау ұлттық білім беру жүйесінің басты міндеті болуы тиіс», деді Сенат Төрағасы.
Білім беру жүйесін үш тілде білім беруге көшіру тақырыбы да қозғалды. Қ.Тоқаев бір жағынан халықаралық байланыс тілі, екінші жағынан қазіргі замандағы ақпараттық технологияның негізгі тілі болып табылатын ағылшын тілінің маңызды рөлін атап өтті.
«Коммуникативтік дағдылар – жұмыс күші үшін аса маңызды фактор, ал ХХІ ғасырдағы ағылшын тілі дегеніміз – бизнестің, ғылымның, дипломатияның тілі. Кейбір лингвистердің пайымдауынша, ағылшын тілі – жай ғана тіл емес, жаһандық коммуникация құралы», деді Сенат Төрағасы.
Қ.Тоқаев балалар бақшасы мен бастауыш мектептерден бастап қазақ тілін үйренуге баса назар аудару керектігін атап өтті. Сонымен бірге біз орыс тілін де білуіміз керек. Төраға өз мәдени ерекшелігін ұмытпай, өзінің әлемдегі орнын ұғына отырып, халқын ағылшын тілін жақсы үйренуге шақырған, қазіргі заманғы Сингапурдың негізін қалыптастырған Ли Куан Ю-дің сөзін мысал ретінде еске салды.
Қ.Тоқаев еңбегімен елге танылған қарағандылықтарға, ҚарМУ-дың оқытушылары мен студенттеріне Сенаттың грамотасы мен алғыс хатын табыс етті.
Мемлекет пен бизнестің берекелі әріптестігі
Парламент Сенатының Төрағасы Қасым-Жомарт Тоқаев Қарағандыға жұмыс сапары барысында мемлекет-жекеменшік әріптестігі (МЖӘ) желісі бойынша ашылған «Луч» нейрооңалту орталығында болды.
«Луч» 2017 жылдың ақпанынан бастап қызмет етіп келеді. Ашылу кезінде орталықта емделушілерге арналған 20 орын болатын. Қазір олардың саны 70-ке дейін артқан, жылына бұл жерден 1500-ден астам адам ем алып қайтады.
– Бізге бүкіл Қазақстаннан ем іздеп келеді, – дейді «Луч» нейрооңалту орталығының басқарушы директоры Елена Ли. – Егер біз тек Қарағанды облысына ғана қызмет етсек, осындай ұзын-сонар кезек болмас еді. Алайда бізге Павлодардан, Қостанайдан және тағы да басқа қалалардан емделушілер келеді.
Жабдықталуы және терапевтік процедуралар жиынтығы бойынша «Луч» нейрооңалту орталығы – еліміздегі жалғыз мекеме. Тек осы жерде ғана су астында омыртқаны созу аппараты бар. Орталық базасында Қарағанды мемлекеттік медициналық университетінің неврология және оңалту кафедрасы жұмыс істейді. Кеңес беру және ем жүргізумен ғылыми дәрежелері бар жоғары білікті мамандар айналысады. Штатта массаж жасаушы маман, емдік денешынықтыру нұсқаушысы, логопед бар.
Осы жылдың маусымында, сонымен қатар МЖӘ желісі бойынша «Луч» Жезқазған және Теміртау қалаларында 25 орындық екі филиал ашты.
– Бұрындары бізде бизнес осылай белсенді дамымаған еді. Қарағанды облысында мемлекет-жекеменшік әріптестігі жүйесінің жақсы нәтижелер көрсетіп жатқаны қуантады, – деді Парламент Сенатының Төрағасы.
Сенат Төрағасының келесі аялдаған жері «КазПласт» ЖШС зауыты болды. Бірінші кезекте ол кәсіпорын жұмыскерлерінің еңбекақысы қанша екенін сұрады. «КазПласт» ЖШС директорының өндіріс бойынша орынбасары Владимир Боговенко орташа еңбекақы айына 180 000 теңгені құрайды деп жауап берді.
Зауытта Қасым-Жомарт Тоқаевқа өндірістің барлық кезеңдері көрсетілді.
Кәсіпорында өткен экскурсиядан соң Сенат Төрағасы «КазПласт» ЖШС шығаратын өнім қытай тауарларын алмастыруға лайықты екенін және ол өз кезегінде аймақтың және жалпы еліміздің экономикасына оң ықпал етіп отырғанын атап айтты.
«КазПласт» зауыты 2011 жылы құрылған болатын, онда 50 адам жұмыс істейді. Кәсіпорын қаттылығы жоғары гофрланған полипропилен кәріз құбырларын, пластик сыйымдылықтар, құдықтар, май жинақтауыштар, жол бөгеттерін, көшелерде орнатылатын құмыралар мен балаларға арналған ойын кешендерін жасап шығарады.
Бұдан кейін Қасым-Жомарт Тоқаев облыс орталығындағы «Нәтиже» сүт фабрикасын аралап көрді.
Кәсіпорын нарықта 1999 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Бүгінгі таңда кәсіпорынның сүт өнімдері Қарағанды облысының барлық қалалары мен аудандарына, сондай-ақ көршілес өңірлер мен Астанаға тасымалданады.
Жуырда «Нәтиже» айранның жаңа екі түрін – протеин құрамы жоғары және йод қосылған жаңа өнімдер желісін сатылымға шығарды. Фабрика сонымен қатар италиялық технология бойынша балмұздақтың жиырмаға жуық түрін өндіре бастаған. Ол үшін Лондоннан арнайы технолог маман шақыртылыпты.
Сенат спикері жаңа өнім түрлерінен дәм татып, оларға жақсы баға берді.
Қайрат ӘБІЛДА,
«Егемен Қазақстан»
Қарағанды облысы