Біріншіден, 2023-2027 жылдар кезеңінде ең төменгі базалық зейнетақы мөлшерін кезең-кезеңімен 54-тен 70%-ға дейін, яғни ең төменгі күнкөріс шамасынан 100-ден 120% деңгейіне жеткізу көзделген.
Осы кезеңде базалық зейнетақы мөлшері орта есеппен 51%-ға дейін көтеріледі. Бұл ретте базалық зейнетақының орташа мөлшерінің жыл сайынғы өсуі шамамен 13%-ды құрайтын болады. Айта кетсек, бұл Қазақстанның барлық 2,2 миллион зейнеткеріне әсер етеді.
Екіншіден, 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап зейнеткерлікке шығатын азаматтар үшін ынтымақты зейнетақыны есептеу үшін пайдаланылатын ең жоғары табыс мөлшері 46-дан 55 айлық есептік көрсеткішке дейін ұлғайтылды.
Осы шараларды іске асыру 2025 жылға қарай үш жыл ішінде жиынтық зейнетақыны орта есеппен 27%-ға – 109-дан 138 мың теңгеге дейін арттыруға мүмкіндік береді. Сондай-ақ бұл жиынтық зейнетақыдағы мемлекеттік төлемдердің үлес салмағының артуына әкеледі.
Жыл сайынғы өсімді ескере отырып, жиынтық зейнетақының орташа мөлшері 120,7 мың теңгені құрайды (базалық – 37 862 теңге, ортақ – 82 881 теңге).
Үшіншіден, зейнетақы мөлшерін арттыруға жұмыс берушілердің міндетті зейнетақы жарналары (бұдан әрі – ЖМЗЖ) есебінен қызметкердің пайдасына шартты-жинақтаушы зейнетақы компонентін енгізу де ықпал етеді. ЖМЗЖ 2024 жылғы 1,5%-дан 2027 жылға қарай 5%-ға дейін бес жыл ішінде кезең-кезеңімен енгізілетін болады.
Бұл шара қазақстандықтардың жас буынын зейнетақымен қамсыздандыру деңгейін арттыруға бағытталған, олардың зейнетақы мөлшері олардың зейнетақы аударымдарына тікелей байланысты болады. Олардың зейнетақысы үш компоненттен құралады: мемлекеттен базалық зейнетақы төлемі, жинақтаушы – өз аударымдары есебінен және шартты-жинақтаушы – жұмыс берушілердің жарналары есебінен.
Осылайша, қазіргі жас ұрпақты зейнетақымен қамсыздандыруға мемлекет, жұмыс беруші және қызметкердің өзі жауапты болады. Бұл әлемдік тәжірибе және сонымен бірге әрбір жұмыс берушінің әлеуметтік жауапкершілігі.
Сондай-ақ Әлеуметтік кодекстің новеллаларының бірі БЖЗҚ салымшысының өзінің зейнетақы активтерінің 50%-ын өзінің дербес таңдауы бойынша жеке басқарушы инвестициялық компанияларға беру мүмкіндігін беру болып табылады.
Бұл азаматтарға зейнетақы активтерін басқаруға қатысуға, өздерінің зейнетақы жоспарын құруға, жинақтарын инвестициялаудың балама саясатын таңдауға мүмкіндік береді.
Бұдан басқа, Әлеуметтік кодекс шеңберінде 2023 жылғы 1 шілдеден бастап БЖЗҚ-да зейнетақы жинақтары бар еңбек сіңірген жылдары бойынша зейнеткерлерге тұрғын үй жағдайларын жақсартуға немесе емделуге ақы төлеуге өздерінің зейнетақы жинақтарының барлық сомасын пайдалануға құқық беріледі.
