Ой түзелмей, бой түзелмес

Сондықтан, Ақмола облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясының ұйымдастыруымен «Қоғамдық келісім» мекемесінде өткізілген дөңгелек үстелге қатысушылар бірден мақаланы талқылауға кірісіп кетті. Көпшіліктің сан түрлі пікірлері мен ой-түйіндері, ұсыныстары олардың еліміздің бүгіні мен ертеңіне бей-жай қарамайтынын танытты. Бұл – тосын жай емес. Өйткені, Елбасының мақаласында еліміздің алға қарай дамуы жемісті болуы үшін шешілуі қажет өмірлік мәні зор мәселелер көтерілген.

Қоғамдық сана деген не? Ол – бір тұтас елдің өміріне тоғысатын әр адамның жеке сана-сезімінің деңгейі. Ал әрқайсымыздың ой-санамыз алған тәрбиеміз бен рухани байлығымызға тікелей байланысты. «Біз әркім жеке басының қандай да бір іске қосқан үлесі мен кәсіби біліктілігіне қарап баға-ланатын меритократиялық қоғам құрып жатырмыз», деп Елбасы әрбір қазақстандықтың алдында міндет белгіледі.  Олай болса, жеке бастың қа­сие­ті әрқайсымыздың, отбасы­мыз­дың, оқу орындарының, еңбек ұжымдарының басты назарында және қамқорлығында болып, Қа­зақстан халқы Ассамблеясы, партиялық, жастар, кәсіподақтар ұйымдары, азаматтық қоғам инс­титуттары арқылы, әсіресе, рухани және адамгершілік тәрбиелеу жолымен өскелең ұрпақтың сана­сына сіңірілуі керек. Себебі, біз бү­гінгі қоғамда қа­лып­тасып, алды­на биік мақсаттар қойып бейбіт­шілікті қолдаған, өз-өзіне деген сенімін арттыратын адами құн­ды­лықтарды ұстанған жаңа қазақ­стандықтардың заманына жеттік. 

Міне, сондықтан Президенттің қоғамдық сананы жаңғырту туралы мақаласы өте өзекті де уақтылы және онда заманауи қоғамның түйінді мәселелері нақты ай­қындалып, оларды шешудің сара жо­лы көрсетілген. «...бүгін біз бәрі­нен де ауқымды және іргелі жұ­мыстарды бастағалы отырмыз.

Мен еліміз мықты, әрі жауап­кершілігі жоғары Біртұ­тас Ұлт болу үшін болашаққа қалай қадам басатынымыз және бұқаралық сананы қалай өзгертетініміз туралы көзқарас­та­рымды ортаға салуды жөн көрдім», деп Елбасы бізді ең маңызды міндеттерді шешуге бағыттайды.  Қазақ тілін кезең-кезеңмен латын ғарпіне көшіру, «Туған жер» бағдарламасы, «Жаңа гума­ни­тарлық білім. Қазақ тіліндегі 100 жаңа оқулық», «Қазақстанның киелі жерлері географиясы», «Қазіргі Қазақстанның мәдениеті жа­һандық әлемде» жобалары біз­ге, қазақстандықтарға өз бола­ша­­ғымызды өзіміз қалыптас­ты­руымызға мол мүмкіндік береді.

Бағдарламалық құжатты сәтті және сенімді, нәтижелі жүзеге асыру үшін не істеуіміз керек? Меніңше, ең бастысы: ой түзелмей, бой түзелмейді. Осы орайда кітап шығару және әдебиет тарату мәселесі өте маңызды болып та­бы­лады. Өйткені, кітаптың адам жа­нының рухани билігі болып табы­латыны ежелден белгілі. Олай болса, кітап рухани жұтаң­дық­пен күресте басты қаруы­мызға айналуы керек. Кітап ежел­ден біздің өмірімізде үлкен рөл атқарған. Олар бізді адамгер­шілікке, отансүйгіштікке, гуманизмге үйреткен. Сондықтан баспа қызметін, әсіресе, балалар әдебиетін үлкен тираждармен шығаруға және оны таратуға мем­лекеттік қолдау қажет деп санаймын және олар бойынша қоғамдық талқылаулар ұйымдастыру керек. 

Әр халық өз өлкесін, батырларын, Отанын жай ғана есте сақтап қоймай, оны мақтан етуге міндетті. Өз жетістіктерін, қоғамның үздік өкілдерін жақсы жағынан көріп мақтан ету – бұл халықтың мәдениеті мен өзін өзі сыйлай білуі. Ал ондай жетістіктерді әдебиет арқылы ғана ғасырлар бойы сақтауға болады. Дана халқымыз «Дүниеде мәңгі өшпейтін: жақсының аты және сол жақсы туралы жазған ақылдының хаты» деп бекер айтпаған. Бұл біздің ата-бабаларымыз бен еңбек сіңірген заман­дастарымызға ғана құрмет емес, бұл – өз елінің лайықты аза­маты болу үшін қалай өмір сүріп еңбек ету керектігі туралы тәрбие, оқулық, тарихи анықтама. Өйткені, қазір адамдарға білімнің қажеттігі туындады. Мысалы, ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығында біздің ақмолалық жерлес жазушы Виктор Терещуктің «С чего начинается Родина» атты кітабы жарыққа шықты. Онда жазылған ойлар Президенттің бағдарламалық мақаласында айтылған ойлармен сабақтас.  Сондықтан қоғам мен әрбір отбасы кемшіліктермен күрескісі келсе, балалардың бойына жас­тайынан кітапханалар, театрлар, кинотеатрлар арқылы қайрымдылық, сенім, ерлік, парыз, отансүйгіштік туралы шығармаларға сүйіс­пен­шілікті сіңіруіміздің қажеттігіне сенімдімін, өйткені, бүгінгі балалар – еліміздің болашағы, адамзаттың болашағы. Балала­рымыз қандай болып өссе, қоғам сондай болады. Шығарма оқу, спектакль мен кино көру жас адамды ойларға, өмірден өз орнын табуға, тағдырын айқындауға, өз жақындары мен Отанына не беруі керек және не бере аламын деген ойға жетелейді. Оған тек жеке санамен, өзін өзі танумен, өзін өзі жетілдіру арқылы қол жеткізіледі. 

