Камералар бақылап тұр...

Ресми ақпаратқа сүйенсек, Ертіс-Баян өңірі жол-көлік оқиға­ларын тіркеу құрылғыла­рымен жабдықталу жөнінен республикада ең төменгі орындардан көрі­ніп отыр. Өзге облыстарға, таяу­дағы Семей мен Астанаға жол жүретіндер көп жағдайда «Сер­­гектің» қырағы көзіне ілігіп, қомақты айыппұл арқалап қайта­тыны бар. Мұндай заманауи бақы­­лау құралдары өңір ішіндегі қалалар мен аудандарда, жол бойларында болмаған соң, бұл жақтың жүргізушілері өздерін еркіндеу сезінетіні де рас. Сырттан көлік айдап келетіндер Павлодарды «жұмақ қала» деп атайтыны да содан. Алайда таяқтың екін­ші ұшы бар демекші, автоматты тіркеу құрылғыларының жоқты­ғын пайдаланып, көшеде жол ере­жесін бұзатындар азаймай тұр. Мысал үшін Павлодар қала­сындағы мыңға тарта көше қиы­лысының 12-сіне барлық жол апаттарының үштен бірі тиесілі. Бұл – ресми расталған ақпарат. Әлгіндей аппараттық бақылау орнатылмаған жерлерді кейде «Кибер-шериф» сияқты мобильді кешендер анда-санда сүзіп өтеді. Бірақ небәрі 2 кешен шаһардың барлық аумағын қадағалап, жол ережелерін бұз­ған­дарды автоматты тіркеп оты­ру­ға үлгермейді. Оның үстіне бұл кешендер республикалық жолдарға шығып, автокөлік ағынын бақылайды. Әр «Кибер-шериф» арқылы күніне жергілікті бюджетке 1 млн теңгеге жуық айыппұл төлемдері түседі екен. Қаладағы такси жүргізушілері мен қалааралық бағытта жолаушылар тасымалдайтындар (негізі ережені көбіне солар бұзады) жылжымалы компьютерлік тосқауылдан айналып өтудің айла-шарғыларын да ойлап тапқан. Олар арнайы ватсап чаттарда «шерифтердің» қай бағыт, аумақта жүргенін бір-біріне алдын ала хабарлап отыруға машықтанып алған. Ал қаладағы кейбір көше қалтарыстарында тұрған бейнекамералар тек бағдаршамның қызыл түсіне өтіп кеткенде немесе жылдамдық шегінен асырғанда ғана әрекет етеді. Көптеген көше қиылысы камерамен мүлде қамтылмаған. Абайсызда көліктер соқтығысып немесе адам қағып кетсе, кімдікі дұрыс, кімдікі бұрыс екенін дәлелдеудің өзі машақат.

Жергілікті жол полицейлері бұл мәселені айтудай-ақ айтып келеді. Өкінішке қарай, қа­зы­надан бөлініп жатқан қомақ­ты қаражат жоқ. Былтыр көше­лердегі қауіпсіздікті арттыру мақ­са­тында еуропалық стандарт­қа жа­қын жобалар жүзеге асады деп көзделген. Соның бірі – Q88 қазақстандық урбанистер қауымдастығы ұсынған «Vision Zero Pavlodar» тұжырымы. Бұл жоба оған дейін Алматы шаһа­рын­да жүзеге асып, оңтүстік ас­та­наның жолдарындағы жол-кө­лік апаттарын барынша кемі­тіп, апаттан қайтыс бол­ған­дар­дың саны да азайғаны бай­қалған. Мектептер алдындағы көше­лердің көлік ағынын азайту, жаяу жүргіншілер жолын биіктетіп салу, жарықтандыруды күшейту бағыттары бұл жобаны талқылаушылардың көңілінен шыққандай еді. Облыс билігі бұл тұжырымды құптағандай болғанымен, артынша ол сөз жүзінде ғана қалды.

Көшелер мен автожолдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мә­селесі жуықта облыстық ахуал­дық орталықта кезекті рет қоз­ғалды. Өңірдің бас поли­цейі Василий Скляр атап өткендей, аймақтағы жол-көлік оқиғаларына негізінен көлік иелерінің жылдамдықты шамадан тыс асыруы себеп болады. Апаттардың 20 пайызында адам өлімі тіркеліп отыр. «Жол қозғалысы ережелерінің бұзылуын тіркейтін құралдармен жабдықталу деңгейі біздің облыста өте төмен, 20 өңірдің арасында 19-орында тұрмыз. Жол-көлік оқиғаларының санын азайту және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін тіркеудің автоматтандырылған жүйелерін енгізу қажет деп есептейміз. Бұл полиция департаментіне қарасты жедел әрекет ету орталығының мүмкіндіктерін кеңейте түсер еді», дейді ол.

Белгілі болғандай, алдағы жылдары Павлодар, Екібастұз, Ақсу қалалары мен автожолдарда 390 аппараттық-бағдарламалық кешен мен 6,5 мыңнан астам бақылау камерасын орнату жос­пар­ланған. Камералардың дені халық көп жүретін көшелер­де, көше қиылыстарына қойыл­мақ. Жергілікті фирмалар бұл іске үлес қосуға ынта­лы. Дей­ тұр­ғанмен мамандар бейне­бақы­лау жүйесінің негізгі міндеті жүргізушілерді айыппұл салып жаза­лау емес, тұрғындардың қауіп­сіздігін шынайы түрде қауіп­сіз ете түсу, жол-көлік оқиғалары мен қылмыстың санын азайту екенін еске салды.

Павлодар облысы