Бала қауіпсіздігі – басты мәселе

Жиын барысында еліміздегі балалар құқықтарын қорғаудың өзекті мәселелері және олардың шешу жолдары, сондай-ақ Экология және табиғи ресурстар министрлігінің азаматтардың қолайлы қоршаған ортада өмір сүру құқықтарын қамтамасыз ету жөніндегі қызметі тал­қы­ланды. Осы мәселелер бойынша Оқу-ағарту министрі Ғани Бейсембаев, Экология және табиғи ресурстар вице-министрі Мансұр Ошурбаев баяндама жасады. Комиссия жұмысына Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева, мемлекеттік органдардың өкіл­дері, Парламент депутаттары, омбудсмендер, халықаралық және үкіметтік емес ұйымдардың, адам құқықтарын соттан тыс қорғау инс­ти­тут­тарының, білім беру және ден­сау­лық сақтау ұйым­да­рының өкіл­дері қатысты.

Комиссия отырысында балалар  құ­қын қорғаудың өзекті аспек­тілері, оның ішінде білім алу, қосымша білім беру арқылы баланың дамуы, ерекше білім беру қажеттіліктері бар ба­ла­лардың және жетім балалардың мем­лекет тарапынан қамқорлық алу құқықтары талқыланды. Балалардың қа­уіпсіздігі мен олардың әлеуметтік ке­піл­діктерін талқылау отырыстың не­гіз­гі тақырыбына айналды.

– Елімізде 6,8 миллион бала бар және бұл көрсеткіш үнемі өсу үстінде. Әр жылы 400 мыңнан астам сәби дү­ниеге келеді. Қазір еліміздегі 7 мың­нан астам мектепте 3,8 млн бала білім алып жатыр. Олардың ішінде қамқорлыққа мұқтаж балаларға ай­рық­­ша көңіл бөлінеді. Оқу-ағарту ми­нистрлігі балалардың қолайлы және қауіпсіз білім алулары үшін барлық жағдайды жасап отыр. Соңғы 3 жылда үш ауысымды оқу және орын жетіспеу мәселесін шешу үшін елімізде 626 жаңа мектеп салынды. Биыл тағы да 130 мың оқушыға арналған 154 мектеп салынып жатыр, – деді Ғани Бейсембаев.

Бұдан бөлек, оқу-ағарту министрі елімізде «Жайлы мектеп» ұлттық жобасы аясында 740 мың орындық 369 мектеп құрылысы жоспарланып отырғанын жеткізді. Сондай-ақ министрлік «Білім берудегі өзгерістің 1000 көшбасшысы» жобасы аясында жайлы мектептер үшін директорлар корпусын әзірлеу жұ­мыс­тарын жүргізіп жатқанын айтты. «Ұлттық жобаны іске асыру, ең алды­мен, жаңа форматтағы мектептерді құруға, жайлы және қауіпсіз жағдай тудыруға, білім беру қызметтерінің сапасын арт­ты­руға бағытталған. Салынып жатқан мектептерді құрал-жабдықтармен, жи­һаздармен жабдықтауда отандық өнім­дер­ге басымдық беріледі. Бұл шаралар ұлттық жобада қарастырылған», – деді ол.

Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес, Үкімет балаларды зор­лық-зомбылықтан қорғау, суицидтің алдын алу, олардың құқықтары мен саламаттылығын қамтамасыз етудің 2023-2025 жылдарға арналған кешенді жоспарын қабылдады. Оқу-ағарту ми­нистрі Ғани Бейсембаев атап өткендей, мемлекеттің басты міндеттерінің бірі – балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. «Жоспарды әзірлеу кезінде балалар ортасындағы жағдайға егжей-тегжей талдау жасалды. Біз статистиканы зерттедік, балаларға қатысты зорлық-зомбылық туралы деректерді жинадық, қауіп факторларын анықтадық және зорлық-зомбылық жағдайында балаларға қандай ресурстар бар екенін білдік. Бұл талдау бізге басым бағыттарды нақтырақ анықтауға мүмкіндік берді», – деді министр.

Балаларға қатысты зорлық-зомбылық пен суицидтің тиімді алдын алу үшін құ­жатта 53 шара қарастырылған. Оқу-ағарту министрі осы бағыттағы профи­лак­тикалық жұмыстарды жүзеге асыру туралы егжей-тегжей айтып берді, сондай-ақ кешенді жоспар шеңберінде өткізілетін негізгі іс-шараларға тоқ­тал­ды.

Адам құқықтары жөніндегі комис­сияның төрағасы Игорь Рогов балабақ­ша­ларда, мектептер мен колледждерде балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шаралар білім беру ұйым­дарының жұмысындағы бірінші ке­зек­тегі міндеттер болуға тиіс екенін атап өтті. Сонымен бірге балаларды бул­линг пен қорқытудан қорғаудың өзекті мәселелеріне, ата-аналармен, тиісті мемлекеттік құрылымдармен, қо­ғам­дық ұйымдармен тығыз қарым-қатынас жасау қажеттігіне ерекше назар аударды.

Азаматтардың қолайлы қоршаған ортада өмір сүру құқықтарын қам­та­масыз ету мәселелері шеңберінде Мансұр Ошурбаев ластаушы заттар қал­дықтарын азайту, 94 кәсіпорында кешенді технологиялық аудит жүргізу бойынша атқарылып жатқан жұмыстар туралы баяндады. Осы бағытта заңна­малық деңгейде инфрақұрылымды жолға қою мәселелерін шешу бойынша қа­былданған шараларға тоқталды.