2020 жылдың 4-тоқсанында корпоративті несиелеу сегментінде сұраныстың шамалы өсуі байқалды. Осы кезеңде шағын кәсіпкерлік субъектілерінен несие алуға өтініштер саны 3 есеге өсіп, 80 мыңға дейін жетсе, несиенің орташа мөлшері алдыңғы тоқсанмен салыстырғанда 2 есе, яғни 3,3 миллион теңгеге дейін азайды. Бұл туралы Ұлттық банктің қаржылық тұрақтылық және зерттеулер департаменті директорының орынбасары Олжас Кубенбаев банктерге несие беру мәселелері бойынша жүргізілген сауалнаманың нәтижелерімен таныстыру барысында айтты, деп хабарлайды Egemen.kz Ұлттық банктың баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
«Сұраныстың негізгі драйвері шағын бизнес болды. Сұраныстың өсуіне қолайлы шарттардағы несиелер, атап айтқанда, «Бизнестің жол картасы-2025» мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде ықпал етті. Жеке кәсіпкерлердің ерекше қызығушылығы жекелеген банктердің онлайн-несиелерін бастауға да себеп болды», деді ол.
Шағын бизнес сегментінде несие шарттары біршама жұмсарды. Кейбір банктерде пайыздық мөлшерлемелер және басқа комиссиялардың мөлшері төмендеді. Нәтижесінде өткен жылдың IV тоқсанында шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін өтінімдерді қарау деңгейі алдыңғы тоқсанмен салыстырғанда 26-37% өсті. Сонымен бірге банктердің ірі және орта бизнес сегментіне несие беруге дайындығы сол деңгейде қалды.
2021 жылдың бірінші тоқсанында банктер шағын бизнеске сұраныстың одан әрі өсуін күтеді, ал ірі және орта бизнес сегментінде мұндай өзгеріс күтілмейді.
Бөлшек несиелеу сегментінде тұтынушылық несиемен қамтамасыз етілген ипотека, автонесие және кепілсіз несиелерге сұраныс төмендеді.
«Өткен жылдың төртінші тоқсанында ипотекалық несиелендіруге өтініштер саны (+ 17,1%) өсті. Алайда, бұл 2020 жылдың 3-тоқсанындағы өсу қарқындарынан төмен болып шықты (+ 84,7%). Бұл жекелеген банктердің несиелік белсенділігінің төмендеуіне және жылжымайтын мүлікке байланысты емес тұтынушылық шығындардың көбеюіне әкелді», деді Олжас Кубенбаев.
Кепілдіксіз тұтынушылық несиеге деген сұраныс олардың өнімдерін жылжыту арқылы да, жекелеген банктердің пайыздық ставкаларын төмендету арқылы да туындады. IV тоқсанда олардың өтініштер саны 18,47% -ға өсті (6,5 млн өтінім).
Автокредит алуға өтінімдер саны айтарлықтай өсті, мақұлданғандар саны азайды. Кепілдендірілген тұтынушылық несиелер бойынша жеке банктер клиенттерге төлеу талаптарын күшейте берді, бұл сұранысты бірнеше есеге азайтты.
Олжас Кубенбаев 2020 жылдың IV тоқсанында банктердің жеңілдікпен несие беруге дайындығы айтарлықтай өзгермегенін түсіндірді. Жүйе бойынша пайыздық мөлшерлеменің бұрынғы деңгейде қалғанын ескермей, кейбір банктер несиелеу шарттарын жұмсартады, оның ішінде ипотекалық несиелеудің кепілдікке қойылатын талаптарын азайту арқылы.
Биылғы жылдың басында көптеген банктер тұрғын үй сатып алу үшін зейнетақы жинақтарын, сондай-ақ кепілсіз несиелер алу мүмкіндігіне байланысты ипотекалық несиеге сұранысты күтіп отыр. Оған себеп - клиенттердің несиелік қабілеттілігіне қойылатын талаптардың жоспарлы түрде жеңілдеуі және пайыздық мөлшерлемелердің төмендеуі себеп болған.