Ақынның алғашқы портретінің бірі екінші жинағы «Таспиқ» жарық көрген уақытта салынды. Бұл 1914 жыл болатын. Натан Альтманның «Оның ақын достары білетін бейнесі» атты портретінде ол тәкаппар және әлсіз болып бейнеленген. Альтманмен бір мезгілде Ахматованы Ольга Делла-Вос-Кардовская да салды. Суретшінің қызы Екатерина өз естелігінде осы екі картинаны салыстырады: «Көркемөнер тұрғысынан алғанда, менің анам салған портрет өзіме қанша ұнаса да, ақын достары мен табынушылары білетін Ахматова бұл портретте емес, Альтманның туындысында дәл берілген деп санаймын».
Ақын авангардтық портрет пен Натан Альтман туралы «Қасиетті отанның тоғайын тастап кеткенде» өлеңінде жазады.
Ахатованың ендігі атақты портреті – «Мұңды сұлу». 1921 жылы Ахматова Петроградта, күйеуі Владимир Шилейкомен (олар 1918 жылы, Ахматова мен Гумилев ажырасқан жылы үйленді) тұрып жатты. Ақынның достары Борис Анреп пен Ольга Глебова-Судейкина шетелге қоныс аударған болатын. Ал Ахматова кеңестік Ресейде қалып, орын алған өзгерістер мен жақын адамдарымен айырылысудың ауыр кезеңін бастан кешіп жүрді.
Петроградтағы Кирочная көшесіндегі үйде оның суретін Юрий Анненков салды. Ол Ахматованы ауыр ойлардан арылтуға бар күшін салып бақты: «Момын тұтқындай көрінетін мұңды сұлу, әсем ақсүйекше сәнді көйлек жасанған! …Ахматова маған суретін асқан шыдаммен, сол қолын кеудесіне қойып тұрып салдырды. Сеанс кезінде біз бейтарап тақырыптарға сұхбаттасып, майда-шүйдені әңгіме қылдық».
Бұл картинадан кейін бірнеше жыл өтер-өтпесте Ахматованың шығармаларын жариялау мүлдем доғарылған еді. «Мәскеудегі кештерімнен соң (1924 жылдың көктемі) менің әдеби қызметімді тоқтату туралы қаулы шықты. Мені журналдар мен альманахтарға жарияламады, әдеби кештерге шақыруды қойды», деп жазды ақын.
Осы кезеңде суретші Николай Тырса ерекше материалдар – акварель мен керосин шамы күйесінің қоспасын пайдаланып, Ахматованың үш портретін салды. Суретшінің бұл туындылары Осип Мандельштамға ерекше әсер қалдырды. Мұндағы ақынның көңіл күйі портреттегі бояулардан-ақ анық көрініп тұр.
Бұдан кейінгі салынған портреттер де ақынның өмірі мен шығармашылығындағы сүреңсіз жылдарда салынды. Осмёркиннің «Ақ көйлекпен ақ түнде», Сарьянның «Идеядан жұрдай бос поэзия өкілі» портреттері сол кезеңнің қанық бояуын бергендей.
1964 жыл. Ахматованы қайта жариялай бастады, Кеңес Жазушылар одағындағы мүшелігін қалпына келтірді. Ақын Италияда «Этна-Таормина» әдеби сыйлығын иеленді. Оның ұлы ақталып, 1956 жылы босап шықты.
Сол жылы Моисей Лянглебен Ахматованың ең соңғы портреттерінің бірін салды (ол 1966 жылы өмірден өтті). Суретші оны натурадан бес рет салып, Ахматова сол портреттердің төртеуінде өз қолтаңбасын қалдырған. Демек, ұнағаны ғой.
Бұл мүлдем басқа Ахматованың портреттері болатын. Суретші әрі жазушы Юзеф Чапскийдің естелігіне сүйенсек, мұнда Анна Андреевна үлкен креслоға жайғасқан, ірі, байыпты, толық, сәл саңыраулығы бар. Олар XVIII ғасырдағы орыс патшайымдарының мінсіз портреттерін еріксіз еске түсіреді. Туындының «Орыс патшайымы» деп аталуы да содан шығар.
