Жәнібек ӘЛИМАН
Жәнібек ӘЛИМАН«Egemen Qazaqstan»
210 материал табылды

Өнер • 05 Желтоқсан, 2022

Тоқсан тарау, мың толғау...

«Онда бір сұмдық сыр бар естілмеген» дейді ғой Мұқағали Мақатаев қа­зақтың қара өлеңі туралы. Тура осы сөзді қазақтың күй өнеріне де қарата айтуға әбден болады. Тек Алаш топырағына тән өнер атаулының ішінде күй, оның ішінде Кетбұғаның «Ақсақ құланы» екібастан солай. Тыңдаған сайын әрі-сәрі күйге салады. Қазақ күйлері, оның ішін­де домбырада тартылатын туындылардың ілкі бастауы осы туынды­дан бас құрайтындай сезіледі. Домбыра аспабына қа­тысты кейбір тарихи оқи­ғалардың осы күйдің шы­ғуы мен аяқталуына бай­ланысты айтылатыны тағы тегін емес.

Өнер • 30 Қараша, 2022

Шертпе күйлер шеруі

Қазақ күй өнері дегенде, оның үлкен мектебіне жататын шертпе күйлерге соқпай кете алмаймыз. Осы орайда, 1-3 желтоқсан аралығында Алматыда өтетін республикалық «Шертпе күй» дәстүрлі музыка фестивалі – ұлт руханиятын насихаттауда үлкен оқиғаға айналмақшы. Бұл туралы Орталық коммуникациялар қызметі алаңында Қазақ ұлттық өнер университетінің профессоры, күйші Жанғали Жүзбаев мәлім етті.

Әдебиет • 29 Қараша, 2022

Ажалды жеңген Аспан

Бұл да бір қызық әңгіме, оқырман! Бұл да бір қызық сұрақ. Менімен келіспеуіңізге де, келісуіңізге де болады. Әлемді құтқаратын адамзаттың аяулы сезімдерінің бірі десек, ол – түпсенімі шығар. Әрине, сіз бұған дейін өткен ғұламалардың сөздерін келтіріп, бірнеше қисынға жыққаныңызбен, оларға да неше түрлі уәж бен дау айтылып, жазылып жүргенін білеміз. Мәселен, Достоевскийдің «әлемді құтқаратын сұлулық» деген сөзі кең таралғанымен, оған да әркім әртүрлі дау айтады. Біреулері «сұлулық емес, мейірім, махаббат құтқаратынын» дәйектейді. Ақыры әлемді қандай қасиет, нендей сезім құтқарады деген сұрақ сол қалпы жауапсыз қалғанға ұқсайды. Анығында әлемді адамзат баласы құтқарып қала алмайтын сияқты көрінеді. Тіпті адамзаттың кейбір сезімдерін техникалық құбылыстар жалмап бара жатқанда мұндай әңгіме айтудың өзі... Күлкілі сияқты сезіледі, кейде. Ал әдебиеттегі кейіпкерлер әлемі арқылы саралай бастасақ, біраз жайдың беті ашылардай көрінеді.

Әдебиет • 28 Қараша, 2022

Жып-жылы жүрек буындай

Басынан өтпей, жүрегіне жетпей жазбайтын сияқты болады да тұрады. Мүмкін бір кезеңнің айтулы оқиғасы шығар, заманның зеріктірген жаттанды әңгімесі ме екен, бәлкім жалғыз ғана сәті не мезеті делік, бәрі бір адамның басына тап келе беруі мүмкін емес қой. Солай бола тұра, әңгімелеріне әулиенің айтқанындай сенесіз. Қалтқысыз сенесіз, қапысыз танисыз табиғатын. Бастан кешіргендей әсерленесіз. Жып-жылы жүректің буындай баурайтынын қайтерсіз және. Сондықтан біз таныған Мархабат Байғұт әңгімеші болып туған, жүре қалыптаспаған дер едік.

Руханият • 24 Қараша, 2022

Жақсының көзіндей жайдары ән

«Концертіміз осымен аяқталды» дейтін еді ғой әдетте. Концерт аяқталады, ән мен күй аяқталмайды, бірақ. Біреудің жүрегінен шыққан сәуле біреудің жүрегіне от болып түсе ме, шоқ болып түсе ме, әйтеуір тыңдағанның жанын қозғай алса, өнер иесінің парызы өтелгені де. Демек ән жарыққа шығып, көпшілікке жария болғасын, сүйіп қалған демей-ақ қояйық, сол туындыны ұнатып қалғандардың жанында, көңілінде жасай беруі бек мүмкін.

Кино • 13 Қараша, 2022

«Қара Қабылан» қазақша сөйледі

Бұдан былай қазақ көрермендері MARVEL-дің фантастикалық блокбастері «Қара Қабылан: Ваканда жасасын» фильмін қазақ тілінде тамашалай алады. Күні кеше ғана Астанадағы «Сарыарқа» ойын-сауық орталығындағы Kinopark-та әйгілі туындының қазақша дыбысталған нұсқасы алғаш көрсетілді.

Руханият • 07 Қараша, 2022

Қатталған қалың тарих ел мұрасы

«Қабат-қабат қаттама, ақылың болса – аттама» деген сөз басқа емес, осы архив ісіне байланысты айтылғандай. «Біздің тарих деп жүргеніміз – бір кездердегі саясаттың көлеңкесі түскен көшірмелерге келіңкірейді» депті бір ғұлама. Ал оқырманға халықтың тағдыр жолынан алынған шын тарих жетуі керек. Осы жолда мемлекет қолға алған «Архив-2025» жобасы негізінде ұлт тарихына қатысты қаншама құжат елге қайтып, ғылыми айналымға түсудің алдында тұр. Шетелдерден келген тарихи құжаттардың бірсыпырасы өткен жұма күні елорда төрінде ұйымдастырылған «Архив – ел тарихының қазынасы» атты республикалық ғылыми-практикалық конференцияда мәлімделді.

Руханият • 04 Қараша, 2022

Пиросмани гүлдері

Өмір ұйықтап көрген түсіңнің жалғасындай болса ғой. Расында кейде түсіңде бақыт құшағында тербеліп бара жатып оянып кетесің. Адамдар әдетте жұмақ бағы дегенде, ғаламат жұпар аңқып, гүлге оранған ғажайып мекенді елестететіндей сезіледі. Ойлай берсең, оған да жетерсің. Бірақ әуелі сол ғажайыптың бәрі сана-сезімде гүлдеуі керек шығар. Сондықтан біз бүгін гүл туралы айтамыз. Атақты «Миллион раушан гүл» туралы қазағы былай тұрсын, әлемнің біраз жұртшылығы білсе керек.