Іс-шара Лениград блокадасының алынуына 75 жыл толуына орай өтіп отыр. Соғыс жылдары Қазақстанның ауыл еңбекшілері 5829 тонна нан өндіргені белгілі.
Ұйымдастырушылар 75 жыл өткен соң майданда соғысқан жауынгерлермен қатар Жеңіс үшін аянбай еңбек еткен адамдарды еске алуды мақсат еткенін айтады. Осыған орай, атаулы датаға арнап, 872 күн болған Лениград блокадасының алыну күні бірлік, молшылық және құрмет нышаны ретінде 872 бауырсақ таратқан.
2018 жылы бұндай акция Лениград блокадасының алынуы күніне орай Санкт-Петербург қаласында өткен болатын. Ол кезде петербургтықтарға алматылық алмалар таратылған-ды.
Жақындарымен нанын бөлісу – қазақтың көне дәстүрі. Көшпенді халық әрқашан тек қонақжай емес, сондай-ақ қолы ашық болған. Ұлы Отан соғысы жылдары алтын нан алқабының анасы – қазақ жері – майданды бидай, ұн және нанмен қамтамасыз еткен. Басып алынған аумақтар жеткілікті азық-түлікті қамтамасыз ете алмай қалды, сондықтан Қазақстан азық-түлік мәселесін шешу ауырлығы түскен аймақтардың біріне айналды. Республикада басып алынған қалалардан шығарылған жабдықтардың негізінде азық-түлік кәсіпорындарының құрылысы басталды.
Қазақстанның солтүстік және оңтүстік аудандары егін орағын майдан қарқынымен жүргізді. Күндіз-түні нан үшін нағыз шайқас жүріп жатты. «Әрбір норма, нанның әр пұты – бұл жауға атылған оқ». «Бар күшіміз майданға көмек үшін» – тыл еңбеккерлері ұранына айналды. Өнімділікті 200-300% арттырған майдан топтары мен бригадалары пайда болды. Тек 1941 жылдың өзінде Қазақ КСР-ның колхоздары 23 миллион 745 мың пұт астық тапсырды.
Ленинград блокадасына арнап Жамбыл Жабаев "Ленинградтық өренім" өлеңін арнаған болатын.
Ленинградтық өренім!
Мақтанышым сен едің!
Нева өзенін сүйкімді!
Бұлағымдай көремін.
Көпіріне қарасам,
Көмкерген су көлемін,
Өркеш-өркеш жарасқан
Шоқылардай дер едім.
Сапырылған көк теңіз
Шомылдырып кемерін!
Шамы күндей жайнаған,
Аспанға үйлер бойлаған...
Арқа тұтып алыста,
Айбыным деп ойлағам!
Жасағам жоқ өмірді
Жау сойқанын көргелі,
Төккенім жоқ терімді!
Шер қылғалы кеудені.
Жасалған жоқ салтанат
Жаудың болуға ермегі.
Жауда қалып Ленинград,
Жаралған жоқ көнгелі! —
Жасағамын өмірді
Жау біткенді жеңгелі;
Саудыратып сүйегін,
Топыраққа көмгелі.
Қазақстан жерінен,
Тұтағандай ел кегі,
Жолды кернеп қол кетті
Сендерге дем бергелі,
Нева алабын қорыңдар
Ленинградтың ерлері,
Ұрпаққа үлгі болыңдар,
Заманымның өрнегі!
Ата-бабаң баяғы
Аян еді Жамбылға;
Құрсаулы қол, аяғы,
Аударылған ауылға.
Төрт патшадан теперіш
Көргендерін білем мен.
Петербордан қара күш
Құласа деп тілеп ем.
Тілей-тілей өмір өтті
Сақал, шашым ағарып;
Сонда бір күй тебрентті
Балтық толқып дем алып...
Жаңғырығы құлақтан
Кетпейтін бір күн еді.
Ел жүрегін қуантқан,
Ленин кесем үні еді!
Сөзі нұрдан жаралған
Ленин ыстық күн еді,
Сол келген соң жоғалған
Замананың түнегі!
Өмірімнің жұлдызы
Енді сенсің дегенім.
Ленинград ұл, қызы,
Қайыспаңдар өренім!
Дүкенінде жасалған
Машиналар алуанын,
Киров әкеп еліме,
Қуаныш қып алғамын.
Сендерменен қашаннан
Аға, інілі болғамын.
Жоқ қой дегем Алматы,
Енді менің арманым.
Су қыраны секілді,
Балтықтағы ерлерім,
Сыйлық алып не түрлі
Келгендерін көргемін:
Бірге тойлап тойымды,
Бірге көрген серуенім.
Немерем мен шөберем
Бесігіңде сендердің,
Жастайынан үйренген
Ғылым, білім өрнегін.
Бүгіп Жамбыл тыңдаса—
Естиді жау келгенін;
Есігіңе таласып,
Созыпты обыр өңмеңін;
Естерінен адасып,
Жолына үйіп өлгенін,
Жеті басты жалмауыз
Жайыпты қан шеңгелін...
Дегеніне жетпес ол,
Қақпа алдында қансырар,
Келген шығар айдап сор,
Жылан басы жаншылар,
Жау түнегі аршылар.
Тағы сайрар бұлбұлдар,
Тағы жайнар жұлдыздар,
Масайрасар, ұл, қыздар!
Ұлы халық өскен жер,
Бауыр басқан жасымнан,
Жау зақымын көрсеңдер,
Дауысың шығар ашынған.
Оқтар тиіп, өрт шалып,
Дүние мүлік шашылған.
Қанішер жау жүр шауып,
Арандары ашылған...
Білем, бірақ, өмірі аз,
Сондықтан жау ентелер:
Ажалына асыққан
Обырларды жұтар жер.
Қарсы аттанды жауға жұрт,
Көтерілді қалың ел.
Жау батпаны жатыр деп,
Қайысқан жоқ біздің бел.
Тірек болған еліме,
Туым едің сен алғаш,
Ленинградтың төріне
Жау аяғын сала алмас!
Келген жауды түйіліп.
Жеңген едің бұрын да
Жау сүйегі үйіліп
Қалған өзен, қырында.
Патша қолы — құлдары,
Қырғын тауып бұлдағы,
Сонау соғыс кезінде,
Құмың болған «құндағы!»
Ленин шәрі қайратты
Ол бір өткен күнінен
Жауға қатал айбаты
Аңғарылар түрінен.
Қамалына оқ дарымас,
Ол бір құрыш асыл тас,
Бақшасының қақпасы
Жау қолына табылмас!
Қаласына Лениннің
Жан-жағынан елімнің
Ағытылған от арба,
Батырларын жіберген
Ауыл, қыстақ, шәһәр да,
Ел салмағы қорғасын,
Қорғағалы ордасын,
Құйып жатыр қалаға,
Деп жауымыз сорласын!
Қазақстан жерінен
Мұнай да ағып тасыған;
Сұр қорғасын темірмен
Сол тасқынға қосылған.
Қара көмір, қызыл мыс
Секілденіп жалын күш
Барып жатыр осыдан;
Сәт сағаты жеткенде,
Көсем жарлық еткенде,
Жаудың тілі байланар,
Солар сөйлеп кеткенде!
Оққа ұқсаған дәндерім,
Қызыл шырай алмалар
Бал татытып дәмдерін,
Барып жатыр бәрі де —
Жүйрік пенен жорғалар.
Соның бәрі көмегім,
Қанқұмарды жеңуге.
Желкесінен жегенін
Сығып ала беруге!
Уа, қаһарман өренім,
Мақтанышым, беделім,
Сырда тұрып аңғарам
Құтырған жау өрлерін.
Торыққаннан ұлыйды
Торып қала көлемін.
Жамбыл тұрып тыңдаса,
Сараң тартқан құлағын,
Жаңғырығып тау-тасқа,
Күнде келер бір жаңа үн:
Жауға жұртты шақырған
Сайып қыран Жданым —
Мектеп, завод, шахтыдан
Жыйнаған ұл, қыздарын.
Ворошилов қол бастап,
Нажағайдай ойқастап,
Қаймықпауға, қайтпауға
Кәрі, жасқа ой тастап;
Жасандырған жасағын
Жерді болжап айқаспақ
Жабықпаған Ленинград,
Сталин әмір берген шақ:
Сап-сап болып қол барар,
Қорғап сені ол қалар.
Қатты майдан алда бар,
Жанышталар айдағар!
Жаталмаймын төсекте,
Жаным қалай жайланар!
Құс ұйқылы көнемін,
Қайтып ұйқы көремін!..
Жетсін деймін сендерге
Жыл құсындай өлеңім,
Қаласындағы Лениннің
Сайып қыран өренім!
