Дала демократиясын жоғалтпайық

Ақиқатын айтсам, дәл бүгін маған бабалардан мирас қалған дала демократиясынан артық «қара қылды қақ жарған» әділдік жоқ сияқты болады да тұрады. Әйтпесе, жер қайысқан жоңғарды жаусатып, құмырсқадай қаптаған қытайды қалтыратып, ормандай қалың орысқа қылыш көтерген қаһарлы Абылайға астында жалғыз аты бар, тоқсан үште жасы бар қарт жырау: «Абылай-ау, Абылай, Момынға келіп бек болдың, Атаңды білмес құл едің, Атаңның тегін сұрасаң, Арқар ұранды жат едің, Қай жеріңде төре едің?» деп қаймықпай қарсы келіп, шындықты бетке айта алар ма еді?

«Өкпеңменен қабынба, Өтіңменен жарылма, Орыспенен соғысып, Басына мұнша көтерген, Жұртыңа жаулық сағынба», – деп ұлан-ғайыр даланың билігін бір уысына сыйғызған өр Абылайды райынан қайтара алар ма еді?!.

Қандай заман болса да «қара қылды қақ жарған» ақиқаттан айнымаған Ақтам­бер­ділер мен Үмбетейлердің ұлаға­тын де­мократия шыңы емес деп кім айтты?! Халқының қамын ойламаған хан Жәңгірді «Хан емессің ылаңсың, қара шұбар жылансың» деп жерге қаратқан Махамбет ерлігінің күні өтті ме?! Дала­ның шын­жыр балақ, шұбар төс би-шон­жар­ла­ры Құнанбай мен Алшынбайдың жем­қор­лығын «Кем-кетік жиналыпты таз бен соқыр, Әрқайсысы өз құлқынын көздеп отыр...», деп беттеріне басып, бір ауыз өлеңмен тұралатып кеткен Шөже ақынның шындықты шыңғыртып айтар алғырлығы бүгінге де ауадай қажет-ау!

Алайда, дәл бүгін көңіл күпті, күдік көп. Айналамызда болып жатқан келең­сіз­діктерді көрсек те көрмегендей болып, көз жұмып, ащы шындықты білсек те біл­ме­гендей болып, ауыз ашпай отырған сы­ңайымыз бар. Қандастарымыздың бі­разы болжаусыз заманның бұлыңғыр бол­мысына бой алдырып, еңбектен де, үлес­тен де құр қалып, сенделген сеңдей сал­ғырттық синдромына ұрынды. Ал енді бір бөлігі «аузы қисық болса да байдың баласы сөйлесін» дегендей, қалталылардың қабағын бағып, жаппай жағымпаздыққа бой алдырды.

«Жағымпаздық» атты жұқпалы кеселдің қоғамымызды жаппай жайлағаны соншалық, ұлт мүддесін ұлық­тайды-ау деген зиялылар да, ертеңгі өр­кениетіміздің үкілеген үмітіндей жас­та­рымыз да билік басындағылар мен қал­талыларды мадақтаудың жарысына түсті. Жалғандық пен жантықтық мансап қуғандардың құралы болып алды. Ақиқатында әліптің артын баққан жал­тақ­тық пен билік басындағыларға бас шұл­ғи- тын жағымпаздық қоғамымыздың бо­лашағына қауіп төндірген қатерге айнал­ды.

Ал асқақ арманымыз – тәуелсіздік те­ңізінде тәй-тәй басқан мына ортақ ша­ңы­рағымызда айтылмай жатқан ащы шын­дық аз емес. Ең алдымен билік ба­сын­дағылардың халық алдындағы, мемле­кет алдындағы жауапкершілігінің жібі босаңсып, тазалықтарына көлеңке түсті. Ендеше ашына айтар ақиқат біреу – ең алдымен ел абыройын ойламай, ешкім де ұшпаққа шыға алмайды. Ендігі таңда егемен еліміздің ен байлығын иеленген билік салаларын басқаратын жоғары лауазымды қандастарымыздың барлығына қойылатын бірінші талап – туған халқы мен туған жеріне адалдық болуға тиіс. Тек енді аумалы-төкпелі мына заманда ен байлыққа ие болып, мемлекеттік мүліктен мол үлес алған қандастарымыз «Рухани жаңғыру» аясында туған жерге ту тігіп, елінің ертеңін, халқының мүддесін, ұлтының болашағын ойлайтын патриоттыққа бет бұруы ел үшін ауадай қажет. Қазіргі миллиондарды сапырып жүрген қалталы қазақтар көктен түскен жоқ.

Бүгінгі корпора­циялар мен акционерлік қоғамдардың қо­жа­ларын да, ірі банкирлерді де айналасы жи­ырма жылдың ішінде қоярда қоймай қолдан жасадық. Сондықтан олар мына шыдамы шексіз халқының алдындағы, тал­қысы қатал тарих алдындағы жауап­кер­ші­ліктерін жете сезіне білуі парыз. Қолдарына шоғырланған мол қаржыны еліміздің тұралаған экономикасын көтеріп, өндірісін ұлғайтуға, халықтың жұтаған рухани, мәдени игіліктерін жандандырып, қоғамның қа­зір­­гі тығырыққа тірелген әлеуметтік жағ­дай­ын шұғыл сауықтыруға жұмсауы керек.

Қазаққа ащы шындықты қазақтан басқа ешкім айтпайды. Ендеше барымызды бар, жоғымызды жоқ деп айтар кез келді. «Бас кеспек болса да тіл кеспек жоқ» атты бабалар ұлағат еткен ұлы үрдісті, «дұшпан күлдіріп, дос жылатып айтар» атты қағидаға негізделген дала демократиясын жоғалтып алмайық...

Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ, «Егемен Қазақстан»