Еңбегінің тәтті жемісін жер-анадан тапқан диқандар үшін жаз мезгілінде ағын судан тапшылық көрмеу өте маңызды. Оңтүстікте бұл, әсіресе, ақ алтын өсіріп отырған ағайындарға қатысы бар. Таудан күркіреп аққан арынды өзеннің бойында отырмағаннан кейін Мырзашөл өңірінің Қырғызстан, Өзбекстан аумағын басып келетін ағын суға күні түседі.
Халық арасында «судың басында отырған бал, аяғында отырған у ішеді» деген қанатты сөз бар. Ағын суды көрші мемлекеттерден алып отырғандықтан Мақтаралда осыған байланысты машақаттар көп болатын. Бұл, әсіресе, Өзбекстаннан «Достық» каналынан келетін судың Қазақстанға теңгерімді бөлінбеуінен орын алып келді. Мәселен, мемлекетаралық келісімшарт бойынша осы «Достық» каналы арқылы көрші өзбек диқандарының 112 мың гектар, мақтаралдық диқандардың 136 мың гектар жері суландырылуы керек болатын. Еліміздің Ауыл шаруашылығы министрлігі осы даулы мәселенің орайын тапты. Осы министрлікке қарасты Су ресурстары комитетінің өкілдері екі тараптың «Достық» каналының суын тең бөлісуге қол жеткізетіндігін айтады. Қазақ-өзбек түбі бір туыс халық. Әйтсе де, тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан егемендігін алға тартып, көрпесін тұмшалап алған ала тақиялы ағайындар өздерінің гидробекеттеріндегі жағдайды бақылауға Қазақстан жағын жібере бермейтін. Соның салдарынан Қазақстанға бөлінуге тиісті су орта жолда қолды болып, былтыр Мақтаралда 50 мың гектар мақталық сусыз қалған. Осының салдарынан 40 мың тонна ақ алтын көзден бұл-бұл ұшып, диқандар кетпеніне сүйеніп, күңіреніп қалған еді.
Соңғы жылдары қазақ-өзбек мемлекеттерінің арасындағы туысқандық қатынастың жақсарғаны әрі Ауыл шаруашылығы министрлігінің баянды жұмысының нәтижесінде ағын суда тапшылық болмады.
– Жаздың шілде-тамыз айларында су тапшы болып, өзімізге тиісті суымызды 50 пайызға дейін ала алмай жүрген жылдар болды. Осы жұмыс қолға алынып, бірталай іс-шаралар жасалынды. Соның нәтижесін көріп отырмыз. Қазір өзімізге тиісті суды толығымен алып жатырмыз. Мақтаралға «Достық» трансшекаралық каналынан секундына 100 текше метр су түсіп жатыр. Бекітілген кесте бойынша 1 миллиард 116 миллион текше метр тіршілік нәрі алынады. Бұл суару маусымына және көктемгі сорды шаюға жеткілікті болады, – дейді «Қазсушар» РҚМ ОҚОФ директорының міндетін атқарушы Толқын Балпықов.
Жуырда облыс әкімі Жансейіт Түймебаев Мақтаралдағы диқандардың тыныс-тіршілігімен танысып қайтқан. Ақ мақта – ақ алтыннан бөлек, қауын-қарбыз, жүзім, бау-бақша өнімдерін өсіріп сатып, пайдаға шығып отырған диқан қауы-
мы биыл судың бейпіл болғандығын айтып, Үкіметке алғысын жеткізді.
Бақтияр ТАЙЖАН,
«Егемен Қазақстан»
Оңтүстік қазақстан облысы
