«Мәскеу көз жасына сенбейді» фильмінде айтылған «Болашақ телевидениенікі» деген сөз бүгінде әрі мәтелге, әрі шындыққа айналғанын көріп отырмыз. Олай болса, «Қазмедиа орталығы» жұмысының жай-жапсары туралы оның бас директоры Мирболат Аюповпен әңгімелескен едік.
– Құрметті Мирболат Хайратұлы, астаналық Медиаорталықтың құрылғанына өткен жылдың соңында 3 жыл толды. Осы оқиғамен өзіңізді құттықтай отырып, осы кезеңде қандай жұмыстар атқарылғанын өз аузыңыздан білгіміз келеді?
– Еске түсірсек, мемлекетіміз «Қазмедиа орталығын» 2012 жылы құрған кезде, мұның өзі бір қуатты серпін болып еді. Қазақстанда алғаш рет барлық ұлттық бұқаралық ақпарат құралдары үшін ұжымдық тұрғыда пайдаланатын біртұтас технологиялық, инженерлік алаң дүниеге келді. Жай көрерменге түсінікті болу үшін осыған із ашқан жайларды айта кетейін. Қалыптасқан дәстүр бойынша барлық телеарналар дербес жұмыс істеді, олардың әрқайсысы өздерінің өндірістік базасын қолдап, дамытып отырды, елеулі техникалық қызметкерлер штатын ұстады. Хабарларды жасайтын және эфирге шығатын құрал-жабдықтарды да жасақтап алған-ды. Осының бәрі әрбір телеарна үшін айтарлықтай қаржы бөлінуін талап етті. Сондықтан, технологиялық жауапкершілікті бір сервистік оператор ғана өзіне жүктейтін ұлттық телерадио кешенін құру идеясы әбден пісіп-жетілген еді. Әрі ол синергетикалық тиімділік алу орайында да өзін ақтап тұр. Біздің жағдайда бұл дегеніңіз – «Қазмедиа орталығы». Арналар өздеріне тән қызмет – контент жасаумен айналысады. Ал қалған барлық, баршаға ортақ техникалық және технологиялық істермен бәрінің қамын ойлай отырып, біз шұғылданамыз. Телеарналар ендігі жерде технологиялық машақаттар үшін қам жемейді. ҚМО көрсетілетін қызмет ретінде, тиісті сапалық дәрежеде студияны, құрал-жабдықтарды, қызметкерлерді және эфирге дабыл беруге дейінгінің барлығын бір өзі қамтамасыз етуі тиіс.
Сөйтіп, біздің бірінші кезектегі міндетіміз – «Хабар» Агенттігі» АҚ («Хабар», «24 KZ», «KazakhTV» арналары), «Қазақстан» РТРК («Қазақстан», «Балапан», «KazSport» арналары, «Қазақ радиосы», «Шалқар» және «Астана» радиолары), «Еуразия» Бірінші Арнасы, «МИР» ТРК сияқты өз әріптестерімізді техникалық тұрғыдан үздіксіз әрі сапалы жабдықталуын қамтамасыз ету болды. Сондай-ақ, мемлекеттің ақпараттық саясатын жүргізуде жетекші рөл атқаратын Орталық коммуникациялар қызметінің жұмысын техникалық қамтамасыз ету де біздің қызметіміздің аса маңызды әрі басым бағыты болып табылады.
Қазір біз технологиялық кешенді жаңғырту үдерісін бастау қажеттігі туындаған кезеңде тұрмыз. Қазмедиа құрылған кезде техниканың жаңашыл талабына сай келген-ді. Бірақ бұл сала шапшаң даму үстінде. Біз әрқашан уақыттан қалыспауымыз, технологиялық кенжелеуге жол бермеуіміз керек. Бұл, әсіресе, қаржы тұрғысынан алғанда өте-мөте күрделі мәселе. Ал енді әрбір арна осымен жеке-жеке айналысатын жағдайды көзге елестетіп көріңізші.
– Сіз «Қазмедиа орталығына» жарты жыл бұрын келдіңіз, ең алдымен қандай міндеттерді шешуді жөн санадыңыз?
