Ауаның ластануына қарсы тиімді шаралар керек

«Менің депутаттық сауалыма се­беп­­ші болған «Егемен Қазақстан» ре­с­публикалық газе­тін­де жарияланған «Ай­ыппұл ауа бола ма?» атты мақала бо­лып отыр. Газеттегі мақалада ауа лас­­та­­нуының көтеріңкі деңгейі Өс­ке­мен, Пав­лодар қалаларында және еліміздің мұ­найлы өлке­ле­рінде байқалатыны ай­ты­­лады. Бұл шаһарларда негізінен өн­ді­­ріс­­тік кәсіпорындар көздерінен ат­мос­фе­ра­лық ауаға ластағыш зат­­тар нормадан тыс көп шы­ға­­­рылуда. Жыл сайын бұл ай­мақ­тарда ауа қабатына зиянды газ­дардың тонналаған бөлігі шы­ғады.  Мысалы, Батыс Қазақстанда орна­лас­қан бір ғана «Теңіз­шев­ройл» компаниясы соң­ғы үш жылда 36 рет улы қалдық та­ра­тып, Теңіз кен орнында эко­ло­гиялық рұқ­сатсыз 33 млн тек­ше метрден астам газ­ды ауа­ға жаққан. Сонымен қатар, Ақ­тө­­беде, Теміртауда, басқа да өңір­лерде ор­наласқан ірі, алпауыт кәсіпорындар ауа­ны ластау­ды тоқтатар емес. Қазақстан Рес­­публикасы Энергетика ми­ни­стр­лі­гі Экологиялық реттеу жә­не бақылау ко­митетінің 2016 жыл­ғы ақпаратына сүй­ен­сек, ор­та есеппен қоршаған ортаға кел­­ті­рілген залал бойынша 31 млрд 217 млн теңге айыппұл са­лынған. Дегенмен, ма­қалада ауа­ны ластап, тек қана айыппұл тө­­леумен шектеліп, ешқандай ша­ра қол­данбау әдетке айналып отыр­ғаны алға тартылады.  Халықаралық тәжірибеде ат­мос­фе­раға залалды заттардың шы­ғарылуын қыс­қарту үшін ти­імділігі жоғары меха­низ­мдер қол­данылады. Солардың бас­ты түр­лерінің бірі – салық жүйесі сая­саты. Бұл тәсіл кәсіпорындар та­ра­пынан төленетін салық мөлшерін қыс­қарту үшін атмосфераға залалды заттардың шығарылуын барынша азайтуға бағытталған. Мұндай ша­ра – кәсіпорындарды жаңа тәсілдер із­дес­ті­руге ынталандырады деген сөз. Ал біз­­де керісінше, төленген айыппұлдар еш­қандай нәтижеге жеткізбей, әдет­те­гідей, өндіріс орындары тек қана ай­ып­пұл төлеп, еш шара қолданбай, ке­лесі айыппұлға дейін ауаны ластауды жал­ғас­тыра береді». Осыған байланысты депутат Бақыт­жан Әбдірұлынан тек айыппұлмен шек­тел­­мей, тиісті құзыретті органдарға ауа­­­ның ластануының алдын алатын, ат­мос­фераға залалды заттардың шы­ға­ры­лу мөлшерiн азайтатын озық тәсіл­дер­ді ой­ластырып, жүзеге асыруды және қа­жет бол­са, басқа да іс-шараларды қа­рас­ты­ру­ды сұрайды.