Ұлттық рухты сақтап қа­лу үшін жастардың санасы халық­тық ділдің негізін қалаушы қағидаттарына қайта оралуы керек. Біз басқа да тиімді іс-шаралармен қатар, отбасындағы даналық тәрбие өскелең ұрпақты рухани және адамгершілікте дамытып, мінезін қалыптастыратынын түсінуіміз қажет. Бұл бізге қоғамдық сананы жаңғыртуға, бір-бірімізге қамқоршы және Отанымыздың алдында жауапты болуға мүмкіндік береді. Бұл болашақта экономикада, әлеуметтік салада, жалпы өмірде жетістіктерге жетуіміздің кепілі болады.

Елбасы өз мақаласында «Жа­ңа жаңғыру ең алдымен тарихи тәжірибе мен дәстүрімізге мен­сін­бей қарау емес, ...бұл халықтың өткенін, қазіргісін және болашақ көк­жиегін жалғайтын платформа… Өз өлкеңнің тарихын білу және мақтан ету – қажетті және пайда­лы іс…», дейді. Ал бізде танып-біліп, мақтан ететін тарихы­мыз бар. Биыл Алғыс айту күніне орай Ақмола облыстық Қазақ­стан халқы Ассамблеясының жанын­дағы журналистер клубы «Менің отбасым – елімнің бір бөл­шегі» бірінші жинағын дайын­дап басып шығарды, оған 25 ақмо­лалық абыройлы отбасының өмірі мен қызметі туралы очерктер енгі­зілді. Мұндай еңбеккерлер бар­лық өңірде бар. Бұлар – біздің мақта­нышымыз. 

Міне, сондықтан мен Нұрсұлтан Әбішұлының «Қазақ­стан­ның 100 жаңа тұл­ғасы» жобасын жан-тәнім­мен қолдаймын. Елбасы: «Қазақстанның әрбір жетістігінің артында алуан түрлі тағдырлар тұр. «Қазақстандағы 100 жаңа есім» жобасы – Тәуел­сіздік жылдарында табысқа жеткен, еліміздің әр өңірінде тұратын түрлі жастағы, сан алуан этнос өкілдерінің тарихы. Жобада нақты адамдардың нақты тағдырлары мен өмірбаяндары арқылы бүгінгі, заманауи Қазақстанның келбеті көрініс табады. ...Тәуелсіздік дәуірінде өзінің еңбегімен, білімі­мен, өнерімен озып шыққан қан­шама замандастарымыз бар. Олардың жүріп өткен жолдары – кез келген статистикадан артық көрсеткіш. Жастар өмір­ге шынайы көзбен қарап, өз тағ­дырларына өздері иелік ете алатын азаматтар болуы үшін оларға үлгі ұсынуымыз керек», дейді.   

Деректі әдебиеттің құндылығы – тарихи кезеңді, елдің жетістіктері мен көрнекті тұлғаларын көрсету. Бұл – лайықты жанға мәңгі гимн, жә­не ол туралы естеліктің қой­ма­сы. Мұны әрбір адам түсінуі қа­жет. Бұл жерде мәселе адамның өзін өзі тарихта қалдырғысы келе­тін­­ді­гінде емес. Біз өткенді қалай біл­гі­міз келсе, болашақ ұрпақ та біз­­дің өміріміз жайлы білгісі келе­тін болады.     

Ең бастысы, бұл бастама аяқ­сыз қалмауы тиіс. Өңірлік «100 жаңа тұлға» жобасын жүзеге асыру барысында облыстық, қалалық, аудандық, ауылдық деңгейлерде құрылған Қазақстан халқы Ассамблеясы Қоғамдық келісім кеңестерінің қызметі жандандырылады. Өйткені, Кеңес мүшелері, қоғамдық пікір көшбасшылары әрбір адамның өз өңірін дамытуға қосқан үлесін жақсы біледі. «Жақсының жақсылығын айт, нұры тасысын» демекші, біздің өз заманымыздың батырларына баса көңіл бөлуіміз қажет. Нұрсұлтан Әбішұлы айтқандай: «Тәуел­сіздік дәуірінде өзінің еңбегімен, білі­мімен, өнерімен озып шыққан қан­шама замандастарымыз бар… Біз ұл­тымыздың алтын қорын қалып­тас­тырушыларды білуіміз керек». 

Біздің ұлттық идеямыздың ба­­сында бірлік, татулық, ұлты мен діни сенімінен тәуелсіз отан­сүйгіштікпен нығайтылған достық тұр. Бүгінгі таңдағы басты міндет – оның көмегімен және соның айналасында тәрбие жұмысын ғана емес, білім беруді, мәдени дамуды және қайырымдылық жұмыстарын қалыптастыру. Бұған жалпы түсіністік пен қоғамның барлық санаттарын тәрбиелеу арқылы ғана қол жеткізуге болады. Оны әркім ең алдымен өзінен бастауы керек. 

Марал Жақыпова, Ақмола облыстық Қазақстан халқы Ассамблеясы төрағасының  орынбасары, хатшылық меңгерушісі 

Ақмола облысы