– Кез келген компаниядағы сияқты, ҚМО-ның да өзіндік проблемалары бар. Сайып келгенде, солардың бәрі жұмысымыздың сапасына әсерін тигізеді. Біз үшін сапалы өндіріс және дабыл беру мәселелері жұмысымыздағы негізгі басымдықтар болып табылады. Біраз қиыншылықтарды еңсердік, қалғаны қаражат бөлу қажеттігіне байланысты шешімін табу сатыларында тұр. Бір жақсысы, бұлардың бәрі шешілетін жайлар, тек уақыт қажет. Бүгінге дейін шешімін тауып үлгерген маңызды мәселелердің ішінде «Қазтелерадиоға» телевизиялық дабыл беру үшін байланыстың оптикалық арналарының 100 пайыз резервке алынуын қамтамасыз етілуін атап айтар едім. Мұның өзі толық сенімділікке қол жеткізіп, бізді хабар таратудағы ықтимал кідірістерден сақтандырады.
Жалпы, ҚМО стратегиялық маңыздағы нысан ретінде қауіпсіздік мәселелеріне баса көңіл бөлуді талап етеді. Біз әріптестермен және мемлекеттік күзет қызметімен бірлесе отырып әртүрлі санаттағы күтпеген ахуалдар үшін нысанның кешенді қауіпсіздігінің тұжырымдамасын әзірледік, регламенттерді белгіледік, жүйелі түрде төтенше жағдайлар оқу-жаттығулары өткізіледі. Қауіпсіздік ұғымы бүгінде едәуір кеңейген: айталық, өрттен бастап ақпараттыққа дейін. Бұл мәселелерге де біз басымды түрде мән береміз.
Компанияны корпоративті басқару жүйесін жетілдіру жөнінде жұмыстар жүргізілуде, үдерістік тұрғыдан қарау енгізіліп жатыр, электронды құжат айналымы іске қосылды. Алдағы мамырда ISO – 9001 талаптарына сай сапа менеджменті жүйесінің сертификациясын алу жоспарланды. Біз ағымдағы қаржы-шаруашылық қызметімізге талдау жасап, өз шығыстарымызды барынша оңтайландырдық, кірістерімізді ықтияттай түстік, бір сөзбен айтқанда, дағдарысқа қарсы шаралар кешенін атқардық. Соның нәтижесінде күтіліп отырған үлкен шығынның орнына осы жылдарда алғаш рет ағымдағы шығынсыз деңгейге шықпақшымыз. Тіпті, аздаған табысымыз да жоқ емес. Компанияның топ-менеджменті үшін бұл осыншалық қысқа уақыт аралығындағы елеулі жетістік саналса керек.
– Қазмедиа 2016 жылға және одан кейінгі кезеңге дамудың қандай нақты қадамдарын әзірледі?
– 2016 жылы біз телерадиокешен жұмысының идеологиясын толықтай қайта құрып, Қазмедиаорталықтың зор мүмкіндіктерін ашатынымызға сенімдіміз. Қазір бұл әлеует, тіпті, жартылай да пайдаланылып отырған жоқ. Сондықтан, биыл өзіміз жайлы бар дауыспен мәлімдеуге құлшынулымыз. Жас компания болсақ та, қалыптасып, одан әрі кемелденудің уақыты жетті. Біз өндірісі жолға қойылған және жоғары кәсіби һәм білікті қызметкерлері жеткілікті заманауи корпорацияға айналуға дайынбыз. Алдымызда неғұрлым сапалы медиалық және технологиялық қызмет көрсетудің, қаржылық көрсеткіштерді жақсартудың биік міндеттері тұр. Ал өзімізге коммерциялық табыс әкелетін салалық медиалық құрамдасқа келер болсақ, бұл орайда, біздің жоспарымыз тартымды орталыққа – медиасаланың қамшыгеріне, былайша айтқанда, «Шығармашылық үйіне» айналу болмақ. Сөйткен жағдайда продюсерлік орталықтар, шығармашылық бірлестіктер, журналистер, медиаменеджерлер, қысқасы, біздің саланың сүт бетіне шығар қаймағы түгел бір шаңырақ астында тұрып, өз туындыларын дүниеге әкелетін болады. Бұл міндетті біздің алдымызға акционерлеріміз: Президент Әкімшілігі, Үкімет Инвестициялар және даму министрлігінің Байланыс, ақпарат және ақпараттандыру комитеті арқылы қойып, сонымен қатар, мемлекет тарапынан әркез қолдау жасауда.
