Шығыс өндіріс пен ауыл шаруашылығын қатар дамытады

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев белгілеген сая­си бағытты іске асыру аясында 2023 жылдың 10 айындағы Шы­ғыс Қазақстан облысының әлеу­меттік-экономикалық дамуы туралы баяндаған өңір бас­шы­сы көптің көңілінде жүр­ген бір­қатар сұраққа жауап бер­ді. Мәлі­меттерге қарағанда, бү­гін­­де облыс басшылығының әлеу­­­мет­тік-экономикалық мәсе­ле­лерді ше­шуге ден қойып отыр­ғаны анық байқалады.

«Жыл қорытындысы бойын­ша ШҚО-да жалпы өндіріс­тік өнім 3% өсіммен 4,4 трлн тең­гені құрайды. Өнеркәсіп өнді­рісінің қарқыны 9%-ға, ауыл шаруашылығы 5%-ға, негізгі капиталға инвестициялар 7%-ға артады. Жұмыссыздық деңгейі 4,6% деңгейінде қалады. Бүгінге дейін 30 мыңнан аса жұмыс орны құрылды. Орташа айлық жалақы 18% өсіммен 325 мың теңгеге жетті», деді Е.Көшербаев.

Атап айтатын жайт, облыс­тан ин­вес­ти­циялық жобалардың жалпы­ұлт­тық пулына 1,1 трлн теңгенің 42 жобасы еніпті. Биыл 77 млрд теңгенің 8 жобасы іске асырылып жатқан көрінеді. Сондай-ақ АӨК-те ауыл шаруашылығы өнімдерін тиімді өндіруге баса көңіл бөлініп, бұл халықты сапалы және қауіпсіз азық-түлікпен қамтамасыз етуге, сондай-ақ экспорт географиясын кеңейтуге мүмкіндік береді екен.

«Облыс майлы дақылдарды өңдеу көлемін 900 мың тоннаға дейін, өсімдік майларының экспортын 2 есеге арттырады. Өңірдің агроөнеркәсіптік ке­шенінде барлығы 236,4 млрд теңгенің 37 инвестициялық жобасын іске асыру жоспарланған. Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау тетігі құрылды және жолға қойылды. Осы жылдың басынан бері 1 240 жобаға 22 млрд теңгенің қолдауы көрсетілді. Бұған қоса облыстық бюджеттен шағын және орта бизнес субъектілерін мемлекеттік қолдау шараларына 9 млрд теңге бағытталды», деді ол.

Аймақтағы бастамашыл жас­тарға ерекше қол­дау көрсетіліп жатыр екен. Оның нақты мысалын жеңілдетілген мөлшерлеме бойынша 1 млрд теңгеге 200 несие берілгенінен көруге болады. Шығыс Қазақстан облысы экономикасының дамуында туризм маңызды рөл атқа­рады. «Туристік аймақтарды дамы­туға инвестиция сала отырып, біз ірі инвесторлардың ту­ризм индус­триясына деген қы­зы­ғу­шылығын арттыруға үміт­тене­міз», деп атап өтті Е.Кө­шербаев.

Өңірдің жоспарында ме­ди­­ци­налық туризмді дамыту тұр. Оңтүстік Корея мен Еу­ро­па ел­дерінің әлемдік орта­лық­­тарының мысалында онколо­гиялық және кардиология­лық аурулар бойынша Check-up орта­лығын құру болжаныпты. Оның басты ерекшелігі – пациенттерді тексеру ғана емес, сонымен қатар санаторий жағдайында оңалту болады.

«Осы идеялардың алғышар­ты іспетті жуық уақытта Катон­­­-қарағай ауданында қонақүй биз­несінің ірі халықаралық операторы – «TOR’RE» компаниясы эко-мейманхананың құрылысын бастайды. Алтай ауданының Бұқтырма су қойма­сындағы демалыс аймағын абаттандыру жұмыстары жалғасып жатыр», деді өңір басшысы.

Самар ауданы жағынан энер­ге­тикалық инфрақұрылымды кеңей­ту бойынша жобалар жос­пар­ланған. Облыстың табиғи әлеуетін пайдалана отырып, өңір­де бұқаралық спорт пен туризмді дамыту үшін шаңғы-роллер трассасын салу көзделіп отыр. Бұл салада атап айтарлығы, биыл  туризмге салынған инвестициялар 36% өсіммен кемінде 15 млрд теңгені құраған.

«Облыста 320 медициналық мекеме бар, оларда 8,3 мың адам жұмыс істейді. Оның ішін­де 2,2 мың дәрігер. Өңірде меди­циналық туризмді және жалпы денсаулық сақтауды дамыту бі­рін­ші кезектегі міндет болып та­былады. Ірі нысандардың құ­рылысын қаржыландыру (Өс­кемен қаласының гематология орталығы және Риддер қаласының аурухана кешені), сондай-ақ меди­циналық ұйымдардың кре­ди­торлық берешегін өтеу мәсе­лелері шешіліп жатыр» деп сөзін жал­ға­ды облыс әкімі.

Өңірде «Жайлы мектеп» ұлт­тық жобасы және оқушы орын­дарының тапшылығы бойынша жаңадан 15 мектеп салу жоспарланыпты. Көптілділік бойынша бірегей жобалар («Қонақжай отбасы») жүзеге асырылып жатса, Мектепке дейінгі білім берудің қолжетімділігін қамтамасыз ету мәселесі толығымен шешілген.

