Руханият • Кеше

Бізге Батыс әлемін зерттеу орталығы керек

Бүгінгідей жаһандану заманында мемлекеттер арасында мәдениетаралық диалог пен тарихи зерттеулердің маңызы арта түсті. Орталық Азия, соның ішінде Қазақ даласы, ғасырлар бойы көптеген Батыс әлемінің саяхатшылары мен ғалымдарының назарын аударғаны рас. Олар Орталық Азияға сапар шегіп, осы өңір туралы құнды деректер қалдырды. Жазған еңбектері біз үшін тарихи маңызды ақпарат көзі болып қана қоймай, кей ақтаңдақтарды ашуға сеп болмақ. Бірақ бұл деректер әлі толық зерттелмей, жүйеленбей отыр. Батыс әлемінің Орталық Азияға қызығушылығы өткен ғасырда, бүгін де, болашақта да маңызды бола бермек.

Руханият • 16 Қараша, 2024

Ұрпақ жадындағы қайраткер

Кейінгі кезеңде «Елін сүйген ерлердің» басын қосып, «ЕСЕП» партиясының белді өкілі болған ақын Бүркіт Ысқақовтың есімі ескерусіз қалған еді. Міне, жақында қайраткер қаламгердің 100 жылдығы қарсаңында туған топырағы Нұрада «Бүркіт Ысқақұлы: тұлға тағылымы мен тарихи заманы» деген атаумен республикалық ғылыми-практикалық конференция өтті. Конференция барысында жер-жерден жиылған ғалымдар, әдебиетшілер күрескер тұлғаның отты ғұмыры, рухты шығармашылығы жайында ой қозғады. Деректі фильм көрсетіліп, ескерткіш тақта ашылды. Ұлт күрескері жайында кітап жарық көрді.

Руханият • 07 Қараша, 2024

Рухани құлдыраудың ащы шындығы

Қазір әлемдегі аз халықтардың рухани құлдырауға ұшырауы хақында зерттеулер жүріп жатыр. Бұл – бүгінгі жаһандану дәуірінде көптеген халық үшін ең өзекті мәселелердің біріне айналды. Ат төбеліндей аз ұлыстар өздерінің бай мәдениетін, тілін, дінін және ұлттық болмысын жоғалту қаупімен бетпе-бет келді. Бағзы замандардан бері өмір сүріп келе жатқан үндіс пен мәдени ассимиляция барысын басынан өткізген Солтүстік Америкадағы көптеген осы тектес тайпалар тағдыры бәрімізге белгілі. Саны күн сайын азайған кейбір тайпаларда өз тілдерінде сөйлейтін адамдардың шоғыры да сиреп, ең соңында ұмыт болып қала берді.

Руханият • 07 Қараша, 2024

«Нұран баб кесенесі ашылды»

Түркістан облысы Түлкібас ауданының Абай ауылында халықаралық ғылыми кон­ференция өтті. Иә, халықаралық деңгейдегі басқосулардың ірі мегаполис­те немесе облыс орталықтарында ұйымдастырылатыны мәлім, бұл кон­ференцияның бір ерекшелігі де талқыланған тақырыпқа арқау болған тарихи нысан – «Мұхаммед Нұран баб» кесенесінің ашылуына орайластырыла өткізілуінде еді. Кесене – бабтар дәуірінен жеткен жалғыз жазба ескерткіш.

Руханият • 06 Қараша, 2024

«Менің атым Қожа» француз тіліне аударылды

Парижде ЮНЕСКО-ның штаб-пәтерінде белгілі жазушы, қазақ балалар әдебиетінің классигі Бердібек Соқпақбаевтың 100 жылдығына арналған конференция өтті. Іс-шара аясында «Менің атым Қожа» кітабының француз тіліне аударылған нұсқасының тұсаукесері ұйымдастырылды, деп хабарлайды Egemen.kz.

Руханият • 06 Қараша, 2024

Сахна шеберлерінің мерекесі

Төр қаланы думанға бөлеген «Театр аll» III халықаралық театр­ фестивалі өз мәресіне жетті. Астана қаласы әкімдігі және Мәдениет басқармасының қолдауымен биыл үшінші мәрте ұйымдастырылып жатқан дәстүрлі өнер мерекесі Абай атындағы мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, жазушы-драматург Роза Мұқанованың драматургия­сына арналды.

Руханият • 05 Қараша, 2024

Нөсерлеп төккен жыр-ғұмыр

Тобыл өңірінде көрнекті ақын, журналист, ­аудармашы Ғаббас Жұмабайұлының 100 жылдығы аталып өтті. Қаламгердің кіндік қаны тамған Меңдіқара ауданында басталған мерейтой Қостанайда жалғасын тауып, облыстық «Қостанай таңы» газетінің ғимаратында майдангер қаламгерге арналған мемориалдық тақта ашылды.

Руханият • 02 Қараша, 2024

Жазушының шығармашылық зертханасы

Мұндай ғажап та тарихи сәтті қолына қалам ұстаған кез келген қаламгер армандайтын шығар. Мәдениет және ақпарат министрлігінің қолдауымен бір аптаға созылған суреткер шығармашылығын зерделеуге арналған мазмұнды шараның барлығы да жазушы, драматург, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Абай атындағы мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, Франц Кафка медалінің иегері, профессор Роза Мұқанованың 60 жас мерейтойына орай ұйымдастырылып отыр.

Руханият • 01 Қараша, 2024

Тарих тереңіне бойлаған

Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ жанындағы «Еуразия тарихы және мәдениетін зерттеу» орталығының директоры, ҰҒА құрметті академигі Сатай Сыздықов – көне тарих тағылымын бүгінгі идеологиялық негіздермен байланыстырып жүрген аз ғалымның бірі. Оның еңбек­те­рінде «қазылық» ұғымы ерекше орын алады. Өзінің айтуынша, қазылық сөзін­дегі «қаз» түбірінің «қазақ» атауымен, түркі дәуіріндегі қазақ ру-тай­па­ларының ата-бабасы ­болып табылатын қарлық түркілерімен тікелей бай­ланысы бар. «Қазылық ету» – кезінде қазақ мемлекеттілігінің басқару инс­ти­туты болғаны ­тарихтан белгілі. Оның бер жағында өзі туып-өскен жері – Қарқаралы өңірі де өткен замандарда «қазылық» деп аталған. ХVІІІ ғасыр­да суырып салма ақын Күдеріқожа Көшекұлы «Қарқаралы – Қазылық», жататұғын жазылып» деп осы өңірмен қоштасқан.