– Әріптестерден Қазмедиа-
ның заманауи технологияларына үйрену оңай еместігі туралы естіп едік. Онда хабар таратудың тұтас үдерісі бар ғой. Білуімізше, бүкіл осы ақпаратты көрерменге техникалық қызметкерлер жеткізеді. Медиаорталықта тәжірибелі техникалық қызметкерлер негізгі ұйытқы саналады. Оларға қойылатын талаптар мен жүктелетін міндеттер жайында айтыңызшы?
– Технологиялық үдерістің буындары көп: тележурналистік кешен, қаражаттандыру, құрастыру, материалдар жасау және оны эфирге шығару (тікелей немесе жазба түрінде) – осының бәрін Қазмедиаорталық іске асырады. Біз барлық арналардан Қазтелерадиоға дейін қалыптасқан дабыл береміз, ол кабельді және басқа операторлар арқылы оны түпкі тұтынушыға – кәдімгі көрерменге жеткізеді. Бұл арналардың ырғалып-жырғалмауына және техникалық қызметкерлердің штатын далитпауға мүмкіндік береді. Өзіңіз ойлап көріңізші, бұл жағдай қаншама шығыстарды оңтайландырады, сайып келгенде, тек шығармашылыққа көңіл бөлуге ұмтылдырады. Айталық, Ресейдің Бірінші арнасында техникалық персоналдың небәрі 4 қызметкері бар. Сондай толағайға төрт-ақ қызметкер! Қалған барлығы үшін Останкинода жұмыс істейтін интеграторлар жауап береді. Шын мәнінде, біз – қазақстандық Останкиномыз. Бізде техникалық жұмыспен шұғылданатындар: операторлар, инженерлер, жарық түсірушілер, студияшылар және басқалар 400 адамнан асады. Айтқандай, қазір біз ресейліктермен белсенді ынтымақтастықты жолға қойдық, тәжірибе алмасудамыз. «Останкиномен» арада тиісті келісімге қол қойылды. Соның аясында бізге олардың делегациясы келіп, жұмысты қалай тиімді құру жөнінде талдамалар жасап, ұсыныстар береді. Ал біз өз кезегімізде тәжірибе алмасып, біліктілік арттыру үшін мамандарымызды Останкиноға жібереміз. Біздің қызметкерлеріміз жүйелі түрде шетелде тәлім алып, біліктіліктерін көтереді. Бұл біз үшін өте қажет. Жоғарыда айтқанымдай, біздің сала тез дамып, тез өзгеруде. Сол үшін де үнемі оқуға, тынбай ізденуге тура келеді.
– Республикада 2970-тен астам тіркелген БАҚ жұмыс істейді, соның 200-ден астамы электронды. Солардың басым көпшілігі елордада, Алматыда және облыс орталықтарында. Медиаорталықтан елдің ұлттық теле-радио холдингтері хабар тарататынын атап өту керек. Бұл орайда, алда басқа арналарды немесе радиостансаларды тарту жоспарда бар ма?
– Ұлттық арналар – біздің негізгі әріптестеріміз. Барлығын тиісті деңгейде ұстап тұру үшін қаржы қажет. Бұл дегеніңіз тек инженерлік жүйелер мен жабдықтар ғана емес, 70 мың шаршы метрден астам алаң. Мемлекет бізге коммерциялық қызметпен айналысуды тапсырды. Сондықтан, біз өзімізге басқа салалық компанияларды да белсенді түрде тартамыз. Көптеген қызметтерді ұсына аламыз. Ол дегеніңіз – әртүрлі қызметтік мәндегі және әртүрлі ауқымдағы 14 бірегей аппараттық-студиялық кешен, іс-шаралар өткізуге таптырмайтын мың орындық концерт залы, қаланың панорамалық келбетін түсіруге болатын 2 Sky-студия, ball-рум аймақтары, көрмелік холлдар, дыбыс жазатын студиялар, виртуалды студиялар, бұған қоса жарнаманы, эфир үзіктерін, құттықтаулар мен тіпті, футбол матчы көрсетілімін көре алатын сыртқы үлкен 5 Медиафасад экраны. Мысалы, біз онда өткен жылы алғаш рет астаналық әкімдіктің қолдауымен Чемпиондар лигасындағы «Астана» командасының матчтарын тікелей эфирден көрсетуді ұйымдастырдық. Қазақстанда алғаш рет киноконцерттік кешен ішінде Астанадағы футбол матчтарының тікелей трансляциясы көрсетілді. Астана тұрғындары мен қонақтары осынау ғаламат көріністің куәгерлері болды.
