Ауылдағы ақынға құрмет

Бір қарағанда бұл бір әдет­тегі оқиға сияқты. Бүгінде жа­ңадан шығып жатқан кітап көп. Құдайға шүкір, қазақта ақын да аз емес. Ендеше, мұны неге айтып отырмыз?!

Айтайық. Абылайхан – ала­қандай ауылда «қойын құрттап, айранын ұрттап» жүрген қара­пайым ғана қазақ баласы. Маң­дайына өнер, таңдайына өлең жазылғаны болмаса, ауылдан ұзап шығып, үлкен ортаны көр­меген. Керісінше «сүрініп кетіп, бүлініп кете жаздаған» тағ­ды­ры бар талайлы жас болатын. Жүрегін жарып шыққан шынайы жырларын ара-тұра әлеуметтік желіге салып қоятыны болмаса, жеке жинақ шығарып, өз кіта­бына қолтаңба беріп отырам деп ойламаған да.

Міне, сол Абылайхан бір күнде Ақжайықтың жалпақ жұр­тына әйгілі болды. Жас ақын­­ның өлеңдері бір жерге жина­лып, әп-әдемі кітап болып шық­ты. Оны шығарған – орал­дық «Рухтастар» деген топ екен. Топ мүшелері үндемей-түнде­мей, ешкімге жар салмай, өздері ортаға ақша жинап жіберіп, жеке баспадан жарқ еткізген!

– Абылайханды сыртынан көптен білеміз. Туған жерінде жатып алып, өлеңнен алыстаған жоқ. Қолына түскен кітабын оқып, жүрек сөзін параққа тү­сіру­мен келеді. Талантты жігіт. Абылайдың өлеңдерін жи­нақ­тап, кітап етіп шығару жыл басынан бері миымызда жүрген мәселе еді. Ақыры нүктесін қой­­дық, – дейді Асан-Темір Қар­шы­ғаұлы.

Асан-Темірдің өзі де ақын, Қазақстан Жазушылар одағына мүше болғанына көп уақыт бол­ған жоқ. Ел ішінде елеусіз жүрген жас дарынға мұндай қол­дау қаншалықты қажет екенін жан-тәнімен түсінгенінде сөз жоқ.

Айта кететін жайт, «Рух­тас­тар» тобы «Жансебіл» кітабының тұсаукесерін Орал қаласында, театр төрінде, жырсүйер қауым­ның ортасында өткіземіз деп жоспарлаған екен. Алайда автор өтінішін айтыпты: «Менің жақсылығыма менен артық қуанатын асыл анам бар. Ол кісі ауылдан ұзап шыға алмай­ды, өйткені қартайған анасын бағып отыр. Сондықтан кітаптың тойын туған ауылда өткізсек...». Осы­лайша, шағын ғана Қа­дыр­құл ауылы аяқастынан жыр кешінің орталығына айналды. Жиырмаға жетер-жетпес түтіні бар ауылда мұндай шара көптен өтпеген де шығар. Өйткені қызыл отау – клуб та жоқ қой. Он оқушы ғана оқи­тын бастауыш мектептің ең үлкен бөлмесі сол күні поэзия пат­ша­лығына орын берді. Рухтастар ақынның анасын да құрметтеп, иығына қамзол жауып, гүлмен көмкерді. Аядай ауылда өткен жыр кешіне қатысқан әр адам әлеуметтік желіде әсерін тауыса алмай жазып жатыр...

* * *

Біз Оралда «Рухтастар» ат­ты топ құрылып, бірқатар игі ша­раға мұрындық болып жүргенін бұдан бұрын да ес­тігенбіз. Бір қызығы, еш жерге ресми тіркелмеген, күнделікті қоғамдық-саяси шараларға араласпайтын бұл топтың мақсат-мүддесі тереңірек екен.

– Біз отбасымызбен араласып, дастарқандас болып жүр­ген он-он бес жан едік. Осындай отырыстардың бірінде қолдан келгенше қоғамға пайдалы іспен айналысып, неге әрекет етпеске деген ой туды. Бұл идея бәрі­мізге ұнап, бір-бірімізді бірден қол­дап кеттік, – дейді Асан-Темір.

«Рухтастар» тобында ақын да, әкім де, әнші де, есепші де, құт­қарушы, журналист, полицей, мемлекеттік қызметкерлер де бар. Бәрімізді біріктірген нәрсе – рухани орта іздеуіміз. Ой, ниет, тілегіміздің бір жерде тоғысуы. «Өзі үшін оттаған хайуанның бірі болмай», қал-қадерімізше қоғамға пайдалы іс жасау. Ол қолымыздан бірде келіп, бірде үйлеспей жатады. Ниет түзу, жоспарымыз көп»,  дейді осы ұйымның тағы бір белсендісі Ардақ Мұратқызы.

Топ мүшелерімен сөйлес­кен­де байқағанымыз, олар негі­зінен Орал қаласында рухани орта қалыптастыруды, ойлы, ізгі істерге ұйытқы болуды мақ­сат еткен екен. «Алдымен руха­ниятқа қызмет еткен, әлі де еңбек етіп жүрген аға-апаларымызды тыңдап, оларды ұмыттырмау. Басқа сала үздіктерімен де кез­десіп, олардың ісін насихаттау. Қазақтың сөз өнерін, ат­бегілік дәстүрін, жыр-тер­ме­сін дәріптеу. Осы тақы­рып­­тар­да еркін кештер ұйым­дас­тыру. Ешкімге ақыл айтпай, өзгеге өзіміз үлгі болу. Жай еңбек­қорлығымызбен, өне­гелі ісі­мізбен, абыройлы қыз­мет, адалдығымызбен ғана кө­ріну. Жалпы, қоғамда олқы тұр­­ған, жетпей жатқан, кемшін соқ­қан тұстарды да айтып, аза­маттық үнімізді білдіру. Би­лік­ке ой салатын, қозғау бола­тын ұсыныстарды көтеру». Міне, тір­келмеген «Рухтастар» ұйы­мы­ның жазылмаған жарғы­сы осындай.

Батыс Қазақстан облысы