мемлекеттік қызметкерлер мен БАҚ өкілдері арасынан шыққан балуандар арқылы да тағы бір танылды
Қазақтың төл спорты саналатын қазақ күресі текті күрес екенін бүгіндері біраз ел мойындап үлгерді. Оған осыған дейін екі рет әлем, бес мәрте Азия және бірнеше дүркін ел чемпионаттары өткені дәлел. Бұған шүкір дейміз. Десек те, елімізде қазіргі таңда аталмыш спортымызды жан-жақты насихаттауда кемшін тартар тұстарымыз аз емес. Наурыз мерекесі қарсаңында ғана кей жерлерде балуандарды белдестірген түр көрсеткенімізбен, қалған уақыттарда тек жоғарыдағы сияқты біріншіліктерде ғана балуандарымызды кездестіруге мүмкіндік туады. Осы олқылықтардың орнын толтыру мақсатында қараған жанның қаны қызатын осынау бекзат өнерімізді насихаттаудың жаңа үлгісі жанкүйерлерге жол тартты. Тұңғыш рет елордада мемлекеттік қызметкерлер арасында ұйымдастырылған республикалық жарыс қазақ күресі десе ішкен асын жерге қоятын жандарды бір серпілтіп тастады. Республикалық ақпараттық-сараптамалық “Тіл” журналы мен “Тіл жанашыры” қоғамдық бірлестігінің ұйымдастыруымен өткен бұл шараға еліміздің түкпір-түкпірінен отызға жуық балуан қатысып, бақтарын сынады.
Астанадағы “Астаналық Цирк” ғимаратында шоу-бағдарлама негізінде өткізілген жарыс ережесі бойынша қатысушылардың мемлекеттік қызмет өтілі бір жылдан кем болмауы өз алдына, мемлекеттік тілді еркін меңгеруі басты талап болды. Сондай-ақ сайысқа түсетін балуандар салмағы 70 пен 100 кило аралығында болуы да міндетті болып танылған. Жалпы алғанда, ұлттық нақыштарға өрнектелген бұл сынның балуандарды таныстыруы бізді ерекше сүйсінтті. Ұлттық киім үлгісінде киініп шыққан төрешілермен балуандардың жеке-жеке ата дәстүр мен иіліп сәлем беруі де бір ғанибет болды десек қателеспейміз.
Сайыста алғашқы белдесуді Төтенше жағдайлар министрлігінен келген Талғат Нұрахметов пен Бейбіт Есин (Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі) өткізді. Бұл белдесуде Бейбіттің асығы алшысынан түсті... Ақтық сынға барар жолдама үшін күреске дейін үш айналымды артқа тастаған балуандардан сайдың тасындай іріктеліп төрге төртеуі шықты. Финалға шығу жолында қызылордалық Жасұлан Досымов ақмолалық Нұрлан Жамаловтан басым түссе, жамбылдық Нұржан Қазыбеков Ауыл шаруашылығы министрлігінің өкілі Дәулет Ескендіровтен айласын асырды.
Ақтық айқаста Нұржан Қазыбеков пен Жасұлан Досымов бір-біріне беріспей біраз жүрді. Алайда соңғы минөтте Жасұлан қарсыласын айлалы әдіспен алып ұрып, жарыс жеңімпазы атанды. Сөйтіп, Қызылорда облысының Қармақшы ауданынан келген жас балуан белгілі кәсіпкер, меценат Оралбек Ботбай тіккен темір тұлпарды олжалады. Ал күміс жүлдегер Нұржан Қазыбеков Түрік әуе компаниясы тағайындаған әлемнің 150 елінің біріне барып-қайту билетіне ие болды. Боз кілемде сұлу күрес өнерін көрсетіп, көрерменін сүйсінткен рухты нар ұл Нұржан өзінің Меккеге барғысы келетінін жасырмады. Үшінші тұғыр үшін қарсыласын қапы қалдырған Ақмола облысының үкілеген үміті Нұрлан Жамалов жарысты ұйымдастырушылар тарапынан дайындалған теледидарға иелік етті.
Елімізге белгілі эстрада жұлдыздары Қыдырәлі мен Қарақат Болмановтар, Гүлбаушан Тергеубекова, “Ұлытау” тобы және астаналық цирк әртістерінің өнерін тамашалаған жұртшылық шоу-бағдарламаға қатысамын деген үміткерлердің қазақ күресіне деген ынта жігерлеріне де шек қойылмады. Әу бастағы ережеге сәйкес 100 килодан артық салмақтағы балуандар белдеспейді деп көрсетілген-ді. Десе де аса ауыр салмақта келген қос балуан бөлек сынға түсті. Президенттің күзет қызметінен келген Арман Әбеуов пен Ішкі істер министрлігінің өкілі Талғат Қожабаевтың белдесулері де тартысты өтіп, Арман Әбеуов жеңіске жетті. Ол Эйр Астана әуе компаниясы әзірлеген Еуропаға барып қайту жолдамасын қалтасына басты.
Қызықтың көрігі БАҚ өкілдері арасындағы күресте қызды. КТК телеарнасының операторы Нұрболат Құлманов пен СТВ телеарнасының журналисі Бақытбек Хамитов күресінде Нұрболат басымдық танытты. Қос әріптесіміз де “Алтын софт” сауда белгісі шығарған қос тілді (қазақша-орысша, орысша-қазақша) электронды қалта сөздіктеріне ие болды.
Тұсаукесері баршаның батасын алған игі бастама алдағы уақытта жыл сайын жалғасын тапса екен дейміз. Қазақ күресінің көсегесінің көгеруіне қарлығаштың қанатымен су сепкендей демеу беретін осындай қанатқақты жобаға демеушілер жиірек шығып жатса, спортқа деген қамқорлықтың үлкені осы болмақ!
Әбдірахман ҚЫДЫРБЕК, Астана.