Сүлеймен МӘМЕТ
Сүлеймен МӘМЕТ«Egemen Qazaqstan»
63 материал табылды

Руханият • 04 Маусым, 2020

Елдік таңба – ел мұраты

Қаншама ұрпақ аңсап, армандап, зарығып жеткен тәуелсіздікке қол жет­кіз­ге­німізге де үш он жылдықтың жүзі болып қалды. Бодандықтың қамыты ал­қымнан алып, тынысты талай тарылт­ты. Қасірет таңбасын да кигізбей қой­мады. Бірақ қайсар қазақты ниеті қараулар жоя да, жоғалта да алмады. «Елім-айлап!» жүріп қазақ елдігіне жетті. Бұрынғы бабалар бөрілі байрақ, ақ ту ұстаса, бүгінгі жұртымыз үш бірдей елдік белгісін орнықтырып отыр.

Руханият • 02 Маусым, 2020

Әр ауыл­дың өз «Гроз­ныйы» болған

Біз үлкенге ұйыған ұлттың ұрпағымыз. Сол үлкеннің тобылғы сап­ты қамшының мінсіз өріміндей сөзі сот үкіміндей, мірдің оғын­дай, сексеуілдің шоғындай болған бір замандары. Ондай сөз айладан емес, даладай дархан ақылдан шығатыны да белгілі. Ақыл­дан шыққан сөзде ақау да, кемдік те болмайды, тек кеңдік, таза табиғаттай тамылжыған кемелдік қана салтанат құрып тұ­рады.

Білім • 29 Мамыр, 2020

Оқу орталықтары оңды ма?

Білім ісі – жұрт ісі. Оны ұлт ісіне айналдыру керектігі әлімсақтан айтылып келеді. Ежелгі дәуір алыптарынан бастап, бүгінгі ғұла­малар да оны жаңғыртуда. 1017 жылы өмірге келген Ж.Баласағұни: «Білсе білім – күн­де бақыт кісіге, үлкен атақ содан келер кішіге», депті.

Таным • 20 Мамыр, 2020

Алапат аштық, сұм соғыс өмірін қиды қаншаның...

«Мен ішпеген у бар ма?» деп Абай хакім айтқандай, қазақ ішпеген у бар ма? Өзінің топырағын басып жүрсе де өзгеге тоналды, қынадай қырылып, азшылыққа ұрынды. Осы сөздерімізге тұздық болатын қолымыздағы Талас Омарбековтің «Ашаршылық», Көшім Есмағамбетовтің «Түркіс­тандық әскери тұтқындар» («Арыс» баспасы шығарған) кітап­тары еді. «Ашаршылық» – жүз бет­ке жете қоймайтын шағын дүние. Бірақ онда қамтылған қасі­реттің салмағы қорғасындай зілмауыр. «Сайрай жөнелетін» сандар мен жер бетіндегі тозақ отына шарпылғандардың сөзі үрейіңді ұшырады. Халықты жұттан бұрын жұтату үшін кәсі­бін жойып, нәсібінен айырған екен. Мұндай арамза тәсілді бір замандары мұхиттың арғы жағын­­дағы америкалық байырғы үндістерге ашкөзденіп барған басқын­шылар­дың қолданғаны тарихтан мәлім.

Руханият • 06 Мамыр, 2020

Құрсақта қалған бала

Жақсыны көру, жүзі жылы, сөзі түзу адаммен тілдесудің өзі бір ғанибет. Шипажайға барғанда, емнен кейін топ-топ болып жүргендердің арасынан иман жүзді біреу жылы ұшыраса, тілдесуге ұмтылатын ежелгі әдетім бар. Бұл журналистер қауымының табиғатына біткен өзіндік бір ерекшелігі болса керек. Өткен жылы Сарыағашқа тынығуға барғанда еңсесі биік, жетпістен асқан кісі кейде жаяулатып жүреді, кейде есікпен төрдей ақ «джиптің» тізгінін қолында ұстайды. «Е, мықтының бірі болды ғой!» – дедім іштей. Бірақ жаяу жүрсе де, көлікпен келе жатса да сәлемдесу ишарасынан жаңылмай, басын изеп, кісілігін көрсетіп жүреді. Сұрастыра келсем «Ақ-Тілек» деген шипажайдың қожайыны екен. Ірі мекеменің ірі бастығы жан тыныштығын әдемі ойластырған болды ғой дедік іштей, пенделікке салып.

