Суретті түсірген Әйгерім БЕГІМБЕТ
Бағдарламаның негізгі әзірлеушісі Мәдениет және спорт министрлігі екенін айта кетейік. Таныстыру шарасына да аталған министрлік басшысының орынбасары Ерлан Қожағапанов пен «Атамекен» ҰКП басқарма төрағасының орынбасары Олжас Ордабаев, басқа да лауазымды тұлғалар қатысты. Сонымен көшпелі және ішкі туризмді дамытудың 2019-2023 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы 10 негізгі бағыттан тұрады. Бірінші бағыт – туризмге арналған әлеуетті территорияны анықтау. Тиісті министрлік зерттеу жүргізіп, туристер ағынын қамтамасыз ете алатын 10 жерді анықтапты. Енді жаңа мемлекеттік бағдарлама аясында 600 млрд теңге осы жерлерді дамытуға жұмсалмақ.
– Қазақстан – туристік жерлері көп үлкен мемлекет. Барлық жерлерді бірдей дамытуға қаражат көзі жетпейді, сондықтан біз анағұрлым тартымды территорияны белгіледік. Мәселен, туризмді дамыту картасына Алакөл мен Балқаштың жағалауы, Алматы мен Алматы облысындағы тау кластері кірді, – дейді Мәдениет және спорт вице-министрінің кеңесшісі Еркебұлан Хасенов.
Таңдалған 10 өңірге жасалатын жеңілдіктер қарастырылған. Бағдарламада айтылғандай, бірінші кезекте салықтық жеңілдіктер жасалады. Сонымен қатар бұл территорияларда басқарушы компаниялар құрылып, оларға арнап жер учаскелері беріледі. Учаскелерге қажетті инфрақұрылым тартылады.
Туризм саласындағы бизнеске жеңілдікпен несие беру шарасы да бар. Мәселен, бизнесмендерге 20 жылға дейін 14% мөлшерлемемен несие беріледі, мөлшерлеменің жартысын мемлекет субсидиялайды.
Сондай-ақ маркетинг жұмыстарына да басымдық беріліп отыр. Еркебұлан Хасенов айтып өткендей, Грузия, Қырғызстан, Әзербайжан сынды мемлекеттердің туристік аймақтарын дүниежүзі біледі. Бұл қомақты бюджет пен нақты жұмыстың арқасы.
Бірнеше ай бұрын туристерге салынатын Bed Tax cалығы туралы ұсыныс айтылған болатын. Жаңа бағдарлама аясында шетелдіктерге салынатын осы салық көлемін 2 долларға ұлғайту көзделіп отыр. Дегенмен, хостелдерге және меймандарды қабылдайтын үйлерге түскен шетелдіктер бұл салықтан босатылатынын айта кетейік. Бұл қанатқақты жобаны Астанада сынақтан өткізіп көру жоспарланып отыр.
Бағдарламаны әзірлеушілер авиакеросиннің бағасын мемлекеттік реттеу тетігін қалпына келтіру, авиакомпаниялардың жанармай сатып алу шығындарын субсидиялау, «Kids go Free» қағидасы бойынша оқу демалысы кезінде балалардың ұшуын субсидиялау сынды шараларды да ұсынып отыр. Бұл ел ішінде саяхаттаушылардың қатарын көбейтіп, жолаушылар ағынын ұлғайтуға тиіс.
«Атамекен» ҰКП басқарма төрағасының орынбасары Олжас Ордабаевтың пікірінше, бағдарлама шын мәнінде стратегиялық міндеттерді қамтып отыр. Алайда, онда шағын бизнесті қолдауға арналған ынталандыру шаралары жоқ. Спикер мысал ретінде Өзбекстандағы осыған ұқсас бағдарламаны келтірді.
– Ол жақта бизнесмендер инфрақұрылым нысандарын салуға мемлекеттен субсидия ала алады. Тағы бір қарапайым мысал, Өзбекстанда мемлекет қонақүйлер мен отельдерді «жұлдыздарды» алуға ынталандырады. Ал бізде мұндай аудит шамамен 300 мың теңге тұрады, соның нәтижесінде елдегі отельдердің небәрі 8,5%-ында ғана «жұлдызы» бар. Осындай мотивация жасайық, шығынның жартысын болса да өтеп берейік. Сол кезде бизнесмендер бұл жүйені енгізуге, қонақтарға жасалатын жағдайды жақсартуға дайын болады. Өкінішке қарай, бағдарламада осы тектес шаралар қарастырылмаған, – деді Олжас Ордабаев.
Мәдениет және спорт вице-министрі Ерлан Қожағапанов бағдарлама жобасының қазіргі нұсқасын мемлекеттік органдар алдында қорғау керек екенін айтты.
– Көптеген шараларымызға қауіп төніп тұр, біразын «кесіп» тастап, келтірген дәйектерімізбен келіспей отыр. Сөреде шаң басып жататын, жұмысқа жарамайтын құжат болып шыға ма деген күдігіміз бар. Себебі әр мемлекеттік органның өзінің функциясы бар, олар соны орындауға тырысады. Қаржы министрлігі барынша аз қаражат бөлуге, тіпті бөлмеуге тырысады. Экономика министрлігі де үнемдейді. Ал барлық мүдделі тараптардың қолдауынсыз біз мақсатқа жете алмаймыз. Бізге барлық алаңдарда белсенді қолдау керек, – деді Ерлан Қожағапанов.
Бағдарламаны әзірлеуші тараптың айтуынша, онда қамтылған шаралар 2023 жылға қарай ІЖӨ-дегі туризмнің үлесін 8%-ға ұлғайтуға мүмкіндік береді. Туристік салада жұмыс істеп жатқан адамдардың санын 650 мың адамға жеткізуге, сыртқы туристік ағынды 6,5 миллионнан 9 млн келушіге дейін, ал ішкі туристердің санын 4,6 миллионнан 8 млн адамға дейін көбейтуге жол ашады.
Арнұр АСҚАР,
«Егемен Қазақстан»
