«Amanat» партиялық бақылау комитетінің отырысында алдағы жазғы-күзгі өрт қаупі кезеңіне байланысты орман және табиғатты қорғау мекемелерінің кадр тапшылығы, техниканың тозуы, ұшқышсыз ұшатын аппараттар сатып алу және орман шаруашылығы қызметкерлерінің жалақысын арттыру сынды өзекті мәселелері талқыланды.
Экология және табиғи ресурстар министрі Ерлан Нысанбаевтың айтуынша, өткен жылы табиғатты қорғау мекемелерінің материалдық-техникалық базасын жаңарту үшін 25 өрт сөндіру машинасы, 51 шағын орман патрульдік кешені, 154 трактор, 73 патрульдік машина, сондай-ақ 655 басқа да жабдықтар сатып алынған.
«Орман және табиғатты қорғау мекемелерінде техникалық жарақтандырудың жеткіліксіздігін атап өту қажет. Орман өртін сөндіру стансасының саны стандарт бойынша 729 болуға тиіс. Бізде бары – 254, олардың басым бөлігі өткен ғасырдың 60-70-жылдарында салынған. Орман өртін сөндіру стансаларында 1145 техника бар, оның 510-ы ғана жұмыс істеуге жарамды, жартысынан астамы ақаулы. Сонымен қатар ұшқышсыз ұшу аппараттарының жетіспеушілігі (154 орман және табиғатты қорғау мекемелеріне барлығы 99 дана берілген) ормандарды толығымен аэровизуалды тексеруге мүмкіндік бермейді. Мысалы, «Семей орманы» табиғи резерватында бірде-бір ҰҰА жоқ», деді министр.
Орман шаруашылықтарының балансында өрттерді сөндіру үшін 275 өрт сөндіру машинасы қарастырылған, бұл қолданыстағы норманың шамамен 111%-ын құрайды. Алайда машиналардың 198-і немесе 72%-ның тозығы жеткен және есептен шығарылуға тиіс. Жабдықтау мәселесі де өзекті.
Өз кезегінде «Amanat» партиясының хатшысы Ержан Жылқыбаев Жоғары аудиторлық палата жүргізген Төтенше жағдайлар министрлігінің аудит қорытындыларына назар аударды. Алматы, Батыс Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарының жекелеген елді мекендеріндегі өрт сөндіру бекеттерінің өртті сөндіруге қатыспаған жағдайлары тіркелді.
«Оған себеп машиналардың істен шығуы және жанармайдың болмауы. Қазіргі уақытта ел көлемінде ТЖМ қарамағында барлығы 432 өрт сөндіру депосы бар, оның ішінде 172-сі (39%) күрделі жөндеуді қажет етеді, 28-де (6%) ғимараттар апатты жағдайда. Елімізде қосымша 121 өрт сөндіру депосын салу қажет. Өз кезегінде өрт сөндіру қызметтері техникалық жабдықтауды тек жекелеген позициялар бойынша жүзеге асырады, сондай-ақ пайдалану мерзімі өткен және пайдалануға жарамсыз материалдық заттар ескеріледі. Осылайша, өрт сөндіру қызметтерін жабдықтаудың декларацияланатын деңгейі олардың шынайы жағдайын көрсетпейді», деді Е.Жазықбаев.
Жабдықтау мәселесінің олқылығынан бөлек, орман шаруашылықтары жалақының төмендігіне байланысты кадр тапшылығын қатты сезініп отыр. Осы мәселені көтерген қоғам қайраткері Ермек Әбілғазиев: «Катонқарағай ұлттық паркі қызметкерлерінің жалақысы төмен, себебі жүргізушілер, тракторшылар, тазалаушылар азаматтық қызметшілер санатына жатпайды. Ауылдық жерлерде жұмыс істегені үшін 25% үстемеақы алуға құқылы емес, медициналық жәрдемақы да жоқ. Орта есеппен 80 мың теңге қолға түседі, бұл кадрлардың тұрақтамауына бірден-бір себеп. Әсіресе орман аралайтын инспекторлар мен орман шеберлері жоқтың қасы», деді.
Партиялық бақылау комитетінің жұмыс тобы «Семей орманы» және «Ертіс орманы» резерваттарымен бірге Катонқарағай ұлттық паркіне жұмыс бабымен барған еді. Мұнда да сол мәселелер алдан шықты – жалақы төмен, мамандар тапшы, инфрақұрылым өз деңгейінде дамымай отыр.
«Жоғары оқу орындарын бітірген жас мамандар шалғайдағы орман шаруашылықтарына жұмысқа орналасуға ынталы емес, өйткені оларға баспана мен жайлы өмір сүру жағдайларын ұсынуға мүмкіндік жоқ. Жергілікті кадрларды ұстап қалу үшін салада жұмыс істейтін жергілікті жас мамандарға және жалпы жастарға аудан әкімдіктерінен ауданда сұранысқа ие мамандықтарға білім беру гранттарын бөлу, біліктілікті арттыру курстарын ұйымдастыру, тұрғын үй, жұмыс орындарын беру тәжірибесін кеңейту қажет», деді партиялық бақылау комитетінің төрағасы Павел Казанцев.
Комитет мүшелері орталық және жергілікті атқарушы органдардың атына бірқатар ұсыным қабылдады, оның ішінде: орман шаруашылықтарындағы өрт ошақтарын ерте анықтау жүйелерін пайдалануды кеңейту, еңбекақы төлеу үлгісін ауыстыру, орман шаруашылықтары үшін қызметкерлеріне тұрғын үй сатып алуға рұқсат беру, мониторингке партиялық бақылау бекеттерін тарту және басқалар. Сонымен қатар комитет төрағасы орман өрттері туындаған жағдайда республикалық штабты уақтылы құрудың маңыздылығына ерекше назар аударды.
«Республикалық деңгейде штаб қазірдің өзінде болуы, ол қажет болған жағдайда 1-2 сағаттың ішінде команданы жұмылдыруға тиіс. Себебі стандартты режімдегі ведомствоаралық өзара іс-қимыл әрдайым көлденең сұрақтар туғызады. Су тасқыны болған кезде Президент дұрыс шешім қабылдады, төтенше өкілеттіктері бар штаб құрылды. Осылайша, қазір де өртке қарсы жұмыстар бойынша төтенше штаб құру керек. Мемлекет басшысының нұсқауын күтіп отырудың қажеті жоқ», деп түйіндеді П.Казанцев.