Бүгінгі күні адам өлімі мен қазасының ең жоғары көрсеткіші жанды қинаған ауыр дерттер мен аурулардан емес, жол-көлік оқиғасы салдарынан тіркеліп отырғаны өкіндірмей қоймайды. Бұған кім кінәлі? Рас, табиғатта тосын мінез болып тұрады. Оның қары мен бораны, мұздағы мен көктайғағы бір-бірімен алмасып келіп жататыны да табиғи жайт. Мұндай кездерде автокөлікпен жолға шығу аса қауіпті екеніне ешкім талас туғыза алмайды.
Мұндай кездерде жол-әкімшілік полициясы басты магистральдық трассаларды жабу жөнінде шешім шығаруы құптауға тұрарлық іс. Осы арқылы болуы мүмкін жол-көлік оқиғаларының алдын алуға болатыны анық. Солай дей тұрсақ та, жер қара, күн жылы кездің өзінде жол үстіндегі қозғалыс құралдары бір-бірімен қақтығысып-соқтығысып, түйісіп жатады.
Оның бірнеше себебі бар. Біріншіден, жүргізушілердің трассада автокөлікті белгіленген жылдамдық шегінен әлдеқайда асырып айдаса, екіншіден, олардың автокөлік жолағының қарсы жақ бетіне шығып кетуі де қайғылы жағдайларға әкеліп соқтырып жүр. Сондай-ақ көлікті мас күйінде жүргізу көріністері де жол-көлік оқиғалары санының артуына өз әсерін тигізіп келеді. Сондай-ақ қалалар мен ірі елді мекендерде балалардың қатысуымен және жаяу жүргіншілердің ағызып келе жатқан көлікті көре тұра рұқсат етілмеген аралықтан жолды кесіп өтуге ұмтылуы да қайғылы статистиканың санын көбейте түсуде.
2019 жылы Ақтөбе облысында жоғарыда атап көрсетілген жағдаяттарға байланысты 130 мыңға жуық жол жүру ережесін бұзу көріністері орын алған екен. Оның осындай астрономиялық деңгейге жетуіне бұған дейін автомобиль жүргізу құқынан айырылған, соған қарамастан мас күйінде көлікке қайта отырғандардың қосқан үлесі де бар.
Сонымен бірге ауданаралық және облысаралық бағыттарға жүретін жекелеген такси және автобус иелерінің бүкіл жол бойына ұялы телефон арқылы басқа біреулермен өте жиі, әрі ұзақ сөйлесуі де кездейсоқ жағдайларға әкеліп соқтырады. Олар көліктер ерсілі-қарсылы ағылған трасса үстінде келе жатып өздеріне клиент іздейді. Олардың мұндай салғырттығы мен өзімшілдігінің кесірі салон ішіндегі жолаушыларға тигеннен артық қандай өкініші бар дерсіз.
Ақтөбе облыстық полиция департаментінің бастығы Атығай Арыстановтың айтуынша, былтыр облыс аумағындағы жолдарда 870 жол-көлік оқиғасы тіркелген. Соның салдарынан 110 адам қаза тауып, 1173 адам ауыр және орташа деңгейде жарақат алыпты. Өңірдің бас полицейінің ой-тұжырымына сайсақ, бейбіт күнде бұл өте жоғары көрсеткіш болып табылады.
Тәуелсіздіктің алғашқы онжылдығы тұсында бірқатар облысаралық автожолдың белгіленген стандарттар мен нормативтерге сәйкес салынбағаны да бүгінгі көтерілген мәселені күрделендіре түсуде. Ең алдымен аталған жолдардың енінің өте қысқа болуы жол-көлік оқиғасының тыйылмауына себепші болып отыр. Оның басты бір мысалы Орал – Атырау трассасы десек қателесе қоймаспыз. Мұнда екі жүк көлігі бірімен-бірі бетпе-бет келе қалғанда әрең сыйып, сығылысып өтетіні белгілі.
Аталған автотрасса Орал – Атырау деп аталғанымен бұл жол арқылы ақтөбеліктер және Батыс Қазақстан облысының оңтүстік өңірде орналасқан Ақжайық, Казталов, Жаңақала, Жәнібек және Бөкей ордасы аудандарының тұрғындары да жүреді. Атап өтерлік жайт, ақтөбеліктер Атырауға Орал қаласы арқылы қатынайды. Өйткені Ақтөбе мен Атыраудың арасында автомобиль жолы жоқ. Оның құрылысы тек өткен жылы ғана басталды.
Сондай-ақ Ресейдің Самара мен Саратов және Орынбор қалаларынан ел арасында Атырау қаласына іскерлік қарым-қатынастар тұрғысынан сапар шегушілер де аз емес. Бұл трассаның бойында бұрмалар мен бұрылыстар өте көп. Сақтықтың қажеттілігі де осында.
Ұзын сөздің қысқасы, бүгінгі күні Орал – Атырау трассасын қайта жаңғыртып, оған күрделі жөндеу қажеттілігі туындап отыр. Оған жұмсалатын қаражат көздері әлеуметтік тұрғыдан болмаса да, стратегиялық тұрғыдан өзін өзі ақтай алары анық. «Сақтансаң – сақтайды» демей ме дана халқымыз. Осы халықтық қағида ұдайы назарда болса, бейбіт күнде қаза тапқандар мен жарақат алғандардың қатары азая түсетіні сөзсіз.
АҚТӨБЕ