Осы мәселеге орай дереу сөз алған Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Светлана Жақыпова елдегі Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударымдардың барлығы азаматтың табысынан түскен кірістен ғана төленетінін түсіндірді. Бір сөзбен айтқанда, жеке мүлкін сатудан түскен ақшадан ешкім салық төлемейді.
Вице-министр атап өткендей, мекеме мен кәсіпорын жұмысшысы тек еңбекақысынан, жеке кәсіпкер кәсіпкерлік қызметінен, сол тәрізді жеке нотариус көрсеткен қызметінен түскен кірістен салық төлейді. «Жеке немесе заңды тұлғаларға азаматтық-құқықтық шарт негізінде қызметтің немесе жұмыстың белгілі бір түрін көрсететін азаматтар үшін міндетті зейнетақы жарна сол жұмыс немесе қызметінің нәтижесінде тапқан табысынан төленеді», деді С.Жақыпова.
Оның айтуынша, «Әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заңы аясында қабылданған түзетулерді жүзеге асыру үшін Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі ел Үкіметінің «Әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер енгізу туралы» қаулысының жобасын әзірлеген. Қаулы жобасы азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша табыс табатын жеке тұлғалардың міндетті зейнетақы жарналарын төлеу тәртібі мен мерзімін де айқындауды қарастырады. «Бүгінде бұл жоба мүдделі мемлекеттік органдармен, сарапшылық кеңестермен және аккредиттелген ұйымдармен келісу процедурасынан өтуде», деді Светлана Қабыкенқызы.
Бұл мәселеге байланысты Мәжіліс депутаты Аманжан Жамалов зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңның нормаларын түсіндірулерге қатысты проблеманы Үкімет қаулысына түзетулердің дер кезінде енгізілмегенімен байланыстырады. Алайда депутат қазіргі құқықтық нормативтік актілерде азаматтарды пәтер сатудан және депозиттер бойынша сыйақы проценттерінен түскен қаржыдан зейнетақы жарнасын төлеуді міндеттеу қарастырылмайтынын айтады.
«Қаулыда ненің зейнетақы жарналарын есептеудің нысаны бола алмайтынын тікелей көрсететін норма бар. Ол тізім кіріс салығынан босатылған кірістермен сәйкес келеді. Бұл тізімге мүлікті сатудағы және депозиттер бойынша проценттердің құн өсімінен түскен табыстар кіреді. Жақында Үкімет қаулысына түзетулер енгізіліп, бұл мәселенің барлығы шешіледі деп сенемін», дейді Мәжілістегі Қаржы және бюджет комитетінің мүшесі А.Жамалов.
Даудың басы негізі шілде айының ортасынан бастап фрилансерлердің БЖЗҚ-ға кірістердің 10 процентін төлеуі тиіс дегеннен басталған сыңайлы. Осы мәселелерге қатысты бұған дейін БЖЗҚ басқармасы төрағасының орынбасары Сәуле Егеубаева тек уақтылы жарна төлемеген агенттер үшін өсім қарастырылатындығын айтқан болатын. «Агент дегеніміз – міндетті зейнетақы жарнасына ақша аударуға тиіс заңды, жеке тұлғалар. Әкімшілік құқықбұзушылық туралы заң тұрғысынан оларға бірінші кезде айыппұл салынып, қайталанған жағдайда жауапқа тартылады», деген болатын басқарма төрағасының орынбасары С.Егеубаева.
Экономикалық даулар бойынша адвокат Жангелді Сүлейменов те әлеуметтік желідегі парақшасында мүлікті сатудан түскен зейнетақы төлемдері туралы дауға қатысты пікірін білдірген.
Оның айтуынша, заңдағы азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кірістер туралы жазылған, оған пәтерлер мен автокөліктерді сатудан кірістер келмейді. «Бұл кірістер мүліктік табыс деп аталады» дейді Ж.Сүлейменов.
Айта кетуіміз керек, шілденің 14-інен бастап заңға енгізілген өзгерістерге сай, азаматтық-құқықтық шарт бойынша табыс тауып отырған жеке тұлғалар да адвокат, жеке сот орындаушысы, жеке нотариус, кәсіби медиатор, жеке кәсіпкер тәрізді өз табысынан БЖЗҚ-ға міндетті зейнетақы жарна аударуы тиіс.
Мирас АСАН,
«Егемен Қазақстан»