Дархан ҚЫДЫРӘЛІ
Дархан ҚЫДЫРӘЛІ«Egemen Qazaqstan»
123 материал табылды

Оқиға • 01 Ақпан, 2021

Ордалы отыз мың

Биыл сан ғасыр сарыла күткен тәуелсіздік таңының рауандағанына – 30 жыл. Мемлекетіміз ұлы мұрат жолында үшінші онжылдыққа қадам басып, рухты тасытар өміршең өркениетке ұлы бетбұрыс жасады. Талайы тарихтың бетінде бедерленген қасіретті де қастерлі оқиғалар, нәсілі асыл елдің азап пен арпалысқа толы кезеңі, жетістігі мен жеңісі бәрі – ел жадында. Ал сол жолда Алаш арыстарының қолтаңбасы қалып, сан қайраткер-қаламгерлерді түлеткен, елдің мұңы мен тарихи жетістіктеріне куәгер болған ел газеті «Егеменнің» ғасырлық үні асқақ. Маңдайын күн сүйген мемлекетіміз орда бұзар отыз жасқа толғанда қаранар халықпен қатар жасаған ата басылым отыз мыңыншы нөмірін шығарып отыр.

Руханият • 18 Қаңтар, 2021

Ұлы сарынның сарқыты – Жамбыл жырау

Есте жоқ ерте заманнан жалғасқан жыраулық сарынды сақтап, халық жырының туын желбіреткен, жұртының басына түнек орнаған талмау шақта тарпаң мінез танытып, езілген елдің еңсесін алтын домбырасымен асқақтатқан, сөйтіп асыл аманатты ұрпаққа ұластырған Жамбыл ақынның мұрасы мен шығармашылық болмысы – түгел түркі әлеміне өшпес өнеге, тағзым етер тағылым.

Руханият • 07 Қаңтар, 2021

Мұстафа Шоқай және «Яш Түркістан»

Бүгін бар ғұмырын Түркістанның тәуелсіздігі мен тұтастығына арнаған Мұстафа Шоқайдың туған күні. Ескіше 1890 жылдың 25 желтоқсанында, жаңа күнтізбе бойынша 1891 жылдың 7 қаңтарында дүниеге келген Алаш ардақтысының 130 жылдығына орай төмендегі мақаланы ұсынып отырмыз.

Елбасы • 30 Қараша, 2020

Түгел түркінің тұғырлы тұлғасы

Алып бәйтеректей терең тамыры құрлықтарға жайылған түркі әлемін ғасырлар тоғысында түрлендіріп түлеткен, осылайша бауырластыққа жаңаша бай мазмұн берген, түркі интеграциясының архитекторы, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев екені жалпақ жаһанға белгілі.

Руханият • 02 Қараша, 2020

Шайбани хан және «Мехман нама-и Бухара»

«Біраз сөз қазақтың түбі қайдан шыққаны туралы» атты еңбегінде ұлы Абай: «Бұлар Шағатай нәсіліне қарап жүргенде, Жошы нәсілі өзбек халқын билеп жүрген екен. Сол Жошының Сибан яки Шибан деген баласының тұқымынан бір белгілі Шайбақ деген хан шығып, Әмір Темір тұқымынан Һират, Бұхар, Самарқан шаһарларын тартып алып жүргенде... біздің қазақ біз әуелден өзбек жұртымен аталас едік және де Шыңғыс хан тірі күнінде бізді Жошыға тапсырып еді, «сарт – садағам, өзбек – өз ағам» деп, Шайбаққа қарап кетіпті», деп жазғаны белгілі. Мұнда данышпанның Шайбақ хан деп отырғаны Шайбани хан.

Руханият • 19 Қазан, 2020

Ақ бесікте тербеткен

Даланың жұпары сіңген ақжаулығында ақ бас шыңды Алатаудың асқақтығы бар. Зерлі алқа тағынған, шымқай көк жібек жамылған, дүрия көйлек киінген мейірімнің ең ұлы мекені. Жалғанның жарық сәулесі жауқазындай жанына үйір, жайлауы жасыл желекті жомарт жүрек иесі. Айтыңызшы, бұл дүниеде омырауына көктемнің гүл дестесін оранған анадан артық жан бар ма?!

Руханият • 14 Қазан, 2020

Кіндігімді кескен жұрт

Қарлығаш қадамымды басқанда да, топ-топ баламен түз тозаңын төбеге көтеріп, асыр салғанда да, қия кетіп қиыр шетте жүргенде де жүрекке ұлы есімдей ұялап, көңілден бір уақыт кеткен емес. Қуанышты сүйіншілеп, шаттықты еселеп жеткізетін, аңқа бір кеуіп алабұртқан шақта шөлді басатын сусар мекен. Кепиетін көкірегіме құйып, кесірден сақтаған, кең әлемге жол ашып, даналыққа баптаған кіндігімді кескен жұрт. Бұл – бабамның иісі сіңген топырақ, кіндік қаным тамған жер.

Таным • 06 Қазан, 2020

Орынбор һәм Алаш тағылымы

Бүгін қазақ мемлекеттігі тарихындағы елеулі күннің бірі. Бұдан тура жүз жыл бұрын, дәлірек айтқанда 1920 жылы 6 қа­зан­да Орынборда ҚАКСР Кеңестері­нің құрыл­тайы өтіп, алғашқы Конститу­ция­лық құ­жат қабылданып, кеңестік қазақ респуб­ликасы құрылды. Осы тарихи сәттен 1925 жылға дейін Орынбор қаласы Алаштың астанасы болып тұрды.

Руханият • 05 Қазан, 2020

Ғибратты ғимарат, шежірелі шаңырақ

Өткен аптада Елбасы кітапханасының музейі жаңа ғимаратқа көшті. Есілдің сол жағалауындағы Елбасы кітапханасымен жапсарлас орналасқан салтанатты ғимаратқа арнайы барып, сәулет симфониясы іспетті келісті музейді аралап көрдік. Азат елдің айғағындай әрбір құнды жәдігерге тоқталған сайын өткенімізді ойша саралап, тәуелсіздігімізге тағы бір тәубе дедік.

Руханият • 01 Қазан, 2020

Тарихтың тамыршысы

Алтайдан Атырауға, Алатаудан Қаратауға дейінгі Ұлы дала бесігінде үздіксіз ұрпақ өрбітіп өсіп-өнген қазақ ататегінің елу ғасырлық шежіресін шерткен жылнамашы, қазақ халқының қола дәуірден бүгінге дейін кең-байтақ киелі атажұртында кіндігі берік байланып, нәсіл-жұрағатын өсіріп өрбітіп, ел мен жерінің тамырластығы біте қайнасып, біртұтас құбылысқа айналғанын әлемдік ғылымның қазіргі жетістіктерімен өрнектеп айғақтаған тарихтың тамыршысы, сақтардың сарқыты болған қазақ жұрты сан ғасыр сапырылысқан халықтардың ұлы көшіне араласып, алты Алаш атанып, өзінің атақоныс мекенінде ежелден бері бірегей популяция түзіп, тегі мен түр-тұлғасы біртұтас ұлтқа айналғанын дәйектеген ғұлама – бүгін тоқсанның төріне шығып, топжарып отырған тарланбоз тарихшы, ҰҒА академигі, Болония академиясының корреспондент-мүшесі, тарих ғы­лым­дарының докторы, профессор, отандық антропология ғылымының атасы Оразақ Смағұлов.