Астанада бірегей тұлғаның ағартушы қайраткерлігіне арналған деректі фильмнің тұсаукесері өтті. Жазушы-шортанбайтанушы Кәмел Жүністегі, кинорежиссер Қалила Омаров бастамасымен түсірілген картинада ар-ұжданды жоғары ұстауға, ата-салтты ардақтап, ұлттық дәстүрді ұмытпауға үндеген Шортанбай жөніндегі өмірбаяндық деректер жан-жақты саралай берілген. Бұл ретте Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, фильм режиссері Қ.Омаров ақын мұрасын танытуда өскен ортасы мен өткерген заманын таразылау басты мақсат болғанын айтады.
– Шортанбай – зарзаманның бел ортасындағы үлкен ақынымыз. XIX ғасырдағы орыс отаршылдығының басыбайлы саясатына ашық қарсы шығып, өз позициясын шығармашылығына алтын діңгек еткен тұлға. Кино экспедициямыздың басты мақсаты – Шортанбайдың соңынан материалдық тұрғыдан, рухани тұрғыдан не қалды деген сұраққа жауап іздедік, – деген ол Шортанбайдың асатаяғы мен өз қолымен жазып берген дұғасы сынды бірнеше құнды жәдігерлер табылғанын айтады.
Ал Шортанбай жырау мұрасын зерттеуге саналы ғұмырын арнаған жазушы Кәмел Жүністегі жыраулар поэзиясының ұлттық болмысымыздың қалыптасуындағы ықпалының зор болғандығына, соның арасында ел мен жердің мұңын жырлаған Шортанбай Қанайұлының әдебиет тарихындағы орны ерекше екеніне тоқталды.
– Ақын Кенесары ханның ұлт-азаттық қозғалысына тілеулес жақтасы болды. Шортанбай ел мұңын жырлап қана қоймай, ел өмірін түзеу үшін өз жолын ұсынып, күресе білген қайраткер. Оның тұлғасын ұлықтай білу есті елдің лайықты әрекеті болса керек, – дейді ол.
«Әуелгі қорлар зор болды,
Сондай зорлар қор болды,
Жөн білмеген жамандар
Ел билеген бек болды!», – деп тайсалмай жырлаған Шортанбай үлгісін жазушы Мұхтар Мағауиннің «отаршылдық бұғауға мойымаған, еркіндік аңсаған халықтың асқақ рухының көрінісі» деп өзгеше құбылысқа балауы тегін болмаса керек. Деректі картинаның премьерасына келген қалың қауым жырау өмір кешкен замана шындығын терең түйсініп, баба рухына тағы бір мәрте тағзым етті.
Ая ӨМІРТАЙ,
«Егемен Қазақстан»
