Иелігіне жер алғанымен, оның игерілуіне салғырт қарап, ауылдағы ағайынның игілігіне жарамды жайылымдық жердің өзіне ауыз салатын алпауыттарды заң аясында жөнге салу былтыр басталғаны белгілі. Мемлекет басшысы Қ. Тоқаевтың жер мәселелері бойынша тексерулер жүргізуге берген тапсырмасына сәйкес, қазір Абай облысында да осы бағыттағы жұмыс біртіндеп қарқын алып келеді.
Өткен жылдың тамыз айында ғана құрылған Абай облысының жер ресурстарын басқару департаменті жер заңнамасын сақтау бойынша жоспардан тыс 13 тексеру жүргізген екен. Оның тоғызынан заң бұзу фактілері анықталған. Тек 3 тексеріс қана оң нәтиже көрсетіпті. Аталған департамент басшысы Дәулет Бижановтың БАҚ өкілдерімен өткізген брифингте мәлімдегеніндей, облыстың аудандық және қалалық жер қатынастары бөлімдерінен жалпы алаңы 475389,0 гектар жер учаскелерін нысаналы мақсаттарына сәйкес пайдаланбай отырған 237 агроқұрылым субъектілеріне қатысты тексерулер жүргізу жөнінде хаттар түскен. Соның ішінде 30 субъектіге қатысты жоспардан тыс тексерістер жүргізіліп, оның жиырма үшінен заң бұзушылық фактісі анықталған.
Тағы бір айтар жайт, 2022 жылы тексерістердің қорытындылары бойынша берілген нұсқамалар орындалмаған жағдайда, биыл 35,7 мың гектар аумақты қамтитын ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді сот арқылы мемлекет меншігіне мәжбүрлеп қайтару жоспарланып отыр.
Былтыр республика бойынша пайдаланылмай отырған 5,4 млн гектар жер мемлекет меншігіне қайтарылған екен. Ал Абай облысы бойынша 2022 жылға жоспарланған 200,0 мың гектар жердің 84,7 мың гектары мемлекеттік меншікке қайтарылып, тапсырма 42% орындалды. Мұның 27,9 мың гектары Аягөз ауданынан, 24,2 мың гектары Үржар ауданынан қайтарылса, одан кейінгі жер алқаптары Абай, Жарма, Көкпекті, Бесқарағай және Бородулиха аудандарынан мемлекет меншігіне өткен.
– Біздің алдымызда Президент тапсырмасы бойынша пайдаланбай жатқан 5 млн гектар жерді қайтару тапсырмасы тұрғаны белгілі. Осы ретте өткен жылдың соңында пайдаланылмай жатқан және жер заңнамасын бұза отырып берілген жалпы алаңы 250,0 мың гектар жерді мемлекет меншігіне қайтару туралы аудандар бөлінісіндегі жоспар бекітілді. Бұл жоспардан қала, аудан басшылығы хабардар. Департамент жүргізген түсіндірме жұмыстарының нәтижесінде бүгінгі күнге облыс бойынша 96209,2 гектар жер учаскелері агроқұрылым иелерінің өз еркімен бас тартуына байланысты мемлекет меншігіне қайтарылды, – дейді Абай облысының жер ресурстарын басқару департаментінің басшысы Д.Бижанов.
Аудандар арасындағы қайтарылған жер көлемі бойынша тізімді Ақсуат ауданы бастап тұр екен. Бұл ауданнан 61604,0 гектар жер мемлекет меншігіне өтсе, Жарма ауданынан 14740,0 гектар жер қайтарылған. Жалпы айтқанда, облыс бойынша жоспарланған 250 мың гектар шабындық және жайылымдық алқаптың ел игілігіне қайтарылуы туралы міндеттің қазіргі күнде 38 пайызы ғана орындалып отыр.
Департамент басшылығы құзырлы органдармен бірлесе отырып, облыстың екі қаласы, сегіз ауданын түгелдей аралап шыққан. Онда ауыл шаруашылығымен айналысатын кәсіпкерлермен, шаруа қожалығының иелерімен кездесулер өткізді. Мұндай кездесулерде Жер кодексіне енгізілген өзгерістер туралы жете түсіндірілгенін айта кеткеніміз жөн. Яғни бұрын пайдалануға берілген жер 2 жыл ішінде игерілмеген жағдайда ғана қайтарылатын болса, биылдан бастап бұл мерзім 1 жылға қысқарған. Жер иесі алдын ала жіберілетін нұсқамалықтың өзінен жыл ішінде қорытынды шығармаған жағдайда оны заң талабына және тиісті алгоритмдерге сәйкес, мемлекетке мәжбүрлеп қайтару шарасы қолданылады. Сонымен қатар «Әкімшілік құқықбұзушылық кодекске» енгізілген өзгерістерге сәйкес жер ресурстарын басқару департаментіне жер заңнамасын бұзғаны үшін әкімшілік жауапқа тарту құқығының берілуі де жерді заң аясында дұрыс пайдалануға бақылаудың күшейтілгендігін айғақтайды.
Айтпақшы, жайылымдық жердің жетіспеушілігі күні кеше Жарма ауданына барған сапарында облыс әкімі Нұрлан Ұранхаевтың тағы алдынан шықты. Жармалықтар Ұранхаевпен кездесуде жайылымдық және шабындық жерлердің жоқтығы туралы айтты. Өйткені жердің көп бөлігі мақсатына сай пайдаланылмайды екен. Ал өз кезегінде облыс әкімі Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша пайдаланылмаған жерлер мемлекет меншігіне қайтарылатынын атап өтті.
– Президенттің нақты тапсырмасы бар. Аталған мәселені шешумен аудан әкімі тікелей айналысып отыр. Бүгін тағы тиісті басқарма басшысына тапсырма бердiм, ол қанша жер және қалай қайтарылатынын тұрғындарға хабарлайды. Жалпы, Жарма ауданында 14 740 гектар жер қайтарылды, ал аудан бойынша барлығы пайдаланылмаған 146 000 гектар жер анықталды, – дейді облыс әкімі Нұрлан Ұранхаев.
Абай облысы