Ел іші – еңбек кеніші (Агроөнеркәсіп өндірісінде Алматы облысы көш бастады)

Осы жерде аймақтағы негізгі өндіріс көзі агроөнеркәсіп кеше­ні екенін айтқан ләзім. Бұл бағыт­та­ғы жұмыс қарқынды. Атап айт­қанда, республика көлемінде өнді­­рілген ауыл шаруашылығы өнімі­нің көлемі бойынша Алматы облысының үлесі 17 пайызды құ­рап, өңірлер арасында бірінші орын­нан көрінді. Осы еселі ең­бек­тің көрінісін біз аймақтың бірнеше ауда­нына барған сапарымызда анық байқаған едік.

 Нарынқолдық шаруалар 25,7 млрд теңгенің өнімін өндірді

Нарынқол топырағын «кар­топ­тың отаны» деп текке айтпаған. Ішкі-сыртқы нарықты «екінші нан» өнімімен қамтып отырған ауда­нның шаруалары биыл да қомақты табысқа кенелді. Өткен 10 айдың қорытындысы бойынша Райымбек ауданында өндірілген ауыл шаруашылығы өнімінің жалпы құны 25,7 млрд теңгені құрапты. Жиын-терімнің түсімі әлі толық есептеліп болмағанын ескерсек, бұл көрсеткіш әлі де өсіп, 26,7 млрд теңгені құрайды деген болжам бар.

Ауданда негізінен картоп өсі­рі­леді. Жалпы соңғы жылдар ара­лығында Райымбек өңі­рін­де осы картап егістігінің кө­ле­мі 10 есеге артқан екен. Бұл жер­­гілікті жұрттың жаппай жер еміп, несібесін еңбектен табу­ға жұмылғанын көрсетеді. Қазір ауыл­дағы ағайын картоп егіс­ті­гінің көлемін 700 гектарға ұлғай­тып, жиналатын өнімді 380 центнерге дейін жеткізіп отыр. Биыл да картоп 6 мың гектарға себіліп, одан 123 мың тонна өнім алынды.

– Аудандағы шаруа қожа­лық­тары мемлекеттің көмегімен 240 тон­на голландиялық «Санте» және «Агрия» сұрыптарын сатып алды. Нәтижесінде картоп егу көлемі бұрын 70 гектар болса, қазір көрсеткіш 10 есеге өсіп, 700 гектарға жеткізілді. Жаңа тұ­қым­ның, жаңа технологияның нәти­же­сінде өнімділік те артты. Бұрын әр гектарынан 170-180 центнерден картоп алынатын болса, енді 380 цент­нерге дейін өнім жинадық, – дейді Райымбек ауданының әкімі Нұржан Құдайбергенов.

 Сарқандықтардың өнімі сыртқы нарыққа шығады

Сарқан – нағыз аграрлы өңір. Ел-жұрт төрт түлік мал өсіріп, жер еміп, егін салумен күн кешуде. Әсіресе, қант қызылшасын өсіру қайта жанданып келеді. Биыл аудан­дағы шаруа қожалықтары тәтті түбір алқабының көлемін 2850 гектарға жеткізіпті. Табиғи өнім түгін тартсаң майы шығатын топы­рақтан алынады. Осы топы­рақ­та өнген өнімге сұраныс жо­ға­ры болатыны сөзсіз. Әсіресе ше­телдік тұтынушылардың қы­зы­ғушылығы артып келеді. Жыл басынан бері сарқандық шаруа­лардың 1245,8 тонна өнімін ресейлік және түркиялық кәсіпо­рын­дар тікелей сатып алыпты. Көкөніс пен түбірлі жемістен бө­лек дәрілік шөпке деген тапсырыс үзілмеген. Майбұршақ пен дәнді дақылдар Ресейге жөнелтілсе, дә­рі­лік шөптің алуан түрі Түркияға та­сымалданыпты.

Биыл Сарқан ауданындағы ішкі жолдарды жөндеуге жіті көңіл бөлінді. Яғни, аудандық маңызы бар көлік жолдарын жөндеп, күтіп ұстау жұмыстарына 336,6 млн тең­ге қаржы жұмсалған екен.

– Жыл басынан бері Сарқан қаласының көшелеріне орташа жөндеу жұмыстары жүргізілді. Алмалы ауылының Сейфуллин және Қонаев көшесінде жол жабын­дысы орташа жөндеуден өткізіл­ді. Асфальт салынып, мүл­де жөндеу көр­меген аумаққа қиыр­­шықтас тө­селді. Тағы бір жа­­ңа­лығымыз, Балқаш көлі жағалауының инфрақұрылымын дамыту бойынша жобалық-сметалық құжаттар дайындалды. Келешекте бұл бағытта туризмді дамытуды қолға аламыз, – дейді Сарқан ауданының әкімі Марат Разбеков.

 Алма бағы жайнаған «Атек Агро»

«Жер жаннаты – Жетісу» деген атау өңірдің табиғи ерекшелігіне қара­та айтылғаны анық. Шын­ды­ғын­да Алатау бөктерінде өсетін жеміс-жидектің нәрі мен дәміне тең келетін нәрсе әлемде некен-саяқ шығар. Қазір аймақта мәуелі бақ пен саялы бақша өсіру дәстүрі жалғасып, табысты еңбектің көзі­не де айналып отыр. Бүгінде Ал­маты облысындағы жеміс бақ­та­рының көлемі 23 мың гектар екен. Былтыр осы бау-бақшадан жи­налған өнімнің көлемі 126 мың тоннаға жетіпті. Әсіресе уыл­­жып піскен алманың үлесі 85 мың тонна шамасында болыпты. Дерек бо­йынша, еліміздің ішкі нарығындағы алмаға деген сұраныстың 95 па­йы­зын же­­тісулық жеміс түрі қам­­тып отыр­ған көрінеді. Осы алма ба­ғын баптап өсіріп, сапа­лы өнім алып отырған кәсіп ие­сі­нің бірі – Жамбыл ауданының тұр­ғы­ны Жанат Алтынғадысұлы. Ол басқаратын «Атек Агро» серік­тес­тігі биыл 54 гектар жерге тамшылатып суаратын алма бағынан мол өнім алды. Алманың «Пинк леди», «Фуджи», «Грэнни смит», «Гала», «Голден делишес» сияқты танымал сұрыптары шыққан шы­ғын­ды өтейтіндей жеміс берді.

– Алма бағына тамшылатып суару әдісін қолдануды тәжірибеге енгізгенімізге үшінші жыл болды. Бұдан өнімділік артады, шығын аз. Күтіп-баптауы дұрыс болса, әр гектардағы көшеттен 30-45 тоннаға дейін алма жинап алуға болады. Тамшылатып суару құрал-жабдықтары Израильден, жас көшеттер Түркиядан әке­лін­ген, – дейді «Атек Агро» серік­тес­тігінің директоры Жанат Алтын­ға­дысұлы.

Жалпы құны 850 млн теңге болатын бұл жобаның бір бөлігін «Аграрлық несие» корпорациясы қаржыландырса, қаражаттың қалған жартысы жеке кәсіпкердің үлесінде. Ал алма бағы 75 адамға жұ­мыс істеуге мүмкіндік беріп отыр.

Алматы облысы