Қоғам • 26 Сәуір, 2019

Áke kerek... uldarǵa

1650 рет
көрсетілді
5 мин
оқу үшін

Áke kórgen jigittiń oq jonatynyn ata-balalarymyz aıtyp ketse de, qazir árbir úshinshi nekeniń sońy ajyrasýmen aıaqtalyp jatqanda, búgingi áleýmettiń ne oılaǵany bar? Jeti atasy túgili, kimnen jaratylǵanyn da bilmeıtin, jalǵyzbasty analarymyz tárbıelep otyrǵan uldardyń minez-qulqynan osy túptiń túbinde kórinetini daýsyz.

Áke kerek...  uldarǵa
Bul jerde biz jalǵyz ózi bala-shaǵasyn súırep júrgen sheshelerdi jazǵyrýdan aýlaqpyz. Taǵdyr tálkegimen túrli jaǵdaıda ákesiz ósip jatqan urpaǵymyzdy tabalaı almaımyz. Biraq, áke kerek balaǵa... Ákesiniń súıispenshiligine bólenip ósken qyz balanyń da keıin otbasyn qurǵan kezde durys tańdaý jasap, baqytty bolatyny san ret dáleldengen. Al ul bala ákeniń aqyl-keńesi men tárbıesine eki ese muqtaj emes pe? 

Men osy joldardy jazyp otyryp, ata-baba­larymyzdyń ul balaǵa tek ákesi aıtar aqyl-ósıe­tine, dástúrli otbasylyq tárbıe máselesin dendep zerttep júrgen psıholog-mamandardyń da pikirine súıengim kelgen. Degenmen, áleýmettik jelide Erjan Esimhanov atty azamattyń jazbasy esti adamdardy beıjaı qaldyrǵan joq. 

«Ul balaǵa áke kerek. Árdaıym, eshbir syltaý-sebepke qaramastan, qazirgi zamanda kóp adam basqasha oılaıtynyn bilemin. Dástúrli otbasylyq qundylyqtar daǵdarysty bastan keship jatyr. Jalǵyzilikti analar sany kúrt artty. Uldaryn bir ózderi ǵana ósirip, tárbıelep jatyr. Shyny kerek, kóbi tamasha tárbıeleıtini de ras. Qazir ákeniń róline, azamattyń ádebine, tárbıesine qatysty kóp dúnıe ózgerdi. Keı dúnıe eskirip te ketken shyǵar. Meıli... Biraq ul balaǵa áke aýadaı qajet. 

Sebebi ózim de ákesiz óstim. Ol toǵyz jasymda úıden ketti. Negizi odan eki jyl buryn bizben turmaı júrdi. Balalyq shaǵymdaǵy ákemdi eske túsire almadym. Bir-eki ret jolyqqanym ǵana esimde. Bitti. Ol bizben áke bolyp birde-bir ret fýtbol da oınamapty. Ekinshi otbasy boldy. Sosyn bilýimshe, úshinshisi de bolǵan. Anam inim ekeýmizdi ózi tárbıelep, jetkizdi. Jaqsy adam etip tárbıeledi.

Alaıda keıin enshimdi alyp, bólek shyqqanda ózimdi tanýmen aınalystym. Ómirde neniń mańyzdy, neniń asa mándi emesin túsine bastadym. Sol kezde baryp ákemniń joqtyǵynan qarapaıym nárselerden maqurym qalǵanymdy bildim. Boıymda tunǵan kompleksterim, ózime ǵana aıan kemshilikterim kóp ekenin moıyndadym. Ashýlanshaq edim, onymdy et jaqyndarym jaqsy sezinetin. Ómirime kóleńke túsirgen qateliktiń bári meniń mansabymdy keıinge qaldyra berdi – adamdarmen qarym-qatynasyma qatty áser etti. Munyń barlyǵy ózime degen senimsizdikten ekenin túsindim. Bul senimsizdik jasóspirim shaqta, uldyń ákesinen ajyrap, oǵan muqtaj kezde jalǵyz qalǵandyǵynan paıda bolǵanyn túsindim. Keıin ósip, birden bir shańyraqtyń egesi, arqasúıer azamaty bola saldym. Biraq bul júkti qalaı arqalaý keregin bilmedim.

Ár uldyń janynda osy kezde ákesiniń bolǵany mańyzdy. Áke qoldaıdy, maquldaıdy, kerek jerinde tizgin tartyp otyrady. Biraq tek bul úshin emes. Jasóspirim ul úshin óte mańyzdy taǵy bir dúnıe bar. Aıtaıyn degenim de sol edi. Sen súıenetin arqa súıeriń, senen de myqty, qaıratty, senimdi, bárin biletin adamnyń bolýy. Ul bala senimdi ákeden alady. Tamyryn endi jaıǵan óskin jaıqalyp ósý úshin kúnge qalaı muqtaj bolsa, ul bala da ákege sondaı muqtaj. Osy senimdi sezinip ósse, uldar uıadan bútin júrekpen ushady. Asqar taýy – ákesi baryn sezinip ósse, tý syrtynda berik qamal bardaı senimdi ósedi. Seni árdaıym túsinetin, qoldaıtyn, neniń durys ekenin kórsetetin ákeniń bolǵany qandaı jaqsy. Munymdy arqasúıer tiregi joq jigitter ǵana túsiner.

Ár bala úshin áke – qaharman, elikteıtin birinshi adam. Mundaı ónegeden qaǵys qalý jandy qınaıdy. Sosyn uldarǵa erkekterge ǵana tán qasıetti seziný, jekeleı ǵuryptaryn kórip ósý mańyzdy. Ákesiniń qalaı kıingeni, qolyna ustara ustaǵany, qyrynǵany, dostarymen sóıleskeni. Jumysty qalaı istegeni. Kólikti júrgizgeni. Araq ishkenin de kórýi tıis. Osyny kórip ósken ul kóp nárseni túsindirmesten-aq únsiz túsinip alady. Kórmeı ósken bala bárin ózi júrip úırenýge tyrysady. Men solaı úırengenmin. Men azamattardyń jaqsy ónegesin kitaptardan, kósheden, kınodan izdeıtinmin. Taban tirer tuǵyr izdedim. Óte uzaq izdedim. Azapty izdenis. Bul izdenis kóp dúnıege kózimdi ashty. Bulaı izdenbesem, kóp nárseni bilmeı qalar ma edim. Eger ómirde jetistikke jetken bolsam – bári sol izdengishtigimniń arqasynda. 

Aqıqatyn aıtqanda, bul kóz jasyn kór­setpeıtin, jasyǵanyn bildirmeıtin jigitterdiń syry emes, qoǵam janaıqaıy bolatyn.

Соңғы жаңалықтар