Сұраныс пен нақты іс

Кәсіпорынның қоғаммен байланыс бөлімінен мәлім еткендей, 21 қазан­да тексеру жұмыстарының аралық қоры­тындысы шығарылған. Соған сәйкес техно­логиялық қондырғылардың бірінші кезегі іске қосылды.

«Қазір зауыттың тәуліктік мұнай өңдеу көлемі – 9 500 тонна. Мұнай өнімдері мынадай көлемде шығырыла бастады. Автобензин – тәулігіне 1 200 тонна, дизель отыны – тәулігіне 1 500 тонна. Зауыттың тех­нологиялық қондырғыларында алдын ала жоспарланған тексеру жұмыс­та­рының негізгі бөлігі аяқталды. Энерге­тика министрлігі бекіткен кестеге сәй­кес жабдықтарды кезең-кезеңімен техно­ло­гиялық режімге шығару жоспарланып отыр», деп хабарлады қоғаммен байланыс бөлімі.

Жоспарлы тексеру басталғаннан бері бірнеше бағытта жұмыс атқарылған. Бұл – жабдықтарды тазалау, пештер мен реакторларды қаптау, тозған жабдықтар мен катализаторларды ауыстыру, колонналық жабдықтардың ішкі құрылғыларын модификациялау. Қазір қысыммен жұмыс істейтін түтікшелерді тексеру жалғасып жатыр.

«Зауытта экологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес қоршаған ортаға шығарылатын эмиссияларды анықтай­тын автоматтандырылған жүйесін орнату қолға алынды. Жоспарлы тексеру кезінде технологиялық пештердің мұржаларына автоматтандырылған ба­қы­лау жүйесін монтаждауға қажетті бар­лық жұмыс орындалды», деп нақты­лады қоғаммен байланыс бөлімінен.

Ал 29 қазанда каталитикалық крекинг қондырғысы іске қосылып, тұрақты жұмыс режіміне көшірілген. Бұл қондырғы кестедегі мерзімінен 2 күн бұрын іске қосылып отыр.

«Атырау мұнай өңдеу зауытының қондырғыларындағы жоспарлы тексеру жұ­мыстарына мамандандырылған кәсіп­орындар тартылды. Олардың жұмысына зауыттың профильді қызметтері жіті бақы­лау жасады. Соның нәтижесінде 29 қа­занда каталитикалық крекинг қондырғысы тұрақты жұмыс режіміне шығарылды. Бұл сұйытылған мұнай газын өндіруді қайта бастауға, дизель отыны өндірісін ұл­ғайтуға мүмкіндік берді», деп мәлім етті кә­сіпорынның қоғаммен байланыс бөлі­мінен.

Қазір зауыттағы өзге технологиялық қон­дырғыларда жоспарлы тексеру жұмыс­тарының негізгі бөлігі мәресіне жетті. Енді жаб­дықтарды кезең-кезеңімен техноло­гия­лық режімге шығару жоспарланып отыр. Зауыт тұрақты жұмыс режіміне қа­ра­ша айының алғашқы онкүндігінде шығады.

Энергетика министрлігінің мәліметіне сүйен­сек, қазан айында Атырау облы­сы­ның тұтынушылары үшін 5 263 тонна сұйы­тылған газ бөлу бекітілген. Қажет­тілік 6 200 тонна болатын. Газ көле­мінің төмендеуі Атырау мұнай өң­деу зауытындағы жоспарлы тексеру жұмыс­тарымен байланысты болған.

Қазір Атырау облысында сұйытылған газ сататын 32 кәсіпорын бар. Газ құю стансасының жалпы саны – 103. Өңірде ай сайынғы қажеттілігі шамамен 9 мың тоннаны құрайды. Алайда іс жүзінде бөлінетін көлем, жоғарыда айтылғандай, 5 мың тоннадан әрең асады.

Тағы бір мәселені айтқан орынды болар. Бұрын мұнай өнімдерін бөлуге қатысты көлем әр ай сайын бекітілетін еді. Ал қазір тоқсанына бір рет есептеледі. Осындай есептеудің нәтижесінде сәуірде Атырау облысына 4 800 тонна сұйытылған газ бөлінген. Ал мамырда – 5 894, маусым­дағы көрсеткіш 5 122 тоннаны құрады.

