Елімізде құны 55 теңге тұратын ең төменгі қоғамдық көлік жолақысы Ақтөбеде болатын. Өткен қазан айының аяғында қаладағы жолақы тарифі 80 теңгеге көтерілді. Сондай-ақ зейнеткерлер үшін − 60, 7-15 жас аралығындағы балалар үшін 40 теңге көлемінде белгіленді.
Автобустардағы жолақы құны өскеннен кейін, бұл өзгеріс жүргіншілерге көрсетілетін сервистік қызметтің деңгейіне де әсер етуі керек. Сонымен бір мезетте қызмет көрсету мәдениеті мен сапасын көтеру қажет. Әрине, мұның өзі бір күнде немесе бір-екі айда тындырыла қоятын іс емес екені белгілі. Дегенмен, облыс орталығында жүргіншілерді тасымалдаумен айналысатын басты екі құрылым – «Автопарк» пен «Жолаушылар автокөлік кәсіпорны» ЖШС-ның өкілдері бұл мәселеге бүгіннен бастап көңіл аударса, ұтылмасы анық. Салада белгіленген тиісті нормативтер мен талаптарға сәйкес тарифтің көтерілген жағдайында тасымалдаушылар қоғамдық көлікті GPS-трекерлер секілді заманауи қондырғылармен жабдықтауы керек. Осы арқылы қозғалыс кестесі мен жүру жиілігін біршама реттеуге болады.
Бүгінде жүргізушілер мен жолаушылар осы мәселеге байланысты орынды өкпе-реніштерін білдіріп жүр. Редакциямызға хабарласқан тұрғындардың айтуынша, қалалық автобустар көп жағдайда қозғалыс кестесі мен жүру аралығын сақтай бермейді. Әсіресе, жаңбырлы, лайсаң, аязды маусымдарда автобус күтушілердің шыдамы таусылады. Облыс орталығының тұрғындары қалалық бағыттар бойынша қызмет көрсететін автобустардың мерзімінен ерте тоқтайтынын айтады.
Ал қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Руслан Төреғали әр бағыттың жұмысын аяқтайтын тиісті уақыты бекітілгенін жеткізді. Бұл орталық көшелердегі басты бағыттарда сағат 22.00-ге дейін белгіленген. Ал қала маңындағы ауылдарға қатынайтын бағыттарда бұл уақыт кешкі 20.00-21.00-ге есептелген. Дегенмен, барлық қалалық бағыттағы автобустар қызметі аяқталуының бір уақытқа сәйкес келе бермеуі жолаушылар тасқынына, яғни оның аздығы мен көптігіне байланысты туындайды.
Ақтөбе облыстық автомобиль жолдары және жолаушылар көлігі басқармасының басшысы Аязбай Османғалиевке хабарласқанымызда, ол алдағы уақытта қалалық бағыттардағы аялдамаларда электронды табло орнату ісі қолға алынатынын айтты. Осы арқылы қоғамдық көліктердің жүру кестесін жіті зерделеп отыруға болады. Қазіргі күні жаңа технологияны енгізуге қатысты тиісті талдаулар мен әзірлік жұмыстары жүргізілуде.
Бүгінде жолаушылар тасымалдау жүйесінде қызмет көрсету мәдениетін көтерудің маңызы жоғары. Бұл өз кезегінде әлеуметпен қатысты қызметті әлемдік нормативтер мен стандарттар жүйесіне біршама жақындата түседі. Мәселен, электронды билеттер жүйесін енгізу сияқты қанатқақты жоба кейбір автобустарда қолданыла бастады. Мұндай жағдайда кондукторлар мен жүргізушілер билет құнының белгілі бір бөлігін қымқырып қала алмайды. Барлық табыс жолаушылар тасымалдау кәсіпорындарына түседі.
Бұған дейінгі талдаулар облыс орталығындағы және қала маңындағы бағыттар үшін кем дегенде 400 автобус қажет екенін көрсетеді. Бүгінде бағыттарға шығып жүрген қоғамдық көліктердің саны 300-дің үстінде. Қаладағы автопарктерді жаңғырту, жаңа автобустар алу жөн-ақ. Алайда, жолаушылар тасымалдау ісіндегі барлық түйткіл мұнымен шешілмейді. Бұл тығырықтан шығудың басты жолдарының бірі кейбір қалалық бағыттарды оңтайландыру болмақ. Осы орайда қос кәсіпорын арасында біріншісінен екіншісіне ауысып жатқан бағыттар да бар. Оңтайландыру ісінің басты мақсаты, бір орамдар мен көшелердегі бағыттардың санын көбейтуден, кей жағдайларда оны біріктіруден туындайды.
Ақтөбе қаласында автобус жүргізушілері қат. Оның түрлі себебі бар. Соның бірі – жүргізушілер жалақысының төмендігі. Сондықтан тасымалдаушы кәсіпорындар азын-аулақ кемшіліктері үшін жүргізушілерді жұмыстан шығаруға мүдделі емес. Жүргізушілер қатарының кемуіне қоғамдық автокөлік жүргізу құқы да әсер етеді. Мәселен, алдағы уақытта D категориясын иелену үшін жүргізушілерге кем дегенде үш жыл уақыт қажет болады, дейді Ақтөбе автопаркінің ресми өкілі Руслан Жылқаманов. Бұл қадам жүргізушілердің біліктілігін көтеру және жолаушылар қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында туындап отыр. Жалпы, тарифтің көтерілгені қоғамдық көлік жүргізушілерінің жалақысын қайта қарауға әрі оны өсіруге мүмкіндік бермек.
Иә, Ақтөбеде қоғамдық көліктердегі тарифтің көтерілгені жүргізушілер жалақысының өсуіне ғана емес, сонымен бірге қызмет көрсету сапасының жақсаруына да ықпалын тигізсе игі.
Темір ҚҰСАЙЫН,
«Егемен Қазақстан»
АҚТӨБЕ