Басты мақсат – бәсекеге қабілетті өнеркәсіп құру

Қазір бәсекеге қабілетті, өнім­ділігі жоғары және экспорт­қа бағытталған өңдеу өнеркәсібін құру арқылы елдің экономикалық әлеуетін арттыру қағида­сы­мен өнер­кәсіптік саясат іске асырылып жатыр. Бүгінде өнеркәсіп құры­лы­мында өңдеуші сектордың үлесі 47,4%-ды құрады. Соңғы жылдары өңдеу өнер­кә­сібінде өндірістің оң динамикасы бай­қалады. Осылайша, 2023 жылдың қоры­тындысы бойынша өндіріс көлемі 4%-ға өсіп, 22 трлн теңгеге жеткен. Бұл туралы Өнеркәсіп және құрылыс вице-министрі Олжас Сапарбеков айтты. Ал осы жылдың 9 айында өндіріс өсімі 4,8%-ды құраған.

Өндірістің өсуіне нақты тоқталсақ, жиһаз өнеркәсібі – 17,9%-ға, химия өнеркәсібі – 9,5%-ға, металлургия – 8,3%-ға, машина жасау 4,2%-ға артқан. Жоспар жыл соңына дейін 5,1%-ға өсуді қам­тамасыз етеді. Сондай-ақ елімізде жүк және жолаушы тепловоздары мен электровоздар, рефрижераторлық және жолаушы вагондары, рельстер мен басқа да теміржол құралдарын шығару көлемі артқан.

«Теміржол машиналарын жасау өнді­рісінде жүк вагондарының өндірісі 6 есе ұлғайды. 2024 жылға арналған жос­пар – 4 мың жүк вагонын жасау. Оған қоса, отандық өнеркәсіп өнімдерін экспорттаймыз. Оның қатарында жүк пен жолаушы тепловоздары, электровоздар, рефрижераторлық және жолаушы вагондары, рельстер мен басқа да теміржол құралдары бар. Мысалы, теміржол рельстері 50%-ға, 180 мың тоннаға артық өндірілді. Енді рельстермен «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясының қажетін өтейміз. Қалған көлемін Өзбекстан, Грузия, Әзірбайжан, Италия мен Ұлыбританияға экспорттаймыз», деді О.Сапарбеков.

Биыл жыл соңына дейін сомасы 13 трлн теңгені құрайтын 180 жобаны іске қосу жоспарланған. Ол жаңа жұмыс орындарын ашуға, экономикалық өсуге серпін береді. Жылдың 8 айында елімізге тауарлар импорты 62%-ға қысқарды. Бұл – импортты алмас­тыру мен жергілікті өндірушілерді қолдау саясатының нәтижесі. Сонымен қатар отандық кәсіпорындар сомасы 133,5 млрд теңге құрайтын 285 офтейк-келісім­шартқа қол қойды. Ұзақмерзімді келісімдер отандық компаниялардың ішкі және халықаралық нарықтардағы позициясын нығайтады.

Елдегі негізгі капиталына салынған инвестициялар осы жылдың 9 айында 11 трлн теңгеге жетті. Инвестицияның ұлғаюы инфрақұрылым мен өндірістің дамуына ықпал етеді. Отандық тауарларды сатып алу көлемі 9 айда 83 млрд теңгеге ұлғайған. Бұл отандық өндірушіні қолдау мен импортқа тәуелділікті төмен­детуге бағытталған қадам. Тау-кен метал­лургиялық компаниялары сомасы 1 088 млрд теңге құрайтын 246 ұзақмерзімді келісімшарт жасасты. Ол өндіріс пен экспортты арттыруға көмектеседі. Елде 56 инвестициялық жобаны іске асырудың арқасында 38 мыңға жуық жұмыс орны құрылды. Мұндай жоба өңірлерде экономикалық белсенділікті арттырады.

Еліміздің өңдеу өнімінің экспорты осы жылдың 8 айында 178 млрд доллар­ды құрады. Экспорттың өсуі еліміз­дің әлемдік нарықтағы позициясын ны­ғайтады. Республикада шетелдік ин­вес­тицияларды тартатын 14 арнайы эко­номикалық аймақ жұмыс істейді. Бұл аймақтар ұлттық экономика үшін ма­ңызды драйверге айналды. Бүгінге дейін отандық өнімді сатып алу 22 есе артып, 224 млрд теңгеге жетті. Бұл ел ішіндегі отандық өнімге сұраныстың өсуін растай­ды.

Арнайы экономикалық аймақтар ая­сында 277 мыңнан астам жұмыс орны ашылды. Мұндай аймақтар өнер­кәсіптік даму стратегиясының негізгі элементтеріне айналады. Нақты көрсетер болсақ, индустриялық аймақтар 12 трлн теңге инвестиция тартты. Бұл жаңа өндіріс орындарының дамуы мен көптеген жұмыс орындарының құрылуын қамтамасыз етті. Отандық өндірушілермен 703,5 млрд теңге сомаға 592 ұзақмерзімді келісімшарт жасалды. Бұл келісімшарттар жергілікті кәсіпкерлерге тұрақты нарықтар ұсынады. Отандық қағаз бен кеңсе өнімдерін өндірушілер бүгінде жеткізу көлемін ұлғайтты. Бұл импортты азайтып, жер­гілікті өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арт­ты­руға септігін тигізді. Елдегі металлургия саласының кәсіпорындары шикізат сатып алуға жеңілдіктер алды. Мұндай шара саланың дамуын қолдайды және өндіріс шығындарын азайтады.

Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауында берілген тапсырмаларын орындау аясында Үкімет экономиканы әртараптандыру, отандық өндірісті ынталандыру және офтейк-келісімшарттар жүйесін толық іске қосу бойынша бірқатар жүйелі шара қабыл­дады. Нәтижесінде, бәсекеге қабі­летті, өнімділігі жоғары және экс­портқа бағыт­талған мықты өңдеу өнеркәсібін құру бас­ты мақсатқа айналды.