Петропавл қаласында КСРО Әскери-өнеркәсіп кешенінің бес бірдей ірі зауыты болғанын бұрын да жазған едік. Бәрі де Екінші дүниежүзілік соғыс жылдарында Ресей қалаларынан көшіріліп әкелінген. Соғыс аяқталған соң оларды қайта бұзып, көшіріп әкету одақтың саяси бағытына да, экономикалық мүддесіне де кереғар болып, елімізде қалдырды. Зауыттар теріскейді басқа халықтармен толтыруға қызмет еткенімен, облыстың экономикасын өрістетуге жол ашты.
Осы бес зауыттың ішінде өнімдерін халық күнбе-күн көрген жалғыз өндіріс орны – С.Киров атындағы машина жасау зауыты. Өйткені кәсіпорын әскери өнімдермен қатар жастар ұстауға лайықты магнитофондар да шығаратын.
1941 жылғы қарашада Ресейдің Иванов облысындағы Александров қаласынан осы зауыт мамандарымен және жабдықтарымен бірге Петропавлға көшірілген. Бұрын да бірнеше зауытты адамдарымен бірге қабылдап, мұрнынан шаншылып жүрген қала басшылары жергілікті тұрғындарды тағы да қоныстарынан қыса түсіп, зауыттың мыңға жуық жұмысшысы мен маманына әрең орын тауып береді.
Қырық екінің сақылдаған сары аязында, күніне 16-18 сағат жұмыс істеген зауыт жұмысшылары ақпан айында ашық аспан астында алғашқы өнімдерін бере бастайды. Бұлар армияға аса қажетті радиоқабылдағыштар мен радиопеленгаторлар еді. Әсіресе радиопеленгаторлар радиотолқындардың (RDF) шығып жатқан көзін анықтауға өте пайдалы. Антеннасы сорайған радиопеленгатор арқылы жаудың тұрағы ғана емес, сөздері де анықталатын. Кейін олар құтқару-іздеу операцияларында, радиобарлауда тұрақты қолданыла бастады.
Соғыстан кейінгі жаймашуақ жылдарда жастар оның «Романтик» магнитофонымен жаппай «дос» болды. Ауыл клубтарында, даладағы қостарда, табиғат аясындағы демалыстарда ән тыңдау, би билеу осы магнитофон көмегімен атқарылатын. Сол жылдарда қолына «Романтик» ұстап жүретін жігіттер серілердің серісіндей көрініп, бойжеткендер ондайларға көңіл аудармай қалмайтын.
Ал сол магнитофондар бүкіл одақ бойынша тек екі қаланың зауытында шығарылды. Бірі Горький (қазіргі Нижний Новгород) болса, екіншісі Петропавлдың С.Киров атындағы зауыты еді. Осының өзі Қазақстан зауытының даңқын аспанға шығарды. «Романтик» алу үшін Петропавлдың радио-техникалық дүкендеріне одақтың түкпір-түкпірінен жастар ағылып жатушы еді.
Қазір зауыт «С.Киров атындағы зауыт» АҚ деп аталып, «Қазақстан инжинирингтің» бір филиалы ретінде жұмыс істеп жатыр. Өнімдерінің спектрі әртүрлі. КЛУБ және РВС радиостанциясынан бастап БУШК-2М штангалық мұнай айдауды басқару блогіне дейін шығарады. Қазір мұнда заманауи технологияның құлағында ойнайтын білікті мамандар жұмыс істейді. Қызметкер саны мыңға жуықтайды. Өнімдерге сырттың қызығушылығы да орасан. Мәселен, ZIK деп аталатын компьютердің қуаты мен сапасы әлемдік брендтерден бір мысқал кем емес. 2016 жылдан бері заманауи басу платын да шығаруға кірісті. Қазір зауыт – 4-ші және 5-ші дәлдіктегі басу платын игерген елдегі жалғыз кәсіпорын.
Сонымен қатар, зауыт стационарлық және жылжитын нысандардың «Конвой-П» атты күзет жүйесінің дабылын өз күштерімен ойлап шығарған. Егер күзетілетін нысанға сырттан қол сұғылса автоматты кешен жұмысқа кіріседі. Оны теміржолдың жылжымалы құрамдарына да қоюға болады.
Мұнай-газ секторының жұмысына арналған УЗД-7НК бағдарламалық-аппараттық кешені атты өнім мұнай кен орындарында тербелетін станоктарды электр тоғының қатты қысымдарын бақылау арқылы қорғауға арналған. Ол БУШК-2 басқару блогі базасында жақсы жұмыс істеп, тұтынушылар көңілінен шықты.
Бұлардан бөлек, резино-техникалық өнімдер, жеңіл металл конструкциялық бұйымдар, өндірістік мақсаттағы теле-радио аппаратуралар, электрондық приборларды нарыққа ұсынып отыр. Жыл сайын мемлекет бюджетіне 1 млрд теңгеге жуық салықтық түсім түсіреді.
Солтүстік Қазақстан облысы