Кеше Ауыл шаруашылығы министрлігінде селекторлық режімде кеңейтілген кеңес отырысы өтті. Кеңесте Қазақстан Республикасында агроөнеркәсіп кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асырудың биылғы 10 айдағы қорытындысы, сондай-ақ агроөнеркәсіп кешеніндегі мемлекеттік саясатты жетілдіру мәселелері қаралды.
Биылғы жылдың қаңтар-қыркүйек айларына талдау жүргізу нәтижесінде өткен жылмен салыстырғанда ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы көлемі 2,1%-ға, азық-түлік өнімдері 4,9%-ға өскен. Жылдың басынан 10 қарашаға дейін 770 кооператив құрылса, оның ішінде: сүт бағытында – 273, ет бағытында – 375. Сонымен қатар 109 563 мүйізді ірі қараға арналған 6 627 отбасылық мал бордақылау алаңдары құрылған.
Кооперативтерде бірігуді ынталандыру үшін мемлекет әр түрлі мемлекеттік қолдауларды қамтамасыз етіп отыр. Соның бірі – сатылған сүттің (литріне 10 теңгеден), ірі қара мал басына (20 мың теңгеден) және сатып алынатын аралас жемдердің (тоннасына 20 мың теңгеден) субсидиялар бөлу, сондай-ақ агроөнеркәсіптік кешен тарапынан жабдық пен техниканы сатып алуға жұмсалған шығындарды 50%-ға дейін өтеу. Сонымен қатар модульдік сүт қабылдау және мал сою стансаларын, сондай-ақ кооперативтерге, олардың мүшелеріне бастапқы кепілдіксіз сүт тасығыш пен тоңазытқыштарды сатып алуға сызба енгізілді. Алғаш рет ауыл халқының шағын несиелерін кепілдендіру тетігі көзделді.
Егістік алаңдарының құрылымын тиімді әртараптандыру жүргізіліп, талап етілетін егіс алқабы 1 млн 348 мың гектарға артып, 340 мың гектарды құрады. Сондай-ақ биылғы жылы көктемгі-егіс және егін жинау бойынша қарыз алушыларға жылдық 6%-бен (өткен жылдары 9-10% болған) несие берілді.
15,3 млн гектар астық және бұршақ дақылдары алынып, бастапқы салмағы 22,1 млн тонна астық бастырылды және орташа есеппен гектарына 14,4 центнер астық жиналды. Астықтың сапасын арттыру үшін тұқым өндірісін қолдау және минералды тыңайтқыштарды пайдалану бойынша қажетті шаралар қабылданды.
Түпнұсқалы және элиталық тұқымдарды субсидиялау қалпына келтіріліп, субсидиялау кезіндегі ең төменгі нормалар жойылды. Тұқым өндірісін қаржыландыру басымдықтарды қайта қарау арқылы бюджет есебінен 3,7 млрд теңгеден 7,2 млрд теңгеге дейін ұлғайтылды. Осы арқылы элиталық тұқымдарды пайдалану 40%-ға артып, сапасы төмен тұқымдарды пайдалану 1,7 есеге азайды. Нәтижесінде, ағымдағы жылы 3 сыныпты астықтың үлесі 65%-ды құраса, өткен жылы бұл көрсеткіш 44%-ды құраған, ал ұлпалы дақылдар 25-28% болса, өткен жылы 9% болған.
АӨК-ті дамытудың маңызды бағыттарының бірі – ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу. 2017 жылдың 10 айында былтырғы жылмен салыстырған талдау нәтижесінде жарма өндіру 33,3%-ға, макарон – 10,6 %-ға, сары май 9,1%-ға қайта өңделген сүт және қаймақ 2,8%-ға өскен.