Руханият • 29 Сәуір, 2020

Ұлттық рухыңды үрлей біл!

Ұлтты құртатын жадағайлық, жалт беріп кететін, өзімшілдіктің құрдым құлына айналған рухсыздық. Керісінше болса, кемелдіктің көкжиегінде табаныңды нық тіреп, қадамың аршынды болады. Мерейің үстем тұрады.

Руханият • 17 Сәуір, 2020

Кісілік кітабы

Ұлтты сақтайтын – рухани құндылық, қадірлі қасиет, салт-сана, тіл, діл, жұртты сақтайтын – иесі саналатын қазақтың киелі жері, несін айтасың, бағын ашар, тағын бекітер байлығы. Осыны түгендеген, түсінген, сөйтіп түлете алған, ұрпағына мирас еткен елдердің іргесі берік, еңсесі биік. Оны қожыратқандардың тірексіз қалған тірлігіне арғы-бергі тарихқа, қазір де шеңбер ішінде шерлі күй көріп жатқандардың үніне ой жіберсең аңғарасың да алаң боласың. Елдігімнен айырма, азаттығымды баянды ет, тіл көзден, сұрқай сөзден сақта дейсің. Кейде жылбырай сөйлеп,сығырая қарап, асыңды ішіп отырып-ақ дастарқаныңды тіліп кететін арам пиғылдар аз еместігін көргенде, көкейіңе бір тас байланып қалғандай боласың. Мұндай оғаштау ойға Қарашаш Тоқсанбайдың «Сыр-сымбат» деген кітабын оқып отырғанда тап болдық. Қай мақаланы, сұхбатты қарасаң да ұлт өкілі: ұлт өнері, ұлт өнерпазы, олармен қанаттас ұлт ардақтылары, ұлттың салт-санасы, оның арғы бастауы, бергі жаңғыруы, қалыбын бұзбай сақтап қалу – бір сөзбен айтқанда, қазақ болмысы алдыңнан шығады.

Руханият • 14 Сәуір, 2020

Қазақтың тыйымдары

Ұлтымыздың ұлы ұғымдары, қастерлі қасиеттері аз емес. Соның бірегейі – қаза­ғымның тыйымдары. Жақсыға жақын жүр, пенделік қылықтан бо­йыңды да, ойыңды да аулақ ұста, адамдықтан кетпе, адалдықты сақта, соны серік ет, одан кетсең надандықты қойып, айуандықтың күйін кеше­сің дейтін үлкендер. Осындай кісілік пен кішілікті ұқтырар ұғымның арғы жағында кемел бол, кең бол, кем болмайсың, үлкенді танып, кішіге қарай­лассаң, теріс мінезден аулақ жүрсең қарғаға тән күйкілік қалып, ертең-ақ қыран тірлікпен самғайсың деген ғаламат ғақлия жатқанын кейін білдік.

Қоғам • 13 Наурыз, 2020

Әліпбиді жетілдіру жұмыстары жалғасады

Бүгін Мәдениет және спорт министрлігі Тіл саясаты комитетінің ұйымдастыруымен Ұлттық комиссия жанындағы Орфографиялық жұмыс тобының кеңейтілген отырысы өтті.

Қоғам • 12 Наурыз, 2020

Ғалымдар ортақ пікірде

Бүгін Қазақстан Республикасы Президент Әкімшілігінің әліпбиді жетілдіру жұмыстарын қорытындылау жөніндегі ұсыныстарына байланысты Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігі Тіл саясаты комитетінің ұйымдастыруымен Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде әліпби жобасындағы жекелеген таңбаларды ғылыми тұрғыдан саралау мақсатында ашық талқылау өткізді.