Олардың ішінде Шығыс Қазақстан облысында – 5, Қызылорда облысында – 3, Қарағанды облысында – 3, Ақмола облысында – 2, Солтүстік Қазақстан облысында 2 адам суға кеткен. Сондай-ақ Алматы қаласы мен Алматы, Қостанай, Батыс Қазақстан облыстарындағы су қоймаларында да батып кеткен адамдар бар. Ішкі істер министрлігі Төтенше жағдайлар комитетінің хабарлауынша, жағажайда жантәсілім еткен жандардың көбі – балалар. Аталған ведомствоның өкілі Руслан Иманқұлов бұл қайғылы оқиғалардың дені азаматтардың басым бөлігінің мамандардың ескертпесіне құлақ аспайтындығынан туатынын айтады. Ал Қазақстанда бүгінде ірілі-ұсақты 50 мыңнан астам су қоймасы бар екен. Сондықтан суға шомыларда өзіңнің және жақындарыңның, әсіресе балалардың өміріне жауапкершілікті естен шығармау керек.
Осы оқиғаларға байланысты соңғы күндері жағажайлардағы қауіпсіздік жұмысы күшейтілді. Мәселен, Астана қаласындағы Есіл өзенінің жағалауларында құтқарушылардың тұрақты кезекшілігі ұйымдастырылды. Мамандар қайықпен жүзіп жүріп, елорда тұрғындары мен қонақтарына рұқсат етілмеген жерлерде шомылудың соңы неге соғатынын тәптіштеп түсіндіріп жүр. Сүңгуірлердің айтуынша, суға кездейсоқ батып кетпеу үшін арнайы жарақтандырылған жағажайларда ғана шомылған абзал.
«Астананың барша тұрғыны мен қонақтарынан өтінеріміз, су жаңсақтықты кешірмейді. Өйткені жүзе, малти білетін адамның өзі жүрек соғысының жиілігінен, қол-аяғының тартылып қалуынан суға батып кетуі әбден мүмкін. Сондықтан абайламаудың соңы үлкен қайғыға ұласады», дейді Астана қалалық төтенше жағдайлар департаментінің бөлім басшысы Элдар Райымбеков.
Өткен аптаның өзінде өңірлерді қоса есептегенде 45 адам суға кетті. Әсіресе, Қарағанды, Шығыс Қазақстан және Атырау облыстарында суға бату оқиғалары көп кездесті. Мұндай жағымсыз дерек оңтүстік өңірлерде де тіркеліп отыр.
ІІМ Төтенше жағдайлар жөніндегі комитетінің төрағасы Владимир Беккер балалардың суға бату оқиғаларына жүргізілген талдау бойынша, қайғылы оқиғалардың дені сағат 15.00 мен 18.00 аралығында болатынын, яғни сабақтан босағаннан кейін балалардың қараусыз қалатынынан туатынын айтады.
Соңғы уақытта суға батқан балалардың жасы негізінен 3 жастан 10 жасқа дейін және 92 проценті ұл балалар. «Негізі, ұлдар шешімтал келеді. Сондықтан ата-аналары қыздарға қарағанда ұлдарды жеткілікті деңгейде бақылауға алмауы мүмкін. Бұл балалардың өзара топтасып, үйден шығып кетіп, емін-еркін жүруіне, қыдыруына мұрсат береді. Еліміздің шығысында өткен демалыс күндері ірі су қоймалары алты адамның өмірін жалмады. Оның үшеуінде балалар құрбан болды. Құтқарушылар өзеннен 6, 7 және 11 жасар балалардың денесін шығарды. Олардың бәрі шомылуға арналмаған жерлерде үлкендердің қарауынсыз суға түскен. Дәл осындай себептермен солтүстік өңірде екі ер адам қайтыс болды. Солтүстікте суға батып кеткен тағы үш адам сүңгуірлердің көмегімен құтқарылды», дейді В.Беккер.