Энергетика министрі Алмасадам Сәт­қалиев атыраулықтармен кездесуде газ тапшылығының себебіне тоқталды. Оның пікірінше, басты себеп – жүргізушілердің көлігін газбен жүруге ауыстыруы.

«Бұл газды тұтыну көлемінің өсуіне әкеліп соғатыны анық. Осыған байланыс­ты Энергетика министрлігі көгілдір отын­ды нормативтен тыс жеткізу жө­нінде қосымша шаралар қабылдады. Біз Аты­рау мұнай өңдеу зауытынан 1 400 тон­наға жуық өнім жеткізіледі. Енді «Теңіз­шевройл» компаниясымен келіссөздер жүргізіліп жатыр», деген еді министр.

Алайда сұйытылған газды тұтыну­шылар, әсіресе автокөлік жүргізушілері газдың бағасының тұрақты болағанын қалайды. Қазір оларды «газ бағасы қым­баттамай ма?» деген сауал алаңдатып отыр.

«Сұйытылған газ – мұнай-газ химия­сы үшін бірегей шикізат. Полиэтилен, полипропилен, бутадиен өндіретін жаңа жобаларды іске асыру қолға алынды. Әрине, бағаның өсімін Ұлттық экономика министрлігі мен бәсекелестікті қорғау комитеті өз қорытындысын беретін инфля­цияның базалық деңгейімен үйлестіретін бола­мыз. Бағаны көтеру қажет екенін кө­ріп отырмыз. Бірақ бұл әлеуметтік тұрақ­тылықты қамтамасыз ету үшін шарықтап кетпей, біртіндеп жасалуы керек», деген пікірін айтты Алмасадам Сәтқалиев.

Министрдің дерегінше, елімізде сұйы­тылған газды тұтыну өсіп келеді. Бұл әлі өсе түсуі мүмкін. Бұл – нарықтың талабы, тұтынушының қалауы. Тұтыну көлемінің артуына байланысты ірі жобаларды іске асыру жоспарланған. Ең алдымен, бұл – ірі газ қондырғыларын құруға, салуға қатысты жобалар. Мұндай жобалар Түр­кістан мен Қызылорда облыстарында бар. Маңғыстау атом энергетика комбинаты мен Атырау жылу-электр орталығы қуаты ұлғайтылады. Атырау облысындағы газ-химия кешенінде қосымша қуаттарды іске қосу жоспарланып отыр.

«Осындай ірі нысандардың барлығы газдың қосымша көлемін қажет етеді. Бұл үшін Қазақстанда негізгі шаралар кешені жүзеге асырылып жатыр. «Қашаған» кен орнының газын өңдейтін зауыт құрылы­сы басталды. Оның қуаты – жылына 1 млрд текше метр газды өңдеу. Келесі кезеңде қуаты 2-ден 6 миллиард текше метр­ге дейінгі газ өңдеу зауытын салу жобасы бар. Қарашығанақ кен орнында инвестициялық жобаны іске асыратын әлеуетті қатысушыларды іріктеу жүргізіліп жатыр. Жоба көлемі – 4 миллиард текше метр газ өңдеу. Бұл жобалар ішкі тұтынуды да, Қытайға экспортталатын газ көлемінің тұрақтылығын сақтауға мүмкіндік береді», деді министр.

Дегенмен газ тапшылығы жоқ деуге болмайды. Оны кәсібін осы саламен байланыстырғандар біледі. Мәселен, Өміржан Досов екі жыл бұрын Жылыой ауданында газ құю стансасын ашқан. Бұл үшін «Аграрлық несие корпорациясы» АҚ арқылы несие алған. Бір жылдан кейін жабдықты сатып алу үшін қосымша несие рәсімдеген.

«Сұйытылған газ үнемі жетіспейді. Өткен жылдан бері шығынға ұшырап келемін. Өйткені газ өте аз бөлінеді. Мен 120-150 тоннаға сұраныс беремін. Бірақ нақтысында 30-40 тонна газ алып жүрмін. Бұл екі аптаға ғана жетеді. Содан соң стансаны уақытша жабуға тура келеді. Осындай үзіліске байланысты екі адам жұмыстан шығып кетті. Ай сайын бір миллион теңгеден астам несие төлеуім қажет. Еш пайда көріп отырған жоқпын», дейді кәсіпкер.