Елді индустрияландыру картасы аясында 370 мыңға жуық жұмыс орны құрылатын болады. Бұл жөнінде кеше Мәжіліс Төрағасының орынбасары А.Бобровтың төрағалығымен өткен «Еңбекпен қамту-2020» бағдарламасы атты үкімет сағатында Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі мәлім етті.
Министр Г.Әбдіхалықованың айтуынша, жаңа нысандар құрылысы кезеңінде 207 мың адам қатысып, кейін жаңа кәсіпорындарда 161 мың тұрақты жұмыс орны құрылатын болады. Ал 2011 жылдың 1 қаңтарындағы мәлімет бойынша елімізде халық саны 16,4 миллион болса, соның 48 пайызынан астамы жұмыспен қамтылған. Бұл орайда жалдамалы қызметкерлер саны 31,7 пайыз, ал өз бетінше жұмыспен айналысушылар үлесі 16,5 пайызды құрайды. Осы ретте Гүлшара Наушақызы елімізде халық саны, жалпы алғанда, 1,8 миллион адамға көбейіп, жалдамалы қызметкерлер саны 1,7 миллионға артқандығын, ал қазақстандықтар табысының 2,6 еседен астамға өскендігін атап өтті.
Былтыр өз бетінше жұмыспен айналысушылар саны 8,1 миллионға жеткен. Оның ішінде жалдамалы қызметкерлер 5,4 миллион адамды немесе 66,7 пайыз, өз бетінше жұмыспен айналысушылар 2,7 миллионды немесе 33,3 пайызды құраған. Осы өз бетінше жұмыспен айналысушы адамдардың 91 пайызы өз бетінше жұмыс істейтіндер, 6 пайызын жұмыс берушілер, 2 пайызын өндірістік кооператив мүшелері және 1 пайызын отбасылық кәсіпорындардың жұмыскерлері құрап отыр. Өз бетінше жұмыспен айналысушылардың ауылдағы саны 71,2 пайыз, 25,8 пайызы қалаларда жұмыс істейді. Алайда олардың өнімділігі жалдамалы қызметкерлердікінен 6 есеге дейін төмен болып отыр.
Үкімет «Еңбекпен қамту- 2020» бағдарламасын биылғы жылдың наурызында бекіткен, ол үш бағыттан тұрады. Бірінші бағыт бойынша кәсіптік оқытудан кейін жұмысқа орналастыру қолға алынады. Екінші бағыт – жеке ісін бастаушыға ең алдымен ауылда ұйымдастыруға жәрдемдесу. Үшінші бағыт – тұратын жерінде жұмыс, не бизнес жасауға мүмкіндік болмаған жағдайда Бағдарлама бойынша дамыған өңірге баруға мүмкіндік беру. Осы орайда министрлік ағымдағы және келешектегі жұмыс орындарының жалпыұлттық деректер базасын құруды қолға алған. «Оқудан кейін үнемі жұмысқа орналастыра отырып, кәсіпорындарда он екі айға дейінгі мерзімде мемлекет жалақы мөлшерінің жартысына дейін субсидиялайтын әлеуметтік жұмыс орындарын құру бағдарламасы кеңінен қолданылатын болады», деді министр.
Сондай-ақ, мемлекет кадр даярлауға кететін шығынның 70 пайызына дейін жұмыс берушіге өтеу арқылы бағдарламаға қатысушыларды оқытуға және жұмысқа орналастыруға әзір кәсіпорындар мен ұйымдарды қолдап отыру көзделген. Бағдарламаның бұл бөлігі 2012 жылдан бастап еңгізіледі деп күтілуде. Жұмыспен қамту орталықтары жұмыс берушілермен тиісті шарт жасап, бағдарламаға қатысушыларды жұмыс беруші көрсеткен кәсіптік оқыту ұйымына жібереді. Ал жұмыс беруші жұмысқа қабылданғаннан кейін оның шығыстарын өтей отырып, ұйымға кәсіптік оқытудың толық құнын төлейді. Ауылда кәсіпкерлікті дамыту үшін микрокредиттер беру көзделсе, үміткерді 1 айға дейін кәсіпкерлік негіздеріне үйрету курстарынан тегін өтуі ұсынылады.
Микроқаржы ұйымдарының өздері конкурстық негізде олардың жұмыс тәжірибесіне, кредиттік портфеліне, кепілдік қамтамасыз ету және т.б. мәселелер бойынша талаптар белгілейді. Қарыз алушыға 3 миллион теңгеден аспайтын сомада бес жылға дейінгі мерзімге микрокредит беру жоспарланған. Міне, осы мәселелерді шешу мақсатында «Жұмыспен қамту туралы» Заңға Үкімет пен атқарушы органдар құзіреттеріне сәйкес толықтырулар енгізу қарастырылуда. Сонымен қатар, «Тұрғын үй қатынастары туралы» және «Мемлекеттік әлеуметтік көмек туралы» заңдарға қосымша нормалар енгізу уақыт талабынан туындап отыр.
Министр, сондай-ақ депутаттардың көптеген сұрақтарына жауап берді. Қазіргі таңда атаулы әлеуметтік көмек алушылардың саны 100 мыңға жетсе, соның 30 мыңдайы (30 пайызы) еңбекке жарамды саналады екен. Міне, осы еңбекке жарамды деген азаматтарға Бағдарламаға қатысу ұсынылмақ. Егер бас тартқан жағдайда АӘК мөлшері қысқаратын болады. Үкімет атаулы әлеуметтік көмек алушылар санын кемітуді ойластырып отырған жайы бар. Депутаттар азаматтардың өзге өңірлерге көшіп баруға берілетін 800-900 мың теңгелік жәрдемақысының баспана алуға жетпейтіндігін алға тартты. «Дипломмен – ауылға» бағдарламасын жұмыспен қамту бағдарламасына кіріктіру орынды екендігі де айтылмай қалмады. Осылайша сұрақ-жауаптан кейін өз ойларын ортаға салған депутаттар министрдің баяндамасын назарға алу керек деп шешті.
Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ.