Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауында төртінші өнеркәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктерін айтып қана қоймай, нақты 10 бағыт бойынша маңызды міндеттерді атап көрсетті. Биылғы Жолдаудың ерекшелігі неде? біз осы сұраққа Жолдау мәтініне контент-талдау жасау арқылы жауап іздеп көрдік.
Бір байқағанымыз, Жолдауда «білім» сөзі 24 рет кездеседі екен. Бұл білім саласы басты назарда екенін көрсетсе керек. Әсіресе, мұғалімдердің жалақысы біліктілігінің расталуына байланысты 30 пайыздан 50 пайызға дейін өсетіні туралы хабарды халық ерекше ықыласпен қабылдады. Президент осы мақсатта биыл қосымша 67 миллиард теңге бөлу керектігін айтты.
Жолдаудың бір ерекшелігі – мұнда білім саласының барлық сатылары бойынша нақты міндеттер айқындалған. Мысалы, Президент орта мектеп, колледж, ЖОО үздік оқытушыларының бейнесабақтары мен бейнелекцияларын Интернетке орналастыру керек екенін атап өтті. Бұл расымен, еліміздің түкпір-түкпіріндегі ұстаздарға қолжетімді әрі пайдалы дүние болары анық. Сонымен қатар бұл ауыл мен қала білімін теңестіруге жағдай жасайды деп ойлаймыз. Президент Жолдауда ЖОО бойынша да нақты міндеттер қойған. Оның ішінде Президенттің аграрлық университеттердің рөлін қайта қарау туралы ойына ерекше тоқталуға болады. Себебі Елбасы мұндай оқу орындарының диплом беріп қана қоймай, ауыл шаруашылығы кешенінде нақты жұмыс істейтін немесе ғылыммен айналысатын мамандарды даярлау керек екенін айтты. Агроөнеркәсіп саласының Қазақстан экономикасында алатын рөлінің ерекше екенін ескерсек, бұл жоғары оқу орындарындағы оқу бағдарламалары жаңартылып, агроөнеркәсіп кешеніндегі озық білім мен үздік тәжірибе сабақтасса, саланың дамуына ерекше үлес болары сөзсіз.
Ұлт, денсаулық, әлеуметЖолдаудан «Ұлт» сөзін 19, «әлеуметтік» сөзін 18, «денсаулық» сөзін 8 рет кездестіруге болады. Яғни халықтың әл-ауқаты, әлеуметтік жағдайы мен денсаулығы басты назарда. Осы ретте 2016-2017 жылдары зейнетақы мен жәрдемақы үш рет көбейгенін айта кетуге болады. Базалық зейнетақы 29 пайызға, ынтымақты зейнетақы 32 пайызға, бала тууға байланысты жәрдемақы 37 пайызға, ал мүгедектер мен асыраушысынан айырылғандарға төленетін жәрдемақының әрқайсысы 43 пайызға өсті. Сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы қызметкерлердің, білім беру саласы қызметкерлерінің, әлеуметтік қорғау саласы қызметкерлерінің жалақысы, стипендиялар да көтерілді. Республикалық бюджеттің әлеуметтік салаға бөлінген шығыны 2018 жылы 12 пайызға өсіп, 4,1 триллион теңгеден асты.
Жолдауда бұл салалар бойынша нақты міндеттер де қойылған. Мысалы, Президент денсаулық саласында онкологиялық аурулармен күресу үшін кешенді жоспар қабылдап, ғылыми онкологиялық орталық құру қажет екенін айтты. Сонымен қатар «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» кодекстің жаңа редакциясын әзірлеуді тапсырды. Тиімділігі аз және мемлекет үшін шығыны көп диспансерлік ем қолданудан негізгі созылмалы ауруларға алыстан диагностика жасап, осы саланы амбулаторлық емдеу арқылы басқаруға көшу қажет екенін ерекше атап өтті. Сондай-ақ Жолдауда Президент тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің жаңа моделін әзірлеуді тапсырды.
Жолдауда Н.Назарбаев өзін-өзі жұмыспен қамтығандар мәселесін қарастыру тапсырмасына Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі жауапсыздық танытып, атүсті қарағанын атап өтті. Мемлекет басшысының айтуынша, адамдарды нәтижелі жұмысқа тарту үшін көбірек мүмкіндік беріп, олардың жеке кәсібін бастауына немесе жаңа мамандық алып, жұмысқа орналасуына жағдай жасау керек. Сонымен қатар Президент бірыңғай электрондық еңбек биржасын кең ауқымда енгізу қажеттілігін атап өтіп, Электрондық еңбек биржасы туралы заңды 2018 жылғы 1 сә- уірге дейін қабылдау керектігін айтты. Естеріңізге сала кетсек, Қазақстан 2018 жылдан бастап халықтың әлеуметтік тұрғыдан аз қамтылған тобына атаулы әлеуметтік көмек көрсетудің жаңа тәртібіне көшті. Оның шегі ең төменгі күнкөріс деңгейінің 40 пайыздан 50 пайызға дейін көтерілді. Сонымен қатар еңбекке қабілетті әлеуметтік тұрғыдан аз қамтылған азаматтар үшін берілетін қаржылай көмек олар жұмыспен қамту шараларына қатысқан жағдайда ғана қолжетімді болады. Еңбекке қабілетсіз азаматтарға мемлекеттік қолдау көрсету шаралары күшейтіледі.
Экономика, бизнесБиылғы Жолдауда «экономика» сөзі 17, «бизнес» сөзі 15 рет кездеседі. Яғни экономикалық өсімге қол жеткізуге бағытталған міндеттер қатарында бұл салаларға да басымдық берілген.
Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Жолдауда болашақта жаһандық экономика мен еліміздің экономикасын дамытуда ерекше маңызға ие болатын жаңартылатын энергия көздері туралы да айтқан. Қазір Қазақстанда жұмыс істеп тұрған жалпы қуаттылығы 336 МВт болатын жаңартылатын энергия көздерінің 55 нысаны 2017 жылы 1,1 миллиард киловатт-сағат «жасыл» энергия өндірген. Жолдауда Президент 2030 жылға қарай Қазақстандағы баламалы энергия үлесін 30 процентке жеткізу міндеті қойылғанын айтқан.
Жолдауда айтылғандай, 2017 жылы Қазақстан арқылы өткен жүк транзиті 17 пайызға өсіп, 17 миллион тоннаға жуықтаған. Енді транзиттен түсетін жыл сайынғы табысты 2020 жылы 5 миллиард долларға жеткізу міндеттеліп отыр. Бұл инфрақұрылымға жұмсалған мемлекет қаражатын тез арада қайтаруға мүмкіндік береді.
Гүлнұр ҚУАНЫШБЕКҚЫЗЫ, «Егемен Қазақстан»