Мына фотода тұрған қария мен кейуана бір шаңырақ астында 100 жыл бірге ғұмыр кешіпті. Ақсақалдың аты – Ақбай да, анамыздың есімі – Камила екен. 1970 жылдардың аяғында қос қария шаңырақ көтергеніне бір ғасыр толуына орай кіндігінен тараған ұрпақ-жекжаттары Бай-өлке аймағының (Моңғолия) Делун дейтін ауылында үлкен той өткізіпті.
Тойға куә болып, қос қарияны көзімен көрген елдегі ресми үнпарақ «Үнэн» («Правда») газетінің аймақтағы тілшісі Сіләм Қабышұлы марқұм көрген-білгенін жазып, мақала жариялапты. Бұл жазбаны орыс тілінде шығатын «Новости Монголии» газеті көшіріп басып, кейін аталмыш мәтін «ТАСС» агенттігі арқылы күллі әлемге тарайды. Атап айтқанда, еуропалық үлкен ақпарат көздері «Ассошейтед пресс», «Юнайтед пресс», Жапонияның «Цуцина», Қытай елінің «Циньхуа» агенттігі, сонымен қатар мұхиттың арғы бетіндегі «Нъю-Йорк таймс» газетінде де қос қария туралы мақала жарық көріпті.
Ал мына фотодерек норвегиялық «Швенке-пресс» агенттігінде жарияланған құжат. Мұнда норвег тілінде: «Суретте моңғолиялық шопан Ақбай мен оның әйелі қыркүйекте той жасады. Бұл әлемдік рекорд. Ақбай – 118, әйелі – 114 жаста. Олардың 100 жылдық отбасылық өмірінде тоғыз баласы және олардан тараған 130 немере-шөберелері бар. Бұлар ешқашан ауырмаған. Ақбай қария оның себебін таза ауа және ет тағамдарын жегендіктен деп түсіндіреді. Тойға 600 қонақ шақырылыпты» деп жазылған.
Осыдан бірнеше жыл бұрын танымал журналист-тарихшы Сіләм Қабышұлы ағамыздан жоғарыдағы оқиға жайлы сұрағанымызда: – Мақала әлемді шарлап кеткен соң, бір күні АҚШ тілшісі хабарласты, мақсаты – жүз жыл жұптасқан қос қарияны көзімен көрмек екен, маған көмектесіңіз деп өтінді. Мен ертең жауабын айтамын деп құтылдым, – деген еді.
Ертеңінде Сіләм ағаға елдің Сыртқы істер министрлігінен лауазымды қызметкер хабарласып, абай болуын ескертеді. Себебі, Бай-өлкеге келмек АҚШ тілшісі 1960 жылы КСРО басшысы Никита Сергеевич Хрущев шетелдік журналистермен кездескенде оған оғаш сұрақ қойып, масқарасын шығара жаздапты. Сол себепті оны жолатпау қажет, әрі ана таудағы шал-кемпірдің жайын біліп оларға да хабарлап қойыңыз деп ескертеді.
Ақыры Сіләм аға америкалық журналистке сылтау айтып келтірмеудің амалын табады да, сұмынның партия комитетінің бастығымен бірге қос қарияға барып жағдайын біледі. Осы сапарында журналист ағамыз қарияларға арнап кәмпит-сәмпит ала барған екен, әлгі тәттілерге екеуі жас балаша таласып қырылып қала жаздапты. «Адам қартайғанда бір бала» деген рас-ау, оны өз көзіммен көрдім деп жоғарыдағы оқиғаны еске алып Қабышұлы жарықтық бір күлді.
Осы кездесуден кейін үш жыл өткен соң Ақбай қария 120 жасында дүниеден қайтыпты. Ақсақалдың жетісін беріп жатқан күні, яғни араға бір апта салып 118 жастағы кемпірі де дүниеден озыпты. Олардың 93 жасында «жетім» қалған үлкен қызы: «Жүз жиырма жасаған әкем-ай, 118-дегі анамды алып кеткені-ай, болмағанда он-жиырма күн, Бізбен бірге болмады-ау» деп дауыс айтқан екен, естіген жұрт «ойпырым-ай мына апамыз жастай жетім қалды-ау» деп күліпті.
Бекен ҚАЙРАТҰЛЫ,
Егемен Қазақстан»