Орталық Азия елдері әйелдерінің диалогі өңірдің әйел парламентшілері арасындағы ынтымақтастықты дамыту мен нығайтудың өзекті мәселелерін саралауға арналған халықаралық бейресми алаң ретінде жемісті жұмыс атқарып келеді. Қазақстан биыл ұйымға төрағалықты қабылдағаны мәлім.
Конференцияны ашқан Парламент Мәжілісі төрағасының орынбасары Дания Еспаева бүгінгі таңда әлемде қақтығыстардың өршуі мен тұрақсыздықтың артуы әйелдердің рөлі мен жағдайын қиындатқанын атап өтті.
– Таяу Шығыстағы шиеленіскен жағдайға әлем куә. Соның салдарынан әйелдер де, балалар да қоғамдағы ең осал топ ретінде құрбан болып жатыр. Ал бүгін біз талқылап отырған күн тәртібін қарулы қақтығыстар мен гуманитарлық апаттар кезіндегі әйелдердің қауіпсіздігіне қатысты мәселелерді жан-жақты шешу қажеттілігі призмасы арқылы қарау керек, – деді Мәжілістің вице-спикері.
Сонымен қатар Дания Еспаева әйелдер мен қыздарға қатысты гендерлік зорлық-зомбылыққа байланысты мәселелерге назар аударды. Қазақстан оған қарсы өңір елдерінің күш-жігерін біріктіруге шақырады. Осы бағыттағы тиімді қадамдардың бірі Еуропалық одақ пен БҰҰ-ның Орталық Азия мен Ауғанстан елдері үшін әйелдер мен қыздарға қатысты гендерлік зорлық-зомбылықтың барлық нысанын жою жөніндегі аймақтық бастамасын іске қосу болды. Жоба Президент тарапынан қолдау тапқан.
Сондай-ақ Д.Еспаева Қазақстанда 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасы іске асырылып жатқанын, онда «Әйелдер, бейбітшілік және қауіпсіздік» күн тәртібін жүзеге асыруға бағытталған бөлім бар екенін, сондай-ақ БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесі Қарарларын іске асыру жөніндегі ұлттық іс-әрекет жоспары қабылданғанын мәлімдеді. Ол Қазақстан БҰҰ-ның бітімгершілік даярлық орталығы (Қазцент) базасында сертификатталған курстар аясында әскери кеңесші-әйелдерді даярлау бойынша белсенді жұмыс жүргізіп жатқанына тоқталды. Бұл ретте әйел әскери қызметшілер Қазақстан Қарулы Күштерінің барлық жеке құрамының 13,7 пайызын құрайды, олардың 10-ы басшылық лауазымды атқарады.
Конференцияға қатысушылар тақырыптық сессиялар аясында қауіпсіздік саласының жаңа сын-тегеуріндері және өңірдегі әйелдердің қауіпсіздігі мен бейбіт өміріне қатысты ой бөлісті.
«Орталық Азия әйелдері зорлық-зомбылыққа қатысты көп шағымдана бермейді. Мұндай келеңсіздікке тап болса да тақырыпты жылы жабуға тырысады. Бірақ біз мұны бұлай қалдырмай, көтеруіміз қажет. Жантүршігерлік жағдайларды көріп жатырмыз. Біз бұған дейін өз елімізде 10 заң мен 5 кодекске өзгеріс енгізгенімізді айтқан едік. Тұрмыстық зорлық-зомбылық заңын барынша күшейтіп жатырмыз. Енді әйелдер мен балаларды ұрып-соғып қорлық көрсеткендер ешқандай амнистияға ілікпейді. Әрі өмір бойы білім саласында қызмет ете алмайды», дейді Өзбекстан республикасы Олий мәжілісі комитетінің мүшесі Гулноро Маруфова.
Өңірде әйелдер бетпе-бет келетін құрылымдық және экономикалық мәселелер аз емес. Бұл ретте заманауи цифрлық трансформация олардың әлеуметтік құқықтары мен мүмкіндіктерін кеңейтуге жол ашатыны айтылды. БҰҰ-әйелдер құрылымы Өңірлік кеңсесінің кеңесшісі Наргис Азизова, БҰҰ Бас хатшысының арнайы өкілі, БҰҰ Орталық Азия үшін алдын алу дипломатиясы жөніндегі өңірлік орталығының басшысы Каха Имнадзе, БҰҰ-ның босқындар ісі жөніндегі Жоғарғы комиссарының Орталық Азиядағы өкілі Ганс Фридрих Шоддер бұл бағытта жүзеге асқан жұмыстарға шолу жасай отырып, қоғамның қозғаушы күші ретінде әйелдердің саяси беделі мен азаматтық тұлғасы қалыптасып, олар барлық салада айрықша маңызға ие болып отырғанын атады.
Конференция соңында қатысушылар өңірде БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің «Әйелдер, бейбітшілік және қауіпсіздік» Қарарын іске асыру бойынша жұмысты күшейту үшін жағдай жасау жөніндегі міндеттемелері бар қорытынды құжатты қабылдады.
АЛМАТЫ
