Etjeńdi balalar

Qoǵam kóz jumyp qaraı almaıtyn máse­lelerdiń basynda bala densaýlyǵy tur. Bú­gin­de mańaıymyzǵa zerdelep qaraıtyn bolsaq, tyǵynshyqtaı, tolyq jasóspirimder kó­beıe túsken. Semizdik – aýrý bolyp esep­teletindikten, qazirgi ýaqytta dıspanserlik esep­ke alynady. Sábı saýlyǵy ana qursaǵyna bit­­ken kúnnen bastap qalyptasatyndyǵyn al­dymen ata-anasy túsinýi qajet.

Igi bastama ult tanymymen úılesýi tıis

Keıde qazaq qoǵamyndaǵy oqıǵalar men qubylystarǵa nazar aýdarǵan kezde «Biz ózi­mizimdi ózimiz tolyq tanymaımyz-aý osy» degen oıǵa qalatynymyz bar. Árıne, qa­zaq ekenimizdi, bizdiń de tanym-túısigimiz, dúnıetanymymyz, ar­man-ańsarymyz, muraty­myz bar ekenin bilemiz. 

Алты жасар Алпамыстың арманы не еді?

«Білесің бе, оқитын болсам тез өсіп, үлкен бастық болам. Оқуды да тез бітіремін. Тез келіншек аламын. Сосын менің он екі ұлым болады. Оның бірі колхоз бастығы, екіншісі агроном, үшіншісі мұғалім, бәрі де үлкен-үлкен бастық болады...»

Kúmis tostaǵandaǵy kóne álipbı

Kóne órkenıet oshaqtarynan urpaqqa mura bolyp qalǵan qundy dúnıelerdiń bi­ri – adamzattyń aqyl-oıyn taspalaǵan jazý­lar. Elbasy «Uly dalanyń jeti qyry» atty ma­qalasynda Esik qorymynan tabylǵan «Altyn adamnyń» janyndaǵy kúmis tosta­ǵan­dardyń birinde oıyp jazylǵan tańba­lar bar ekenin aıta kelip, «Bul – Ortalyq Azıa aýma­ǵynan buryn-sońdy tabylǵan jazý ataýlynyń ishindegi eń kónesi» degen bolatyn.

«Jaqsy kitap – jan azyǵy»

Kitap oqıtyn jáne oqymaıtyn adamdardyń alshaqtyǵy árqashan kózge kórinip turady. Alǵashqylardyń oıy tereńdeý, tili sheshendeý bolsa, sońǵylardyń tili tutqyr, aýzynan sózi túsip turatynyn jıi kóresiz. Máseleni jaqsy bilip tursa da, ondaılar oıyn jetkize almaı, ábden qysylady.

Suranys kо́p, qoldaý kem

О́z elimizde óz tilimizdiń kenje qalǵanyn jasyra almaımyz. Eń basty másele – onyń qoldaný aıasy tarylyp ketti. Bul kemshilikti eńserý úshin qazaq tilin jańǵyrtý qajet. Qalaı? Mine, bul kimdi bolsa da tyǵyryqqa tirep, oılandyratyn úlken suraq. Biraq onyń sheshimin búgingi tańda memlekettiń ózi usynyp otyr. Bar másele, osyny arqaý etip, zańdy qoldaýǵa qajettilik týǵyzý. Ol úshin ne istegen jón?

Zıalylyqty kimnen kútemiz?

О́zgeniń namysyn jyrtyp qana qoımaı, jeme-jemge kelgende óz basyn aýyrtpalyqqa baılaıtyn, sonda da ádildikten bas tartpaıtyn adamnyń is-áreketin qalaı túsinýge bolady? Sóıtip bireýdiń ary men ómiri úshin, eldiń bolashaǵyn oılap, bar qıyndyqty ózi kóterýge bel býatyn adamdy kim deımiz? Qazirgi kúni kóp aıtylatyn zıaly degender bul topqa jata ma? Shyn máninde zıaly adam qandaı bolmaq?

Jaqsylyq kо́p pe, jamandyq kо́p pe?

Dalaǵa shyqsam azdap qar jaýyp tur eken. Kúnniń sýyqtyǵy – 2 gradýs. Elordada naýryz týsa da kóktemniń kúni deýge kele qoımaıtyn, qystyń jumsaq ta jaıly sáti sekildi. Osyny paıdalanyp jumysqa jaıaý tartqandy jón kórdim.

Adamgershilik qasıetter alǵa shyqpasa, tolyq adam túzilmeıdi

Qazir bizdiń mektepterimiz amerıkalyq ádis­termen oqytýǵa tyrysýda. Onyń eń basty sharty – bilim. Mekteptiń mindeti balaǵa bilim berý, balanyń boıyndaǵy darynyn oıatý, qabiletin arttyrý degen maqsat alǵa shyqqan. Ási­rese, «creative» degen aǵylshyn sózin taýyp aldyq. Ony orystar aýdarmaı, sol aıty­lýymen qoldanatyn bolǵan soń qazaq ta aýdarmaıdy, balalarǵa qatysty aıtylǵanda «kreatıvti bala­lar» dep qoldanylyp júr.