«Әлеуметтік осал отбасылардан шыққан 5 мың балдырған балабақшаларға тегін барады. Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 1-4-сынып оқушыларының барлығы тегін тамақпен қамтамасыз етілген», деді Е.Көшербаев.

Облыста жылдық бюджеті 5,8 млрд теңгені құрайтын 360 мәдениет мекемесі жұмыс істей­ді екен. Оларда Халық қол­өнерін дамыту, «Музей түні», «Туған жер – алтын бесігім» атты мәдени іс-шаралар қолға алын­ған. Бұлармен бірге қалалар мен аудандардың мәдени күндері сияқты дәстүрлі іс-шараларды өткізу үлкен қолдауға ие.

«Шығармашылық экономи­ка­ның негізі. Біз құрған шығар­машылық орта адамдар үшін даму мен пікір алмасу алаңы бо­ла­ды. Онда олар өздерінің бас­тапқы идеяларын жүзеге асыра алады. Мысалы, облыста киностудия ашуды жоспарлап отырмыз. Ол киностудияда кез келген режиссер өз жоспарларын жүзеге асыра алуына жағдай жасаймыз. Әсіресе өңірде табиғи түсірілім үшін ландшафттың барлық түрлері бар», деді ол.

Халықтың өмір сүру сапа­сы­ның негізгі көрсеткіште­рінің бірі – халықты ауыз сумен қам­тамасыз ету. Облыстағы 356 ауылдың 334-і ауыз сумен қамтылған. Жалпы, облыс бо­йынша халықтың орта­лықтан­дырылған таза ауыз сумен қамта­масыз етілуі бүгінде 98,9%-ға жетіпті. 2025 жылы аймақтың барлық ауылы сумен толық қам­та­масыз етіледі екен.

«Алдағы жылдан бастап өңір­дің ең ірі су қоймалары – Үй­де­не мен Қандысуда қайта жаңар­ту жұмыстары басталады. Сондай-ақ Зайсан ауданындағы Кен­дірлік өзенінде де су қоймасын салу жос­парда тұр», деді облыс әкімі.

Тұрақты энергетикалық жүйе әлеуметтік, экономикалық және экологиялық құрылымның тұ­рақ­тылығын қамтамасыз етеді. Облыстың жылумен қамту жүйесі 3 ірі жылу-электр орталығы және 32 шағын қазандықтардан тұратыны мәлім.

«Ел Үкіметі қолдауының ар­қасында өте қысқа мерзімде Рид­дер ЖЭО-дағы 6 қазандық агре­гаты жөнделіп, жылыту мау­сымы уақтылы басталды. Соны­мен қатар «Казцинк» кәсіпорнын энергиямен жабдықтау қалпына келтірілді. 12 қазанда Риддер ЖЭО қалалық коммуналдық меншікке қабылданды», деді Е.Көшербаев.

Бұйыртса, 2024 жыл өңіріміз­де «Жол жылы» деп жариялан­ды. Іс-шараларды өткізу тұжы­рымдамасы әзірленіп, 7-ден 15 млрд-қа дейін 2 есе өсіммен бюджеті бекітілді. 600 шақырым жолдар мен көшелер ретке кел­тіріледі. Тұрғындар үшін интернет желісінің қолжетімділігі бұрынғыдан әлдеқайда артыпты. Облыс халқының 95%-ы мобильді ин­тернетпен қамтама­сыз етіл­ген. Қалған 5%-ы шағын елді мекендерде тұрады және бекі­тілген Жол картасына сәйкес кезең-кезеңімен интернетпен байланыстырылады.

«Бұған қоса облыс басқа­руын­­дағы 16 бизнес-үдерістің реин­жинирингі бойынша жұ­мыс­­тар басталды. Жаңа жылдан бастап ШҚО-да шекара маңын­дағы екі аудан – Марқакөл және Катонқарағай аудандары қал­­пы­на келтірілетіні белгілі. Ал Алтай және Глубокое аудандарында қанатқақты режімде әкімдердің тікелей сайлауы өтті. Бұл шаралар – өңірде іс­ке асып жатқан «Халық үніне құ­лақ асатын мемлекет» тұжы­рым­дамасының нәтижесі. Осылайша, ел Президентінің саяси және эко­номикалық реформалар бойынша міндеттерін орындауға облыста барлық күш-жігер жұмсалады», деді қадау-қадау бір­қатар жетістікті атап айтқан облыс әкімі.

Өңір басшысы шекара маңын­дағы аумақтарға ерекше назар ауда­рылып отырғанына тоқталды.

«Өңірдегі мемлекеттік шека­ра­ның жалпы ұзындығы – 1 451 км, оның ішін­де Ресей­мен – 773 км, Қытаймен – 678 км. Шекара маңындағы 6 ау­данда облыс халқының 26%-ы немесе 192 мың адам тұрады. Сон­дықтан Түркістан­дағы Ұлт­тық құрылтай отыры­сында ел Пре­зиденті Катон­қарағай және Марқакөл аудандарын қалпына келтіруді тапсырды. Қазір сол тапсырма бойынша жұмыс істеп жатырмыз», деді Е.Көшербаев.