Экспортты алға жылжыту мақсатында «Азық-түлік келісімшарт корпорациясы ҰК» АҚ барлық ауыл шаруашылығы өнімдерін сыртқы нарықтарда сату жөніндегі операторға айналды. Қазір ол тек астықпен ғана емес, басқа да ауыл шаруашылығы өнімдерімен айналысады. Биылғы жылдың 9 айында ауыл шаруашылығы өнімдері мен оны қайта өңдеу өнімдерін экспорттау 1,5 млрд долларды құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 13%-ға артық.
Қытай нарығы балық өндіру, қой, ара және жылқы және кебек үшін ашық. Нəтижесінде, 9 айда Қытай Халық Республикасына ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттау 20,2% -ға артты. Алғаш рет Қытайға 4,3 мың тонна соя экспортталды.
Тірі қойларды, мұздатылған және салқындатылған қой етін Қазақстаннан Иранға жеткізу бойынша ветеринарлық талаптар келісілді. Нәтижесінде, биылғы жылы тірі қойлар мен қой етін экспорттау басталды. Сондай-ақ Біріккен Араб Әмірліктеріне ірі және ұсақ малды жеткізу үшін кедергілер жойылды.
2017 жылдың қаңтар-қазан айларында ауыл шаруашылығының негізгі капиталына салынған инвестициялар көлемі өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 4,9% -ға өсіп, 237,0 млрд теңгені құрады. Азық-түлік өнімдері өндірісіне инвестиция салу 51,6%-ға өсіп, 62,7 млрд теңгені құрады.
«ҚазАгро» ҰБХ» АҚ ағымдағы жылдың маусым айынан бастап кредиттік және лизингке электронды өтініш енгізді. Холдингтің кредиттік саясаты қайта қаралды. Холдингтің кредиттік өнімдері бойынша қажетті құжаттар саны 24%-ға азайды (мысалы, заңды тұлғалар үшін «Аграрлық несие корпорациясы» – 27, 19-ы, жеке тұлғалар үшін – 16, 12 құжат).
«Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры» АҚ арқылы микрокредиттер 6% мөлшерінде беріледі (бұрын 14%-ға жетті). Агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың жаңа мемлекеттік бағдарламасының міндеттерінің бірі ауылшаруашылық тауар өндірушілерді заманауи техникамен, жабдықпен қамтамасыз ету, сондай-ақ республикадағы ауыл шаруашылығы техникасын дамыту болып табылады.
Бүгінгі таңда «ҚазАгроҚаржы» АҚ, «Гомсельмаш» АҚ, «АгромашХолдинг» АҚ, сондай-ақ «ҚазАгроҚаржы» АҚ, «Ростсельмаш комбинаты» ЖШС және «Агроөнеркәсіптік кешеннің векторы» арасында отандық ауыл шаруашылығы техникасын дамыту бойынша үш жақты ынтымақтастық туралы келісімдер жасалды.
Инвестициялық субсидияларды пайыздық нормадан бастап бекітілгенге дейін ауыстыру жүргізілді. Бұған дейін шетелдік өндірістің астық комбинаты үшін 30 млн теңгеден астам сомаға бағаланған, қазіргі уақытта осы қорларға 3 комбайн субсидияланатын болады.
Ақмола және Қостанай облыстары кәсіпорындарының базасында кішігірім трюмді және монтаждалған жабдықты өндіру ұйымдастырылды. 2021 жылы Қазақстандағы максималды өндірісті ұйымдастыру және осы технология түрлеріне импорт үлесін 25% қысқарту міндеті қойылды.
Экономиканы жаңғырту аясында министрлік агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың мақсаттарына қол жеткізу үшін жобаларды басқару құралдарын және әдістерін пайдаланады.
Алқа отырысының қорытындысы бойынша, Премьер-Министрдің орынбасары – Ауыл шаруашылығы министрі А.Мырзахметов барлық қатысушыларды Ауылшаруашылық қызметкерлері күнімен құттықтап, олардың жұмыстарында табысқа жетуіне тілек білдірді және ауыл шаруашылығының ел экономикасында маңызды рөл атқаратындығын атап өтті.
Асхат РАЙҚҰЛ, «Егемен Қазақстан»