Қазір билік, заң туралы әңгіме қозғала қалса көпшілік әділдіктің ауылы алыстап кеткендігін нали отырып айтады. Халық айтса қалт айтпайды дегендей, бұған да негіз бар екенін өмірдің өзі көрсетіп отыр. Өйткені, билікке деген сенімсіздікті тудыруға себепкерлердің билік өкілдерінің арасынан табылатындығы жанға батады. Және олардың бір қарын майды шірітіп жатқаны әшкереленіп жатса да, кейде жабулы қазан жабулы күйінде қала береді. Мәселен, қолында билігі бар мемлекеттік қызметкерлердің теріс әрекеті салдарынан қаншама адам жазықты болуда. Ал солардың ақ-қарасын ақыр аяғында сот орындары анықтамаса жазықсыз жандар тағдыры не болар еді? Олардың жазықты емес екендігін білетін отбасы, туысқандары, дос-жарандары билік туралы не ойлар еді? Осы мәселелерге сай Жоғарғы Сотта өткен брифингте ресми өкіл О. Петерс ізгілендіруге байланысты нақты мысалдар келтірді.
Ол Зырьян аудандық сотының үкімімен 1949 жылы туған азамат О.Омаровты 15 жылға бас бостандығынан айырып, мүлкін тәркілеп, жазасын қатаң тәртіптегі түзеу мекемесінде өткеру кесілгендігін тілге тиек етті. Омаров ұйымдасқан топ құрамымен есірткі заттарын заңсыз сатып алу, тасымалдау және пайдаланғаны үшін кінәлі болған. Алайда, сотталушы мен адвокат өз өтінішінде айыптың дәлелденбегендігін, өйткені есірткі затын қылмыстық тергеу қызметкерлерінің өздері салып жібергенін, сондықтан Жоғарғы Соттан олар жазықсыз жанды бас бостандығынан нақақ айырмау туралы өтінген. Бәрі қайта тексеріледі. Айтқандай-ақ, сотталушының әрекетінде қылмыс құрамының болмауына байланысты іс тоқтатуға жатқызылады. Жоғарғы Соттың араласуы арқасында әділдік салтанат құрып, өтініш қанағаттандырылып, Омаровты шұғыл түрде қамаудан босату туралы шешім шығарылады. Міне, осыдан кейін ғана жапа шеккен адамдар бір терең тыныстайды. Әйтпегенде не үшін екені белгісіз қайран азамат бірнеше жылды арқалап, қалған өмірін тар қапаста өткізер ме еді? Біздің елімізде шіріген құмалақтар қаншалықты көп болса да, бәрібір, осылайша әділ заң мен тура билер барда адалдық алда тұратынына көпшілік көз жеткізді.
Дәл осы тақылеттес тағы бір мысал бар, деді одан әрі ресми өкіл. Солтүстік Қазақстандағы Шал ақын аудандық сотының үкімімен А.Картавская 1 жылға сынақ мерзімімен шартты түрде сотталған. Неге десеңіз, Картавская алдау жолымен 635 039 теңгені ұрлағаны үшін кінәлі деп танылған. (Оны кім кінәлі қылғаны, жалпы адамдарды жазықсыз кінәлі ететін құқық қорғау органдарының іс-әрекеті туралы келесі мақалада толық баяндамақпыз).
Содан Жоғарғы Соттың қадағалау сот алқасына берген өтінішінде сотталған сот үкімімен келіспей, қызы қайтыс болғаннан кейін екі немересі жетім қалғанын, екеуіне мемлекет жәрдемақы тағайындағанын, бір немересін Лукошколардың отбасы асырап алып, жәрдемақының балаға тиесілі бөлігін ерікті түрде өзіне қалдырғанын, жәрдемақыны екінші немересінің асырауына жұмсағанын, ақшаны заңсыз иемдену ниеті болмағанын көрсете келіп, үкімді өзгертуді, қылмыстық істі қысқартуды сұраған. Ақыр аяғында Жоғарғы Соттың қадағалау сот алқасы өтініш уәждерін, іс материалдарын зерттеп, Картавскаяның әрекеттерінде қылмыс құрамы болмауына байланысты Шал ақын аудандық сот үкімі күшін жойып, қылмыстық істі қысқарту туралы қаулы қабылдады.
Міне, осылайша тағы да әділдік салтанат құрды.
Александр ТАСБОЛАТОВ.