Өйткені, екеуі де бір аттасаң жардан құлататын дүниеауи шарықтау мен шамырқанудың қос қиырында тұр. Сондықтан, «алтын белорта» бір қиырдан келесі қиырға шиырлап, ортабелдегі орнықты бағдарын анықтай алмай, «артық қыламын деп тыртық қылатындарға» тәрбие беріп, тәубесіне келтіретін ұғым. Бүгінде екі дәуірде өмір сүріп, бір-біріне қайшы келетін қос қоғамның өзіне ғана тән құндылықтарын санасында сапырылыстырған, ақырында адами ізгіліктің алтын қазығын анықтай алмай жүрген біздің бәзбір замандастарға сабақ болатын пәлсапалық сала.
Михаил Булгаковтың әйгілі «Шебер мен Маргарита» шығармасындағы Мәскеудің әдебиетшілер қауымдастығының төрағасы, атеист Берлиоздың ібіліспен ілініскен сәті еске түседі. Жаратқанды жоққа шығарамын деп басынан айырылған бейбақтың бейшара тағдыры сол замандағы барша қоғамға тән құбылыс еді. Айтты не, айтпады не, атеизм бізді он сегіз мың ғаламды жаратушы Алла тағаладан алшақтатты. Құдайға тіл тигіздіріп, рухани құлдыраудың шегіне сүйреді. Сөйтіп, қос жанардағы иманның нұрын, жүректегі мейірімнің шұғыласын өшірді. Қазада стақан қағыстырып, көр басында үлкеннің жағасына жармасатын имансыз ұрпақ өсті. Бұл бір қиырдың шегі еді.
Араға уақыт салып Алланың рахымы, құдайдың құдіретімен бейәдеп қоғамның орнына азаттықтың арайлы таңымен бірге жаңа жарылқап заман келді. Бәріміз Жаратқанмен қауышқан, иманыңмен достасқан мейірлі дәуірді көріп, мәре-сәре болдық. Жастарымыз жаппай сәждеге жығылды. Ақ дастарқан басынан арам сусындар алынып, адал асқа орын тиді. Құдайын ұмытып құтырғандар тәубесіне келді. Осылайша, қуаныштан бөркімізді аспанға лақтырып алып, оны қайта қағып алу қажеттігін қаперге алмаппыз. Келе-келе діннің қағидаты осы екен деп, ұлттық тамырды ұмытқан, ата салтымнан аһидам жақын, баба жолынан мазһабым артық дейтін тағы бір адасқан ұрпақ өсті. Бұл келесі қиырдың шеті еді.
Өмірден мысал келтірсек. Бір танысымыз кезінде жастықтың буымен ащы суды аямай сіміруші еді. Түбі көрінбейтін көк шөлмекті жастанып жатып, ішкіліктің шегіне жетуге таяған-тын. Үйінен береке кетіп, шаңырағы шайқалуға шақ қалған жолдасымызды әке-көкелеп жүріп, имандылықтың жолына бағыттауға тырыстық. Ерік-жігерін бойына жинаған ол әуелі ораза ұстады, соңынан намазға жығылды. Бәріміз қуандық. Алайда, араға уақыт салып әлгі танысымыз тағы да келесі қиырдан бір-ақ шықты. Шариғаттың барша шартынан жаңылыспас үшін бала-шағасының нан-пұлын айырып отырған жұмысын біржолата қойды. Діни фанатизмнің құрбанына айналып, дәстүрдің бәрін жын-шайтан көріп, жалпы, қоғамға жиһад жариялап, қару асынып жаһандық соғысқа аттанғысы келді...
Бұл тұста мына бір тәмсіл еске түседі. Аллаға деген құлшылығынан рахманның ізгілік лебі есіп тұратын шапағаты ерек сүйікті Пайғамбарымыз Мұхаммедтің (ғ.с.) әрбір іс-әрекеті мен жүріс-тұрысын қайталағысы келетін мүміндердің сол заманда көп болғаны белгілі. Алланың расулы бір күні әдеттегідей мешітке кіргенде ішінде екі ағашқа керіп тартылған арқанды көреді. Мұның мәнісін сахабаларынан сұрағанда, олар Зейнеп анамыздың күндіз-түні үздіксіз құлшылық жасап, қатты қалжыраған сәтте құлап қалмауы үшін әдейі тартқызғанын айтады. Сонда пайғамбар жанындағылардан арқанды шешуді өтініп, әрбір адам шектен шықпай, шамасына қарай құлшылық жасау қажет екенін өсиет етіпті. Тағы бірде пайғамбарымыз дін жолында асыра кінәмшілдік пен шектен тыс қаталдық танытқандардың ақыры болмайтынын айтып, сендерге дейінгілер де шектен тыс сенімнің құрбаны болды деп ескертіпті. Алла елшісінің ізгілікті жолын жалғастырған имам қазыреті Әлі: «Белорта жолды ұстаныңдар, артта қалып қойғандар да және алға озып кеткендер де бұл жолға түсуді мұрат етеді» деген екен.
Бүгінгі берекелі де бейбіт заманды көріп, Берлиоздар аңсаған атеистік, құдайсыз, құнсыз қоғамнан енді бізді Алла тағала сақтасын дейсің. Бірақ Жаратқан иеміз бізге ана құрсағында жатқанда жан бітіріп, жарық дүниені көрсетіп, тіршілік етуді нәсіп еткенде, ең әуелі, дүниеге ұрпақ әкел, оларды өсіріп, жеткіз, білім бер, имандылыққа тәрбиеле, отбасыңды адал еңбегімен асыра, Отаныңа қалтқысыз қызмет ет деген маңызды миссиясын белгілеген шығар деп ойлаймыз. Замандастарымыз біз айтып отырған «алтын белортаны» осы төңіректен іздесе екен деген ниет басым.
Қуат БОРАШ,
журналист-публицист