Қазақстандық бидайды сатып алу көлемі бойынша Өзбекстан (43,5 млн АҚШ доллары, жылына 63%), Тәжікстан (21,3 млн АҚШ долларын құрап, бір жылда 2,1 есе өскен) және Әзірбайжан (14,5 млн АҚШ доллары, бір жылда бірден 5,1 есе артты) елдері көш бастап тұр. Ал әлемнің басқа елдері арасында ең ірі импортерлер – Ауғанстан (6,3 млн АҚШ долл), Түркия (2,6 млн АҚШ долл) және Италия (2,1 млн АҚШ долл құрады, -70,3%). ҚР Үкіметінде өткен баспасөз мәслихатында ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрі Гүлмира Исаева Қытайға бидай жеткізу көлемін 1 миллион тоннаға дейін арттыру жоспарланып отырғанын айтты. Сондай-ақ, қаңтар айында Қазақстан Иранмен бидай жөніндегі меморандумға қол қойғанын атап өтті. 2019 жылғы қаңтарда ТМД елдері үшін қазақстандық бидайдың экспорттық бағасы 32,7%-ға, әлемнің басқа елдері үшін 7,6% - ға өсті. Жалпы, осы жылдың алғашқы айының қорытындысы бойынша бидайдың экспорттық бағасы 24,6% - ға қымбаттаған. 2018 жылғы қаңтар–желтоқсан айларында ТМД елдері үшін қазақстандық бидай бағасы 5,2% - ға өсті, қалған елдер үшін керісінше 0,9% - ға арзандады. Өткен жылдың 12 айының қорытындысы бойынша бидайдың экспорттық бағасы 3,2% - ға өскен. АҚШ ауыл шаруашылығы министрлігінің наурыздағы шолуында Қазақстан ауыл шаруашылығы алқаптарында 2018-2019 жылдары бидай өндіру болжамын 7%-ға, яғни 15 млн-нан 13,95 млн тоннаға дейін төмендетті.
2018 жылы бидайдың жалпы түсімі 2017 жылмен салыстырғанда 5,8% - ға төмендеп, 13,9 млн тоннаны құрады. Сондай-ақ 2017 жылы да аталған дәнді дақылдың жалпы түсімі 1,2% - ға азайып, көлемі 14,8 млн тоннаға дейін кеміген болатын. 2018 жылы өнімділік гектарына 12,3 центнерді құрады. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 0,9% - ға кем. Сонымен қатар, аграршылар жыл сайын бидай сапасының нашарлап бара жатқанын атап өтті. Бұған маусымдық ауа райының ерекшеліктері: суық көктем, жаздың тым ылғалды болуы, астықты кеш жинау сияқты мәселелер себеп болған.
Гүлбаршын Айтжанбайқызы
«Еqemen Qazaqstan»
АЛМАТЫ