Ал Солтүстік Қазақстан облысы төтенше жағдайлар департаментінің құтқарушылар жасағының жетекшісі Сергей Черкасовтың айтуынша, суға батудың негізгі себебі – балалардың қараусыз қалуы мен ересектердің спиртті ішімдік ішіп шомылуы. «Жедел құтқару жасағы күн райының қолайсыздығына қарамастан күнделікті рейд жүргізеді. Тіпті нөсер құйып тұрса да рейд жұмыстары жалғаса береді. Өйткені кейде жағалауда отырған балықшылар қармағына әлдебір зат жабысып, оратылып қалса да, ілмегі суға түсіп кетсе де өзенге қойып кетеді. Ал асау өзен ағысы адамды қақпақылдап ағызып ала жөнеледі. Осылайша, болмашы дүние үшін өмірін құрбан ететін жағдайлар жиі кездесіп жатады», дейді ол.
Төтенше жағдайлар жөніндегі комитет төрағасының айтуынша, елімізде шомылуға арналған 100-ден аса қалалық және 600 жеке жағажай бар. Бұл жағажайларда төтенше жағдайлар жөніндегі комитетінің бөлімшелерінде арнайы даярлықтан өткен және қоғамдық құтқарушыларды қоса есептегенде 1285 құтқарушы демалушылардың қауіпсіздігін бақылайды. Сондай-ақ 390 құтқарушылар бекеті құрылған. Ал қауіпті әрі күзет қойылмаған су қоймалары маңайында комитеттің жедел құтқарушылар жасағының кезекшілігі ұйымдастырылды. Оның жалпы саны – 53. Бүгінде комитет әкімдіктермен бірлесе отырып шомылуға тыйым салынған орындарды анықтады. Мұндай санаттағы жағалауларға 3 мыңнан астам ескерту және тыйым салу белгілері орнатылды. Ал ақпараттық жұмыстарға биыл алғаш рет еріктілер ұйымдары тартылып, «Жас Отан» жастар қанатымен бірге тиісті жоспар-кесте бекітілді. Атап айтқанда, 330 акцияға 2 мыңнан астам ерікті тартылып, 200 бейнематериал түсірілді және 123 мың насихаттық өнім таратылды. Сонымен бірге жергілікті полиция қызметі жағалаудағы және стихиялы жағажайлардағы бұқаралық демалыс орындарында рейдтер жүргізіп, спиртті ішімдіктердің сатылуына және тыйым салынған орындарда шомылуға қарсы белсенді жұмыс жүргізуде. Бұл ретте 9 сәуірден бері 2,5 мыңнан астам рейд жүргізіліп, 563 адам әкімшілік жауапкершілікке тартылған.
Әсіресе жазғы маусымда балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету өте өзекті. Сондықтан су қоймаларында балаларды суға тұншығудан сақтау туралы бейнероликтер көрсетіліп, қалалық жағажайларда 100-ден аса балаларға арналған қауіпсіз шомылу орны жабдықталды. Онда балаларды дұрыс малту мен жүзуге де үйретеді. Құтқарушылар бүгінге дейін 500-ге жуық балдырғанға жүзу машығын үйретіп үлгерді. Еліміздегі 115 балалар лагерінде де осы іспетті жұмыстар жүргізілуде. Таяуда Астанада 4 балдырғанның бір мезетте суға кеткені белгілі. Мамандардың айтуынша, олар тыйым салынған орында суға шомылған. Бұл ретте балаларды қараусыз қалдырмаудың, бос уақытын тиімді ұйымдастырудың маңызы зор, дейді төтенше жағдай қызметкерлері. Осы орайда Білім және ғылым министрлігі және жергілікті әкімдіктермен бірге аула клубтарын дамыту, мектеп лагерьлерін құру, спорт секциялары мен шығармашылық үйірмелерін ашу жұмыстарының өзекті екені тағы да байқалып отыр.
Әрине, халқымыз «Ажал жетпей өлмек жоқ» дейді. Бірақ «Сақтансаң – сақтайды» дейтін тәмсіл барын да ұмытпаған абзал. Сондықтан жаздың шілдесі қалай шыжғырса да өміріңізді бәске тікпей, қауіпсіздік шаралары сақталған жағажайда шомылғаныңыз, өзіңіз де суға түсу барысында сергек ойлап, шомылу тәртібі мен қауіпсіздік ережесіне бағынғаныңыз жөн. Бұл жақындарыңыз үшін де маңызды.
Думан АНАШ,
«Егемен Қазақстан»