– Қазақстан кубогының «Үздік қақпашысы» болып Салауат Байралиев танылды. «Ақтөбе»! – деп саңқ ете қалды жүргізуші.
Салауаттың есіне «Валенсиядағы» күндері, ауылдағы балабақшаның артындағы футбол алаңы, алғашқы марапаты түсті.
Ол кезде Жымпитының балалары көше-көше болып футбол ойнайтын.
Салауаттан бөлек бұл атаққа үш бірдей бразилиялық легионер үмітті еді. Яғни, Далтон мен Селиньоны былай қойғанда, үміткерлер тізімінде Futzal Planet Awards аталымы бойынша әлемнің екі дүркін «Үздік қақпашысы» атанған әйгілі Игита да (Hiuguita) болған. Бірақ бақ қазақтың баласына, жымпитылық «Игитаға» бұйырды.
Жақында «Ақтөбе» шағын футбол клубының қақпашысы Салауат Байралиев Қазақстанның ұлттық құрамасының сапына алынды. 1 ақпан күні Алматы қаласындағы Балуан Шолақ атындағы спорт сарайында шағын футболдан Қазақстан және Хорватия құрамаларының арасында өткен жолдастық кездесуге Салауат Байралиев бразилиялық легионер Игитаның қосалқы алмастырушысы ретінде қатысты.
* * *
Салауат Байралиев Батыс Қазақстан облысының Сырым ауданы Жымпиты ауылында дүниеге келді. Жымпитының көшесінде доп қуып жүрген Дулат пен Сұлухияның кенже баласы бір күні Сырым ауданындағы балалар мен жасөспірімдер спорт мектебінің футбол үйірмесінің жаттықтырушысы Руслан Чукуровтың қолына түсті.
Жаттықтырушы Руслан жас футболшыларды Оралдағы «Ақжайық» футбол клубының ашық жаттығуларын тамашалауға алып баратын. Жап-жасыл алаң, әп-әдемі форма, жылтыраған доптар, бәрі-бәрі футболға деген махабатты, дайындыққа деген ықыласты оятпай қоймайтын. Руслан ұстазға да керегі сол еді.
Руслан ағайынан футбол әліппесін үйренген Салауат басында үлкен футболға ден қойып жүрді. Сапында Салауаттай қақпашысы бар футболдан Сырым ауданының балалар мен жасөспірімдер құрамасы «Coca Cola Былғары доп» турнирінің 2009-2010 жылғы маусымында ІІ дәрежелі жеңімпаз атанды.
Сол жылдары Салауат пен досы Самат екеуіне футболдан облыстың оқушылар құрамасына шақыру келді. Салауат шақыруды қабылдамай, ауылда білім ала беретін болып шешті. Ол бертін келе шағын футболға қарай ауысты. Сырым ауданының құрамасы қатарында жүріп, футзалдан облыстық, республикалық жарыстардың жеңімпазы болды. Қадыр Мырзалиев атындағы мектепті аяқтағаннан кейін Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінде «Кәсіптік оқыту» мамандығы бойынша жоғары білім алып жүргенде Салауат Орал футболын бүкілодақтық аренаға таныстырған тұлға, Қазақ КСР-і бойынша мықты 33 футболшының тізіміне енген даңқты футболшы, оралдық «Уралец» клубының экс-мүшесі, жаттықтырушы Матияс Хамитовпен танысты. Салауаттың спортқа біржола бет бұруына дәл осы Матияс мырзаның үлкен үлесі болды.
Оралдық «Тайпақ» футбол клубының оқу-жаттығу шараларына да қатысып жүрген Салауат кейін «АзияТехСтрой» ЖШС футбол командасына ауысып, облыстық футзал лигасының 2013-2014 жылғы маусымында «Үздік қақпашы» атанды.
Салауаттың спорттық мансабы ақтөбелік «Інжу» әуесқой футбол клубына қабылданғаннан кейін өрлей бастады. «Інжу» клубының Қазақстан кубогіндегі ойыны «Ақтөбе» шағын футбол клубы деп қайта жасақталғаннан кейін жылма-жыл жақсара түсті. Ел чемпионатында екі жыл қатарынан жүлдегер атанған «Ақтөбе» шағын футбол клубы 2017-2018 жылғы маусымда Қазақстан кубогының иегері болды. Осы жарыста қақпашы Салауат Байралиев «Үздік қақпашы» атанып, жанкүйерлер түгілі, елдегі футбол мамандарына да өзінің шеберлігін мойындатты.
Ауыл баласының кәсіби қақпашы ретінде қалыптасуына «Ақтөбе» шағын футбол клубының қақпашысы, ұлттық құраманың мүшесі Григорий Шамро үлкен еңбек сіңіріпті. Салауат Шамроны өзіне ұстаз санайтынын айтады.
«Ақтөбе» клубы 2018 жылы Хорватияның Макарск қаласында UEFA Chempions League ойындарының элиталы раундына қатысты. Тәжірибелі бапкер Олег Солодовниктің шәкірттерінің еуропалық деңгейдегі қадамы сәтті басталды. Грузия және Финляндияның клубтарымен болған ойында жеңіске жеткен «Ақтөбе» тек паркет иелеріне ғана есе жіберіп алды. Егер осы ойында да жеңілмей, топтық кезеңге шыққанда «Ақтөбені» «Интер Мовистар» (Испания), «Спортинг» (Португалия) және «Барселона» (Испания) сияқты жұлдызды клубтармен жүздесулер, ал біздің Салауатты жаңа мүмкіндіктер, былайша айтқанда «еуропалық» мүмкіндіктер күтіп тұр еді. Бірақ, оған мойып отырған Салауат жоқ.
– Менің спорттағы жолым енді басталды. Жететін жетістігім мен тойлайтын жеңісім әлі алда! – дейді ол.
– Ұлттық құраманың мүшесі болу қалай екен? – деген сұрағымызға Салауат:
– Бір жағынан – абырой, бір – жағынан жауапкершілік. Біздің құрама Еуропада Испания, Ресей және Португалиядан кейін 4-орында тұр. Міндетіміз – осы деңгейді одан әрі көтеру, футбол арқылы елді таныту. Шынын айту керек, танымал болмаған, жетістікке жетпеген күннің өзінде де мен бәрібір Қазақстанның шағын футбол құрамасына мүше болуды өзіме мәртебе санар едім. Себебі, бұл құрама – менің ұлтымның, елімнің құрамасы, – дейді жігіт жасындағы Салауат.
Біздің де күткен жауабымыз осы еді. Футболдан бұрын елін жақсы көретін Салауаттай жігітке әуелі амандық, сосын жеңіс тіледік! Аман жүр, өзіміздің «Игита!»
Бауыржан ШИРМЕДИНҰЛЫ,
журналист
Батыс Қазақстан облысы