– Әзірге коммерциялық компаниялар қатарынан сіздерге кімдер клиент болды?
– Қаңтарда біздің тағы бір стратегиялық әріптесіміз пайда болды. «Атамекен» ұлттық кәсіпкерлер палатасы біздің базамызда кәсіпкерлерге арнап ғаламторлық хабар таратуды жоспарлап отыр. Біз бұған студия, кеңсежай орындарын, құрал-жабдық, қызметкерлер бөлдік. Өздерінің бұқаралық ақпарат құралын ашу туралы ой оларға өткен жылы келген. Сөйтіп, рыноктағы барлық ұсыныстарды талдай келе техникалық қызмет көрсетуі жоғары дәрежедегі бізге тоқтаған. Бұл үшін қуаныштымыз.
Біз ЭКСПО-2017 компаниясымен де ынтымақтастыққа қосылдық. Тұжырымдамалық тұрғыдан қазірдің өзінде осынау әлемдік ауқымдағы іс-шараны ілгері бастырып көрсетуде ресурс-
тық әріптес ретінде қарастырылудамыз. Одан әрі де ынтымақтастық жалғаса түспек.
Соңғы жылдары Нұрлан Қоянбаевтың, Серік Ақышевтің, Әнуар Нұрпейісовтің және басқалардың командалары сияқты продюсерлік орталықтар біздің әріптестерімізге айналды. Осы салада көзге түскендермен келіссөздер жүргізіліп, барлығы ынтымақтастыққа шақырылуда – біз ашықтық саясатын жария еттік. Бұрын медиаорталық айналасында қадам бастырмас қамалдай салқын қабақ жайлап алған болса, енді біз осы жаттандылықтан, сұрқайлықтан құтылып, өзіміз жайлы ақпаратты медиаортадағы ықтимал клиенттерімізге барынша жеткізуге тырысып бағудамыз. Сөйтіп, икемді тарифтік саясат жүргізіп, оларды ынтымақтастыққа шақырудамыз. Және бұл Астана мен республика өңірлеріне ғана емес, шет мемлекеттерге де қатысты. Мысалы, Қазмедиаорталықтың техникалық мүмкіндіктерімен таныса келе, ресейліктер «ҚМО-мен ынтымақтастықтың келешегі айтарлықтай» деп аса ұстамды түрде атап өтті.
– Медиаорталықтағы отандық баспа БАҚ-тары туралы не айтасыз?
– Біз барлығы үшін ашықпыз. Баспа БАҚ-тарының баспаханалары басқа жерлерде болғандықтан, әрине, олар үшін біздің құрамда болу тиімсіз. Оның үстіне, біз өз клиенттеріміздің кеңсежайымызды жалға жай алып қана қоймай, сонымен бірге, техникалық мүмкіндіктерімізді: студияларымызды, монтаждау бөлмелерін және басқаларын пайдалануын қалар едік.
– Клиенттер тарту үшін ком-
пания қандай шаралар қолдануда?
– Тауарды витринаға жайып қойып, клиент күтіп отыратын «супермаркеттер» уақыты бітті. Көшеге шығып, клиенттер іздейтін, әсіресе, корпоративті әріптестерді алақанға салып аялайтын кезең келді. Біздің бизнесіміздің ерекшелігі сол, біз өзіміздің ықтимал, болуы мүмкін-ау деген клиенттерімізді іс жүзінде түгел аты-жөнімен білеміз. Сол себептен де біздің басты міндетіміз тартымды жағдайлар жасап, елдің бүкіл медиа жұртшылығын бір шатыр, бір шаңырақтың астына жинау болып табылады. Міне, нақ сол жағдайда біз қиындыққа төтеп береміз, уақытпен бірге адымдап дамимыз, нақ сол кезде біз бәсекеге қабілетті боламыз.
– Әңгімеңізге рахмет.
Әңгімелескен
Қорғанбек АМАНЖОЛ,
«Егемен Қазақстан».