Қазақстанда қалалық инфрақұрылымдарды жаңалау көптен бері күн тәртібінен түспей келеді. Әсіресе, сонау кеңестік кезеңнен келе жатқан инженерлік коммуникациялардың тозығы жетіп, осы желілер арқылы таратылатын электр, жылу, су ресурстарын айтарлықтай шығынға ұшыратуда. Оның салмағы тұтынушылардың қалтасына түседі.
Міне, осындай әлеуметтік проблемаға айналған бұл өзекті мәселені инвестиция тарту арқылы шешуге тура келеді. Алайда, оған кез келген монополист компанияның бере қоятын қаржысы жоқ. Оның үстіне олардың кірістерінің дені желілердің қалыпты жұмысын қамтамасыз етуге бағытталады. Сондықтан, бұл салаға жеке инвесторларды тарту қажет. Бірақ, ол әзірге нәтиже берген жоқ. Қазақстан орта деңгейлі табысы бар мемлекет саналады. Қазір қалалық инфрақұрылымдарға қажет инвестиция көлемі сарапшылардың пікірінше 25 миллиард доллардан астам қаржыға бағаланып отыр.
Оның үстіне қалалық коммуналдық кәсіпорындардың экологиялық және қаржылық тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін басқарушылық, құқықтық, институционалдық жоспарлардың жоқтығы жағдайды қиындата түсуде. Қалалық инфрақұрылымдарға қатысты инвестициялық нормативтік-құқықтық базаның нашарлығы, кешенді стратегияның жоқтығы инвестициялық тәуекелді қиындата түсуде. Ал, жеке сектор тарапынан капиталды қамтамасыз ететін инвестициялық құралдар қалалық инфрақұрылымдар үшін қолжетімді емес.
Жақында бұл мәселені шешудің тиімді бір амалы табылды. Қазақстан Үкіметі Азия даму банкімен (АДБ) бірлесіп, «Қалалық инфрақұрылымдарды қаржыландырудың баламалы тетіктері» жобасын жүзеге асыра бастады. Жобаның басты мақсаты – Қазақстанның орташа қалаларында жеке сектордың қалалық инфрақұрылымдарды дамыту үшін басымдық жобаларға қатысуына қолайлы жағдай жасау. Аталған жоба аясында қаржыландырудың бірқатар баламалы тетіктерін әзірлеу жоспарланып отыр. Жаңа тетіктерді анықтаудың қанатқақты жобалары бірнеше кәсіпорындарда жүзеге асырылады. Олардың қатарында: «Қарағанды Су», «Қарағанды Жылутранзит», «Жетісу Суқұбыры» және «Талдықорған Жылусервисі» бар.
Сарапшылар тобы сәуір айында алдын ала техникалық-экономикалық негіздеме әзірлеу жұмысына кірісті. Бұл құжатта әрбір таңдалған мекеме бойынша егжей-тегжейлі анықталған нәтижелер көрсетіледі. Яғни, осы төрт кәсіпорын негізінде қажетті жаңалау жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік беретін жеке инвестициялар тартудың тетіктері дайындалады. Осы ретте инвесторларға тартылған қаржының өсіміне және қайтарымына кепілдік беріледі.
Азия даму банкінің басты саясаты кедейлікті төмендетуге бағытталғанын ескерсек, «коммуналдық саясаттың» маңызды құрамы – түпкілікті тұтынушыға арналған тариф көлемі сарапшылардың айрықша назарында болмақ. Жоба нәтижесінде, Қазақстанда инвесторларды тартуға және қалалық инфрақұрылымдарды сәтті жаңалауға жол ашатын ұтымды нарықтық құралдар іске қосылады деп күтілуде.
«Егемен-ақпарат».